سرمایه‌گذاری مولد نقشه‌راه توسعه تجارت
شهرام شیرکوند پژوهشگر صنعت
سرمایه‌گذاری در تولید، همواره آثار مثبتی در رشد اقتصادی و بهبود معیشت اقشار مختلف جامعه در پی داشته است. رونق اقتصاد و توسعه تجارت در سایه سرمایه‌گذاری مولد، امکان‌پذیر بوده و برای افزایش صادرات غیرنفتی و توسعه تجارت خارجی، تقویت زیرساخت‌های تولید در حوزه‌های مختلف ضرورت دارد. سرمایه‌گذاری مولد در بهبود تولید موثر بوده و به مقاوم‌سازی اقتصاد کمک می‌کند. اما به‌منظور آگاهی مردم از مزایای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد و مشارکت آنان در این امر، فعالان اقتصادی و رسانه‌ها می‌بایست در ترویج فرهنگ سرمایه‌گذاری برای حمایت از تولید ملی نقش‌آفرینی کنند. رشد تولید ملی در هر کشور یکی از مهم‌ترین شاخص‌های ارزیابی میزان پیشرفت و توسعه‌یافتگی اقتصادی و صنعتی است. البته توجه به کیفیت تولیدات و ارائه توانمندی واقعی تولیدکنندگان داخلی کشور از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین متولیان امر باید ضمن حمایت از تولیدات کیفی و نوآورانه، در پی تقویت زیرساخت‌های تولید در همه بخش‌ها اعم از صنعت، کشاورزی، مسکن و... باشند و همسو با تقویت تولید و تجارت، از توسعه بازار تولیدات داخلی و باکیفیت در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی حمایت کنند.
باتوجه به تحقیقات انجام‌شده، بسیاری از مردم دنیا به نمادها و برندهای ایرانی علاقه‌مند هستند، نشان‌های معتبر و خوشنام ایرانی می‌توانند از طریق ایجاد و تقویت نشان ایرانی و بازاریابی بین‌المللی، سهم خود را در بازارهای جهانی افزایش دهند. برای توسعه صادرات تولیدات داخلی و افزایش سهم بازار جهانی باید رویه و سیاست جدیدی در حوزه صنعت کشور دنبال شود. از این‌رو توجه بیشتر به توسعه محصول باکیفیت برای ورود به بازارهای بین‌المللی یا توسعه بازار خارجی بسیار بااهمیت است. توجه به نوآوری و تولید محصولات جدید و کالاهای مدرن و باکیفیت باید در اولویت تولیدات داخلی قرار گیرد؛ همچنین در راستای توسعه سهم بازار خارجی، تحقیقات بازار در کشور هدف برای صادرات نیازمند تغییر نگرش است. بسیاری از تولیدکنندگان خارجی و نشان‌های معتبر هر سال چند محصول جدید روانه بازار می‌کنند تا با تغییراتی که در محصول انجام می‌دهند، ضمن ارزش نهادن به خواسته مشتریان داخلی، سهم بازار خارجی‌شان را حفظ کنند. بدیهی است این روش که مدل برخی تولیدات داخل تا سال‌ها هیچ‌گونه تغییری نمی‌کند، به‌طورقطع در مسیر کاهش صادرات در صنعت داخلی بی‌تاثیر نیست و در این زمینه باید تولیدکنندگان راهبرد توسعه محصولات‌شان را بازنگری و تقویت کنند. اکنون برخی تولیدکنندگان بزرگ کشور تنها به بازارهای سنتی خود صادرات دارند، در حالی که باید توسعه بازارهای صادراتی و افزایش کشورهای هدف را در اولویت قرار دهند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تولیدکنندگان کشور برای توسعه صادرات علاوه بر اجرای دقیق تحقیقات بازاریابی در کشورهای جدید، چند راه پیش‌رو دارند. البته لازمه تحقق این هدف، مدیریت تجربه مشتریان، شناخت علاقه‌مندی‌های مشتری، درک تحولات بازار داخلی و خارجی و برنامه‌ریزی درست برای توسعه محصولات جدید است.
اما راهکارهای پیشنهادی برای افزایش سهم تولیدات داخلی در بازارهای جهانی و رونق صادرات عبارتند از:
1ـ توجه به برندسازی در ایران برای محصولات داخلی و توسعه شهرت نشان
۲- توجه به قیمت‌گذاری مناسب محصولات و انعطاف‌پذیری قیمت‌گذاری
۳- تولید محصولات جدیدتر و کیفی‌تر
۴- برنامه‌ریزی دوره‌ای برای افزایش تقاضا از سوی بازار داخلی و خارجی
۵- تغییرات اصولی در استراتژی تولید و فروش ازسوی تولیدکنندگان برای بازارسازی بین‌المللی
۶- حمایت دولت از تولیدکنندگان برای صادرات محصولات‌شان به کشورهای مختلف.
برای رونق تجارت و صادرات تولیدات ایرانی به کشورهای مختلف، برندسازی و کیفی‌سازی تولیدات از مهم‌ترین عوامل به‌شمار می‌روند و می‌توانند سبب رونق اقتصادی و افزایش ظرفیت صادراتی شوند.
هرچند امروزه یکی از مهم‌ترین چالش‌های تولیدکنندگان ایرانی در صادرات کالاها، ناآگاهی و مشهور نبودن برخی نشان‌های ایرانی در بازارهای جهانی است، اما یکی از دلایلی که باعث حضور نیافتن بسیاری از شرکت‌های صنعتی و کشورها به بازار جهانی شده و رقابت آنها در این بازارها میسر نشده، فقدان ویژگی‌های کیفی در محصولات تولیدی‌شان بوده است. در واقع کیفیت کالاهای تولیدی یکی از مهم‌ترین پیش‌نیازهایی است که موجب توسعه اقتصادی و صنعتی و رونق تجارت و صادرات کشورها و بقا و دوام حضور بنگاه‌های اقتصادی می‌شود و رقابت‌پذیری را در بازار جهانی تضمین می‌کند. بدیهی است برای توسعه و رونق صادرات، تولید در کشور باید براساس استانداردهای بین‌المللی باشد تا بتواند در بازارهای خارجی حضور پیدا کند.
برای این کار باید ابتدا کیفیت محصولات داخلی ارتقا یابد و نرخ آن منطقی باشد. همچنین باید مسیر تولید هموار شود تا در نهایت کالای ایرانی با داشتن شرایط رقابت‌پذیر بتواند علاوه بر فروش موفق در داخل کشور در بازارهای خارجی نیز حضور یابد. البته تولیدکنندگان برای تولید محصولات باکیفیت و دستیابی به استانداردها و فناوری‌های روز دنیا باید جذب نیروهای متخصص، نوآوری در تمامی بخش‌های تولیدی را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند. به این دلیل لازم است متولیان امر با هدف افزایش سهم تولیدات جدید و نوآورانه ایرانی در بازارهای جهانی، توجه ویژه‌ای به تقویت تولید داخلی و رفع موانع احتمالی موجود داشته باشند.
