تشدید جنگ تجاری واشنگتن با پکن و فرمان اجرای تعرفه‌های جدید تجاری امریکا بر کالاهای وارداتی از چین اگرچه به‌طور مستقیم ایران را نشانه نگرفته، اما به گفته کارشناسان، این تصمیم به‌طور خاص صنعت خودرو و قطعات مرتبط با آن را هدف قرار خواهد داد و انگیزه چین برای همکاری با ایران را تقویت خواهد کرد. به گزارش پرشین خودرو، سال ۱۴۰۴ در حالی آغاز شد که صنعت خودرو ایران نه‌تنها به اهداف چشم‌انداز ۲۰ ساله دست پیدا نکرد، بلکه در این سال‌ها به طرز عجیبی به چین وابسته شده است.

در چنین شرایطی و پس از شدت گرفتن جنگ تجاری امریکا با سایر کشورها، اواسط هفته گذشته دونالد ترامپ رئیس‌جمهور امریکا با امضا افزایش تعرفه‌های متقابل امریکا علیه چین از ۳۴ به ۸۴ درصد، دستوری را صادر کرد که موج جدیدی از تنش در نظم اقتصادی جهان به راه خواهد انداخت؛ تصمیمی با عنوان «جنگ تعرفه‌ای دوم» اگرچه به‌صورت مستقیم ایران را نشانه نگرفته، اما اثرات غیرمستقیم آن با ایجاد برخی گره‌ها در زنجیره تامین جهانی خودروسازان می‌تواند صنعت خودرو ایران را در معرض ضربات پنهان قرار داده و چین را بیشتر به سمت همکاری با ایران سوق دهد.

چین که از جمله غول‌های صنعت خودرو جهان با تولید بیش از ۳۰ میلیون دستگاه خودرو و سهم ۳۲ درصدی از تولید جهانی است هم‌اکنون به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان قطعات خودرو در جهان، نقش حیاتی در تامین نیازهای صنعت خودرو ایران ایفا می‌کند و بسیاری از قطعات کلیدی خودروهای تولید داخل نیز از جمله موتور، گیربکس و سیستم‌های الکترونیک، مستقیم از چین وارد می‌شود. علاوه بر این، خودروهای آماده چینی، سهم قابل‌توجهی از بازار خودروهای وارداتی ایران را به خود اختصاص داده‌اند. برندهایی مانند چری، جک و اکنون شاخه چینی خودروسازان مطرح جهان به‌دلیل نرخ مناسب و کیفیت قابل‌قبول، جایگاه ویژه‌ای در بازار خودروهای ایران پیدا کرده‌اند.

در چنین وضعیتی خبر اعمال تعرفه‌های جدید ترامپ، اگرچه یکی از مهم‌ترین خبرها در فضای اقتصادی-صنعتی دنیاست بااین‌وجود ارزیابی کارشناسان نشان می‌دهد بازار جهانی قطعات و مواد اولیه نخستین تاثیرپذیری را از تعیین این تعرفه‌ها خواهد داشت و تعرفه‌های جدید تعیین شده از سوی امریکا بر خودروها و قطعات وارداتی که از ماه‌های آینده اعمال می‌شود، ممکن است زنجیره تامین جهانی را با مشکلات و موانعی همراه کند، اما تاثیر این تعرفه‌های جدید امریکا بر بازار خودرو چگونه خواهد بود؟

تاثیر تعرفه‌های جدید امریکا بر تقویت همکاری خودرویی ایران و چین

پس از خروج امریکا از برجام و تحریم مستقیم صنعت خودرو کشور و رفتن شرکای خارجی، سمت‌وسوی حرکت و فعالیت خودروسازان برای بی‌اثر کردن تحریم‌ها به جهت دیگری تغییر کرد اما منجر به تسلط و وابستگی شدید و عمیق خودروسازان ایرانی به چینی‌ها شد.

بنابراین ایران در سال‌های اخیر به‌واسطه اعمال تحریم‌ها، چین به تنها شریک تجاری ایران تبدیل شده است و این کشور درحال‌حاضر سهم بالایی در صنعت خودرو ایران دارد. ازاین‌رو اعمال تعرفه‌های جدید امریکا می‌تواند تاثیرات چندجانبه‌ای بر همکاری خودرویی ایران و چین و بازار ایران داشته باشد.

هم‌اکنون درصد زیادی از قطعات خودروهای داخلی از قطعات کلیدی تا مصرفی از قطعات چینی تامین می‌شود و از سویی خودروسازان خصوصی، دیگر تولیدکننده نیستند، بلکه عمدتا مونتاژکار برندهای چینی شده‌اند. علاوه بر این واردات خودرو نیز کاملا در انحصار چین است به‌طوری‌که بر اساس آمار در سه‌ماهه اول سال ۱۴۰۳، تمام خودروهای وارداتی از این کشور تا مین شده است.

کاهش نرخ خودروهای چینی در ایران به‌دنبال محدودیت دسترسی چینی‌ها به بازار امریکا!

به گفته یکی از کارشناسان صنعت خودرو از آنجا که ایران برای تولید خودرو به واردات قطعات وابسته است و به‌دلیل اعمال تحریم‌ها این قطعات را اغلب از طریق واسطه‌ها تامین می‌کند؛ بنابراین در صورت افزایش این تعرفه‌ها نرخ قطعات در بازار جهانی افزایش یا عرضه محدود می‌شود و این امر در نهایت، هزینه تولید خودرو در ایران را نیز افزایش خواهد داد.

البته اعمال تعرفه‌های جدید امریکا در کنار تاثیری که می‌تواند بر نرخ قطعات در بازار جهانی و هزینه تولید خودروسازان داخلی داشته باشد، اثرات مختلفی بر نحوه همکاری خودرویی ایران و چین خواهد داشت و در آینده نزدیک می‌تواند منجر به حضور پررنگ‌تر خودروسازان چینی در ایران شود.

در این شرایط تحلیلگران و متخصصان توصیه می‌کنند، ایران می‌تواند از فرصت محدودیت‌هایی که برای خودروها و قطعات چینی در دسترسی به بازارهای امریکا ایجاد شده بهره برده و با مذاکرات موثرتر، شرایط بهتری را برای انتقال تکنولوژی و فناوری، تولید مشترک یا کاهش نرخ خودروهای چینی در بازار ایران فراهم کند.

سخن پایانی

بنا بر این گزارش، در شرایط کنونی، جنگ تجاری بین واشنگتن و پکن می‌تواند به‌طور غیرمستقیم بر صنعت خودرو ایران تاثیرگذار باشد. با افزایش تعرفه‌ها، چین ممکن است تلاش کند بازارهای جدیدی را پیدا کند و ایران می‌تواند به‌عنوان یک مقصد جذاب برای سرمایه‌گذاری و همکاری‌های صنعتی مطرح شود. بسیاری از خودروسازان چینی که به‌دنبال گسترش فعالیت‌های خود هستند، ممکن است به‌دلیل محدودیت‌های جدید در دسترسی به بازارهای امریکا، توجه بیشتری به بازار ایران داشته باشند. این تغییرات می‌تواند فرصتی برای ایران باشد تا با استفاده از مذاکرات موثر و ایجاد شرایط بهتر برای همکاری، از تکنولوژی و سرمایه‌گذاری‌های چینی بهره‌مند شود. همچنین، با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از قطعات خودروهای داخلی از چین تامین می‌شود، ایران می‌تواند با کاهش وابستگی به‌واسطه‌ها و ایجاد روابط مستقیم با تولیدکنندگان چینی، هزینه‌ها را کاهش دهد و کیفیت محصولات را ارتقا بخشد. به علاوه، با توجه به تمایل چین برای ورود به بازارهای جدید، ایران می‌تواند از این فرصت استفاده کرده و شرایطی را فراهم آورد که منجر به انتقال فناوری و تولید مشترک شود. این امر نه‌تنها می‌تواند به تقویت صنعت خودرو ایران کمک کند، بلکه می‌تواند به ایجاد اشتغال و افزایش کیفیت محصولات داخلی نیز منجر شود.

در نهایت، اگرچه تحریم‌ها و جنگ تجاری ممکن است چالش‌هایی را برای صنعت خودرو ایجاد کند، اما با اتخاذ رویکردهای هوشمندانه و بهره‌برداری از فرصت‌های موجود، ایران می‌تواند از این وضعیت به نفع خود استفاده کند و مسیر توسعه پایدار صنعت خودرو را هموار سازد.