گام معلق رمزریال!
یوسف کاووسی - کارشناس بازارهای مالی
پروژه رمزریال در مجموع در اقتصاد ایران معنای خاصی پیدا نخواهد کرد. آنچه ما از رمزارز جهانی در ذهن داریم، با آنچه درباره رمزریال تاکنون مشخص شده، زمین تا آسمان با هم تفاوت دارد. رمزریال تنها یک ارزش ذاتی دارد که رو به کاهش است. رمزارزها بنا به پروژههایی که در دست دارند و بنا بر بهرهوریهایی که دارند، افزایش اعتبار پیدا میکنند.
بهنظر میرسد بانک مرکزی به این واسطه بیشتر بهدنبال کنترل و نظارت حساب و کتابهای بین دستگاهها و جابهجاییهای مالی آنها است. بهعنوانمثال کیف پولهای مشخصی به برخی وزارتخانهها بدهند و در انتقال پول بین این سازمانها کنترل و نظارتی هم داشته باشند. از اینرو پروژه رمزریال بیشتر افق کنترلی دارد و حتی ممکن است در موارد پولشویی استفاده شود.
اما در حال حاضر نمیتواند بهعنوان یک ابزار مبادلاتی و بهمنظور خریدوفروش در دست مردم باشد، به این دلیل که بهعنوان ابزار خرد در نظر گرفته شده و افراد عادی که از پول خرد استفاده میکنند، شاید از نظر تکنولوژیک اصلا توان استفاده از این ارز را نداشته باشند؛ در نظر داشته باشید که کیفپول الکترونیک در میان مردم هنوز جا نیفتاده است و مرسوم و آشنا نیست.
از اینرو نمیتواند محبوبیتی ایجاد کند و بیشتر برای کنترل مبادلات و جریان پرداختهای دولت و شرکتها و وزارتخانهها میتواند مورداستفاده داشته باشد.
باوجود اینکه یکی از اهداف ایجاد آن، کنترل تورم در نظر گرفته شده اما تاثیری روی تورم نخواهد داشت.
به این دلیل که ابزار تولیدکننده تورم و ذات آن، چیز دیگری است. رمزریال تنها یک عملیات حسابداری است که قرار است جایگزین اسکناس فیزیکی شود. اما نقدی که به آن میشود هم، صحیح است؛ زمانی که ما ابزار بانکداری الکترونیک داریم و با یک کلیک روی گوشی تلفنهمراه میتوان پول جابهجا کرد، اصلا رمزریال چه معنایی میتواند داشته باشد! جز اینکه در آینده از این ابزار برای کنترل بسیاری مبادلات استفاده کنند.
آن هم در صورتی که این پروژه آزمایشی با موفقیت انجام شود، اما بعید بهنظر میرسد گام رو به جلویی داشته باشد، چراکه مردم تمایلی به آن نشان نخواهند داد.
اگر اینطور گفته میشد که مردم میتوانند با ریال دیجیتال رمزارز جهانی خریداری کنند یا رمزارز خود را تبدیل به رمزریال کنند، ممکن بود جایگاهی نزد مردم و آن عدهای که در بازار ارزهای دیجیتال هستند، پیدا کند، اما در حالت عادی، فردی اعتماد نمیکند منابع مالی خود را در قالب این رمزریال تعریف کند.
ضمن اینکه ما چند وقت گذشته، تجربه بسته شدن درگاههای صرافیهای ارز دیجیتال را داشتیم و اگر فردی نیاز به ریال داشت، نمیتوانست پول دیجیتال خود را جابهجا کند.
چنین ریسکهایی هم وجود دارد که دولت هرگاه اراده کند، دسترسی افراد به درگاهها و صرافیهای ارز دیجیتال را میبندد. آن افق کنترلی که پیش از این بیان کردم، در همین نقطه است که معنا پیدا میکند. اگر ما ریال و پول پرقدرتی داشتیم، احتمال موفقیت رمزریال هم بود. مانند چین که در حال حاضر یوآندیجیتال دارد.
اما یوآن عقبه و پشتوانه و تمام زوایای آن مشخص است. ارزش ذاتی آن از حد مشخصی بالاتر و پایینتر نمیرود. این مورد قبلا در چین آزمایش شده و شاید نظام پولی و مالی ما هم در تلاش برای آزمایشی شبیه به یوآن چین است.
بهتازگی روبل هم بهدنبال تحقق چنین هدفی است، اما خب چون روبل هم هر لحظه در حال سقوط است مانند نمونه آزمایشی ریال دیجیتال احتمالا موفقیتی نداشته باشد.