شتاببخشی به نوسازی فرسودهها
محمد آیینی ـ مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران
حلقههای میانی بهشکل داوطلبانه در محلات هدف حضور یافته و بهصورت چهره به چهره با ساکنان وارد گفتوگو میشوند و با اطلاعرسانی درباره بستههای تشویقی شهرسازانه، مالی و اداری بهویژه بسته تشویقی ۱۹بندی کالبدی و نیز وامهای ارزانقیمتی که به این منظور در نظر گرفته شده است، آنان را برای نوسازی مسکنهای فرسوده تشویق و ترغیب میکنند.بهرهمندی از حلقههای میانی، اول بار توسط رهبر معظم انقلاب در جمع دانشجویان در ماه مبارک رمضان ۱۳۹۸ عنوان شد و ایشان ضمن اشاره به راهاندازی حلقههای میانی تاکید داشتند راهاندازی چنین جریان مردمی نه کار رهبری و نه کار دولت، بلکه کار جوانان است.منظور از حلقه میانی، گروهی از افراد با هویت جمعی مستقل بدون وابستگی مالی به حاکمیت است که با بسترسازی ایفای نقش فعالانه مردم و بکارگیری ظرفیت بازیگران عرصه حاکمیت، به حل مسائل عرصههای تخصصی میپردازند، در ادامه نحوه بهرهمندی از این ظرفیت در تمام ارکان و ارگانهای کشور از جمله شرکت بازآفرینی شهری ایران مطرح شد. شرکت بازآفرینی شهری ایران در جایگاه بازوی تخصصی وزارت راه و شهرسازی و بهعنوان دبیرخانه ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار به ریاست رئیسجمهوری محترم، متولی سیاستگذاری و برنامهریزی، کنترل و نظارت بر تهیه و اجرای طرحهای بهسازی و نوسازی شهری در چارچوب برنامههای عملیاتی بازآفرینی شهری، فرهنگسازی، بسترسازی، اطلاعرسانی و جلب مشارکتهای مردمی و بخش خصوصی و سایر موسسات، شرکتها، شهرداریها و سایر دستگاههای اجرایی ذیربط بوده و در مجموع راهبری و مدیریت برنامه نوسازی، بهسازی، ساماندهی و توانمندسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری را در تمام شهرهای کشور برعهده دارد.
اما در دولت سیزدهم بهدلیل وجود بیش از ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بنای ناپایدار و سکونت ۱۰ میلیون نفر از هموطنان زیر سقفهای لرزان بهمنظور حفظ امنیت جان شهروندان ساکن در این بافتها، شتاببخشی به نوسازی و مقاومسازی مساکن ناپایدار و فرسوده در بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری بهعنوان اولویت اصلی در دستور کار قرار گرفته است.
یکی از موانع اصلی نوسازی مسکن در بافتهای فرسوده، ناآگاهی شهروندان نسبت به حقوق، حمایتها و تسهیلاتی است که در قانون، مصوبات دولت و شورایعالی شهرسازی و معماری ایران برای ساختوساز در این بافتها در نظر گرفته شده است؛ بنابراین برای رفع این معضل باتوجه به منویات رهبر معظم انقلاب، راهاندازی حلقههای میانی در دستور کار قرار گرفت و دستورالعمل تشکیل حلقههای میانی در چارچوب قانون حمایت از احیا، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری و تفاهمنامه فیمابین وزارت کشور و وزارت راه و شهرسازی تدوین شد. منظور از حلقههای میانی، گروههای مستعد در سطح محلهها هستند که بهمنظور ارتقای کیفیت سکونت ساکنان محلات هدف بهصورت داوطلبانه در ارتباط با شهرداریها، دستگاههای دولتی و سیستمهای مالی و اعتباری کشور فعالیت میکنند. حلقههای میانی باید بتوانند با ابتکار و خلاقیت، ساکنان بناهای فرسوده را متقاعد کنند تا بزرگترین تصمیم زندگی خود را اتخاذ کرده و از بناهای لرزان و ناپایدار خارج شوند، همچنین باید زمینه مشارکت آنها را با سازندگان، سرمایهگذاران و توسعهگران فراهم آورند.تشکیل حلقههای میانی، نیازمند شناسایی کنشگران فعال در حوزه بازآفرینی شهری در سطح مناطق است تا با تحرک کنشگران بتوان زمینه مشارکت مردمی و اجرای برنامههای بازآفرینی شهری را تسهیل کرد و تحقق بخشید. در واقع حلقههای میانی، فرد یا گروههای داوطلب از انواع گروههای جهادی، دانشگاهها و تشکلهای دانشجویی، نخبگان در زمینههای گوناگون، پایگاههای مقاومت بسیج محلات، مجموعههای فعال فرهنگی و فکری و دفاتر تسهیلگری و ترجیحا از زنان و جوانانی هستند که بهشکل داوطلبانه در محلات هدف حضور مییابند و بهصورت چهره به چهره با ساکنان وارد گفتوگو میشوند و ضمن اطلاعرسانی درباره بستههای تشویقی شهرسازانه، مالی و اداری بهویژه بسته تشویقی ۱۹بندی کالبدی و نیز وامهای ارزانقیمتی که برای این منظور در نظرگرفته شده، آنها را برای نوسازی مساکن فرسوده تشویق و ترغیب میکنند. این گروهها در ادامه نیز بر تدوین و اجرای قراردادهای مشارکت بین مردم و سازندگان برای حفظ حقوق مالکان واحدهای فرسوده نظارت خواهند داشت. بهرهگیری از همکاری حلقههای میانی برعهده شهرداریها گذاشته شده است؛ زیرا شهرداریها از زیرساختارهای لازم برای تعامل با حلقههای میانی برخوردارند و میتوانند در محلاتی که از وسعت چندانی برخوردار نیستند، از نیروهای خود برای تشکیل این حلقهها استفاده کنند. شرکت بازآفرینی شهری ایران در این زمینه همکاری خوبی با شهرداریها دارد و تاکنون ادارات کل راه و شهرسازی استان بیش از ۱۹۰ تفاهمنامه با شهرداریها در راستای همکاریهای دوجانبه امضا و مبادله کردهاند. همچنین شرکت بازآفرینی شهری ایران نیز با تشکیل قرارگاه جهادی نوسازی مسکن درصدد است تا حداقل هزار گروه حلقه میانی داوطلب برای تسهیل نوسازی واحدهای مسکونی فرسوده را آموزش دهد و اکنون در حال آمادهسازی بستر نرمافزاری این موضوع است.