توزیع برابر عامل پیشرفت گردشگری
حجت‌الله مرادخانی پژوهشگر گردشگری
تمامی فعالیت های مربوط به حرکت کوتاه مدت افراد در مکان هایی دور از جایی که معمولا در آن سکونت دارند، گردشگری به شمار می رود. گردشگری یکی از بزرگ ترین صنایع جهان است و اقتصاد بسیاری از کشورها تا حد زیادی توسط صنعت گردشگری آنها هدایت می شود. گردشگری طیف گسترده ای از مزایا را برای کشورهایی که تعداد زیادی بازدیدکننده دارند، ارائه می دهد. دلیل این امر، صرف پول هایی است که آنها نه تنها برای اقامت واقعی خود، بلکه در مشاغل محلی صرف می کنند. تعداد زیادی شغل را نیز برای افرادی که در صنعت حمل ونقل و مهمان نوازی کار می کنند، فراهم می کند. علاوه بر این، گردشگری این ظرفیت را دارد که روابط بین کشورها یا مشاغل را بهبود بخشد و فرصت هایی برای سرگرمی و تفریح ایجاد کند. همچنین می تواند فرصتی برای تبادل فرهنگی باشد.
صنعت گردشگری در کشور ما آن طور که باید مورد توجه قرار نگرفته است. یکی از دلایل ضعیف بودن صنعت گردشگری در ایران این است که هیچ سامانه پایش اطلاعاتی نداریم. بسیاری از نظرات در این حوزه بر پایه نگاه شخصی و تحلیل های فردی است. در حوزه صنایع و خدمات کشور که گردشگری نیز در این حوزه قرار دارد، مرجع اطلاعاتی موثقی نداریم.
متاسفانه هیچ گونه تبلیغاتی برای پیشرفت گردشگری برخی از شهرهای ایران نمی شود. این موضوع می تواند به دلیل عرف صاحبان تورهای داخلی و خارجی باشد. روند تورها برای گردشگران خارجی این گونه است که یک مسیر کلاسیک داریم که شامل کرمان، یزد، اصفهان و کاشان است. این در حالی است که خراسان یا حاشیه جنوب که جاذبه های فوق العاده طبیعی، فرهنگی و مردم شناسانه ای دارند در این بسته جایی ندارند، زیرا گردشگر یک بسته گردشگری را بی اطلاع خریداری می کند. باید این موضوع بازنگری شود تا سایر شهرها نیز از این ظرفیت استفاده کنند و به سمت توزیع برابر برویم تا تعادل برقرار شود.
در راستای ایجاد بوم گردی نیز اقامتگاه های بومی از طریق سازگاری با محیط طبیعی و جوامع محلی می توانند پایدار بمانند و موجب توسعه پایدار گردشگری شوند. بوم گردی در ایران اتفاق بسیار خوبی است، به دلیل اینکه توسعه بوم گردی موجب کاهش هزینه سفر و به صرفه شدن آن می شود. از سوی دیگر، فرصت تجربه زیست با یک فرهنگ میزبان را برای ما مهیا کرده است. زمانی که به بوم گردی می روید در خانه روستایی با یک خانواده زندگی می کنید و از نزدیک با شیوه پخت غذا یا تربیت فرزندان آشنا می شوید. بوم گردی تاثیر ذهنی بسیار زیادی دارد، اما رشد افسارگسیخته بوم گردی، یکی از مشکلات این حوزه است و متاسفانه به عرضه و تقاضا در این شاخه توجهی نشده است. همچنین حضور در جوامع محلی نیازمند مناسبات است.
گردشگری به زیرساخت نیاز دارد که مهم ترین زیرساخت آن، آموزش همگانی و آمادگی ذهنی جامعه و آشنایی آنها با چگونگی سفر است. آموزش گردشگری باید به صورت عمومی باشد و به بیان دیگر باید نگاه آگاهانه به مسافر و گردشگر داخلی داشته باشیم. همچنین به گردشگر داخلی این آموزش داده شود که حضور در جوامع محلی، حساسیت هایی دارد و گردشگر هنگام ورود به این جوامع باید به عرف، آیین و فرهنگ آن منطقه احترام بگذارد. گردشگر باید بداند که آسیب دیدن و تغییر جاذبه های طبیعی، برگشت ناپذیر است. به عنوان مثال، هنگام بازدید از یک روستا، زباله خود را در سطل های آنها رها نکنیم، چراکه دهیاری روستاها، ظرفیتی برای تفکیک حجم زیادی زباله ندارند. با آموزش می توان توسعه گردشگری را به پایداری رساند. بدون آموزش همگانی، توسعه افسار گسیخته صنعت گردشگری تنها یک دستاورد دارد و آن هم ویرانی طبیعت و جاذبه های تاریخی و تفریحی است.
رشد گردشگری در دوران پساکرونا می تواند به تقویت اقتصاد و کسب وکارهای مرتبط با آن تاثیر بسزایی بگذارد. این تاثیر در نواحی که جاذبه های گردشگری دارند یا مقصد سفر هستند، محسوس تر بوده و اگر این موضوع ساماندهی شود، نتیجه بهتری خواهدداشت.
