صنعت فولاد در رده صنایعی است که تاکنون به ‌ خوبی و براساس برنامه ‌ های توسعه ‌ ای کشور پیشرفت کرده و ظرفیت ‌ سازی مناسبی در این صنعت ایجاد ‌ شده است. براساس سند چشم ‌ انداز توسعه کشور در افق ۱۴۰۴ ، تولید ۵۵ میلیون تن فولاد هدف ‌ گذاری شده و در طول سال ‌ های گذشته نیز سرمایه قابل ‌ توجهی به این زنجیره جذب ‌ شده است.

ظرفیت تولید فولاد کشور در حال حاضر، افزون بر ۴۰ میلیون تن برآورد می ‌ شود، با این وجود، میزان تولید فولاد در این زنجیره به ‌ مراتب کمتر است. تولید فولاد براساس ظرفیت ‌ سازی ‌ های انجام ‌ شده در این صنعت به الزاماتی نیاز دارد که از جمله این الزامات می ‌ توان به تامین مواد اولیه، تامین انرژی موردنیاز صنایع و همچنین توسعه زیرساخت ‌ ها اشاره کرد.

تولید در یک صنعت در کنار سایر صنایع معنا می ‌ یابد؛ بنابراین می ‌ توان این ‌ طور ادعا کرد که رشد همگون زنجیره فولاد لازمه توسعه فولادسازی در کشور است. با این وجود، صنعت فولاد ما در موقعیت کنونی از کمبود مواد اولیه رنج می ‌ برند. این محدودیت از توسعه نیافتن حلقه ‌ های ابتدایی این زنجیره نشأت می ‌ گیرد. در واقع فعالیت ‌ های اکتشافی و استخراجی در حلقه ‌ های ابتدایی زنجیره فولاد، همپای فولادسازی توسعه نیافته ‌ اند که این موضوع در آینده چالش ‌ زا خواهد بود. کمبود انرژی نیز در ۲ سال گذشته به چالشی جدی برای فعالان این زنجیره بدل شده است. این کمبود حکایت از آن دارد که صنعت برق کشور به ‌ قدر کافی توسعه نیافته ‌ است. این ‌ گونه چالش ‌ ها مسیر توسعه صنایع را با چالش روبه ‌ رو خواهد کرد.

در ادامه از صادرات باید به ‌ عنوان الزام جدی دیگری در مسیر توسعه صادرات فولاد ایران نام برد. حضور در بازار جهانی و برقراری تعاملی سازنده با جهان، مسیر تولید فولاد را تسهیل می ‌ کند. فولاد ایران در طول سال ‌ های گذشته توانسته از اقبال خوبی در بازارهای جهانی برخوردار شود؛ هرچند تحریم ‌ ها همچون مانعی در مسیر صادرات کشور واقع شده ‌ اند.

چنانچه امکان بهره ‌ مندی از این فرصت فراهم باشد می ‌ توان با تکیه بر آن، زمینه توسعه صنایع فولاد کشور را فراهم کرد. به ‌ علاوه آنکه ارز حاصل از صادرات در داخل کشور عرضه خواهد شد و گامی مثبت در بهبود شرایط اقتصادی برداشته می ‌ شود. در همین حال باید تاکید کرد که توسعه ظرفیت ‌ های فولادی کشور به ‌ منزله ایجاد موقعیت ‌ های شغلی گوناگون در منطقه است و در مجموع به نفع اقتصاد کشور خواهد بود.

با این وجود در موارد متعددی شاهد اخذ سیاست ‌ های ضدصادراتی از سوی مسئولان و سیاست ‌ گذاران هستیم که از جمله این سیاست ‌ های اشتباه می ‌ توان به وضع عوارض صادراتی روی محصولات گوناگون صنایع معدنی ازجمله فولاد در ماه ‌ های ابتدایی امسال اشاره کرد. اجرای این سیاست در یک بازه زمانی ۲ ماهه و در دوران اوج قیمت جهانی فولاد، منجر به از دست رفتن بخشی از بازار صادراتی ایران شد.

در ادامه باید تاکید کرد که جانمایی صنایع فولادی کشور نیز تاثیر بسزایی بر موقعیت صادراتی این صنایع دارد. متاسفانه برخی واحدهای فولادی کشور به اشتباه و با اصرارهای سیاسی یا تحت ‌ فشار نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مناطقی که ظرفیت و امکانات لازم را ندارند، احداث شده ‌ اند، چراکه به این واحدها به چشم موقعیتی برای اشتغالزایی و توسعه منطقه ‌ ای نگاه می ‌ شود.

با این وجود، انتظار می ‌ رود سایر طرح ‌ های توسعه صنعت فولاد در مناطق جنوبی کشور و در نزدیکی آب ‌ های آزاد احداث شود، تا از یک ‌ سو تامین آب موردنیاز برای این واحدها راحت ‌ تر باشد و از سوی دیگر، صادرات محصولات تولیدشده در آنها نیز راحت ‌ تر و با هزینه کمتر انجام شود.

در همین حال، انتظار می ‌ رود برای تداوم تولید و رشد صنعت فولاد و همچنین تسهیل فروش این محصولات در بازارهای جهانی، توسعه زیرساخت ‌ ها در حوزه ‌ های مختلف ازجمله حمل ‌ ونقل ریلی در دستور کار سیاست ‌ گذاران قرار گیرد. حمل ‌ ونقل یکی از فاکتورهای اثرگذار بر نرخ تمام ‌ شده تولید یک محصول به ‌ شمار می ‌ رود و می ‌ تواند به رقابت ‌ پذیری هرچه بیشتر یک محصول در بازار جهانی منتهی شود.