رئیس سازمان توسعه تجارت، هفته پیش، خبر از ثبت نخستین سفارش وارداتی ایران به ارزش ۱۰میلیون دلار کالا در قالب رمزارز داد. پس از مدتی نیز این مقام مسئول اعلام کرد تا پایان شهریور امسال، واردات با استفاده از رمزارزها آزاد شده و تاجران می‌توانند با رمزارزهای قانونی، کالاهای موردنیاز را وارد کنند. واردات و به‌طور کلی تجارت با استفاده از رمزارزها، ابعاد مختلفی داشته و می‌تواند مزایا یا حتی معایبی را به‌دنبال داشته باشد. تسهیل امور تجاری از پیامدهای مثبت استفاده از رمزارزها در فعالیت‌های بازرگانی به‌شمار می‌رود. برای کشورهایی مانند ایران که تحریم‌ها، فشارهای سنگینی بر تجارت آنها وارد کرده و نقل و انتقالات مالی‌شان با مشکلات زیادی همراه است، این راهکار می‌تواند مسیر تجارت را هموارتر کند. به‌بیانی دیگر، استفاده از رمزارزها در تجارت، می‌تواند راهکار مناسب و صحیحی برای رهایی از تحریم‌ها و دور زدن ممنوعیت‌های بانکی باشد، چرا که براساس ماهیت رمزارزها، فعالیت با این ارزها غیرقابل پیگیری و رصد است، از این‌رو می‌تواند کلید گشایش‌های تجاری برای ایران باشد، اما برخلاف تمام مزایای مذکور، رایج شدن استفاده از رمزارزها در تجارت می‌تواند ابعاد منفی را نیز به‌همراه داشته باشد. مهم‌ترین نگرانی فعلی فعالان بازرگانی و همچنین نهادهای دولتی، شکل‌گیری تخلفات در زمینه نقل‌وانتقالات رمزارز است. همان‌طور که پیش‌تر عنوان شد، انتقالات رمزارزها قابل‌رصد نیست، بنابراین می‌توانند فرصت مناسبی را برای دورزدن تحریم‌ها ترتیب دهند. به‌دلیل همین ویژگی، کنترل تجارت با این ارزها، دشوار بودن و در صورت نبود نظارت کافی و مناسب، امکان تقلب و تخلفات گسترده‌ای در عرصه تجارت با رمزارزها وجود دارد، از جمله تخلفاتی که ممکن است در تجارت با رمزارزها انجام گیرد، استفاده از رمزارزهای بی‌پشتوانه و تقلبی است، هرچند اعلام شده که تنها ارزهای قانونی می‌توانند در روند معاملات استفاده شوند، اما همچنان احتمال خطا و تخلف در این‌باره وجود دارد. چندی پیش نیز، وزارت اطلاعات از کشف بخشی از رمزارزهای بی‌پشتوانه و تقلبی خبر داده بود. اگر واردات با استفاده از رمزارزها رواج یابد، به‌نظر می‌رسد حجم رمزارزهای بی‌پشتوانه یا تقلبی، افزایش یابد. کنترل این مسئله، برعهده بانک مرکزی است؛ لازم است بانک مرکزی با تدوین سازکارهای صحیح و اصولی، به مدیریت رمزارزهای استفاده‌شده در فعالیت‌های تجاری بپردازد. باید تاکید کرد تنها با مدیریت و کنترل رمزارزهای به‌کار رفته در تجارت، می‌توان عرصه را برای تخلف سودجویان تنگ کرد.

از دیگر ابعاد منفی استفاده رمزارزها در فعالیت‌های تجاری، می‌توان به وجود نوسانات زیاد بازار رمزارزها اشاره کرد. رمزارزها مانند سایر ارزها (و حتی بیشتر از آنها) بی‌ثباتی داشته و موارد مختلف سیاسی و اقتصادی بر نرخ این ارزها تاثیرگذار است، همچنین رمزارزها در تمام کشورهای جهان به‌عنوان یک کالای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند و همین رویکرد بر نوسانات بهای رمزارزها تاثیرگذار است. استفاده کردن از این ارزهای کم‌ثبات، می‌تواند فعالان تجاری را درگیر چالش‌های جدی کند. در حال ‌حاضر بازرگانان به‌دلیل نوسانات نرخ ارز و دلار، فعالیت‌های بی‌ثباتی دارند. در این شرایط، استفاده از مبناهای معاملاتی باثبات، تنها راه‌حل بهبود تجارت است.

در آخر نیز باید تاکید کرد تنها کشورهایی که در زمینه تجارت با رمزارز تجربه داشته و بانک مرکزی آنها می‌تواند کنترل‌های اساسی و مناسبی را بر فعالیت‌های مربوط به این موضوع داشته باشد، شرکای تجاری خوبی برای ایران خواهند بود، اما هم‌اکنون در بسیاری از کشورها، این زمینه فراهم نبوده و نتوانسته‌اند نظام‌های پولی، بانکی و تجاری مربوط به استفاده از رمزارزها را تدوین و مدیریت کنند. در راستای موفقیت طرح واردات با رمزارزها، باید توجه کرد که تنها فراهم بودن زیرساخت‌های ایران کافی نبوده و باید کشور طرف معامله نیز از این بسترها برخوردار باشد.

در این شرایط می‌توان به کاهش تخلفات دوطرفه در معاملات و همچنین تسریع روند معاملات تجاری امیدوار بود، اما بحث تجارت با رمزارزها در تمامی کشورها، پدیده‌ای نوظهور است و باید دید در ادامه، بسترهای آن چطور مهیا خواهند شد.