در کشور ما این وظیفه به وزارت راه و مسکن و شهرسازی و با نظارت این وزارتخانه انجام این امر مهم در سطح کشور به تفکیک به ادارات کل استان‌ها محول گردیده است. به همین منظور برای اطلاع از چگونگی ساخت‌وسازهای توسعه راه‌ها و ساختمان‌های مسکونی و بیمارستان در بوشهر گفت‌وگویی داریم با مهندس محمد دستغیبی، مدیرکل راه و شهرسازی استان بوشهر که در ادامه می‌خوانیم.

به عنوان اولین سؤال بفرمایید مدت تصدی حضرتعالی در این سمت و سابقه فعالیت شما در زیر پرچم جمهوری اسلامی ایران چند سال است؟

از هفته دولت چندان فاصله نگرفتیم و یاد و خاطره ی شهدا از جمله شهید رجائی و باهنر را گرامی می‌داریم و شهید خدمت آیت‌الله رئیسی و همچنین شهادت سید مقاومت شهید سید حسن نصرالله را تسلیت عرض می‌کنم و از اقدام وحشیانه رژیم صهیونیستی اعلام انزجار و نفرت می‌کنیم. آرزوی موفقیت مسلمین و طول عمر با عزت برای مقام معظم رهبری داریم.

تقریباً کمتر از سه سال است که من در خدمت همکاران در اداره کل راه و شهرسازی استان هستم و حدود 21 سال سابقه اداری در استان بوشهر دارم. من از سال 1382 تا انتهای 1383 در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و از 83 تا بحال به جز در دو مقطع به عنوان کارمند مسکن و شهرسازی و سپس راه و شهرسازی و در دو مرحله هم به عنوان مدیر کل دفتر فنی استانداری خدمت کردم.

لطفا بفرمایید در یکساله گذشته دولت سیزدهم و اوایل دولت چهاردهم مهم‌ترین اقداماتی که برای مردم شریف استان شکل گرفته با توجه به شرایط استراتژیک و توپوگرافی منطقه چه بوده است؟

ما در یکسال گذشته در حوزه راه پروژه‌هایی داشتیم که یا به بهره‌برداری رسیده و یا آغاز عملیات اجرایی داشتند.

چند کیلومتر به بهره‌برداری رسیده است؟

مجموعاً 11 کیلومتر از بزرگراه اهرم به برازجان باند دوم ما در یکسال اخیر افتتاح شده است. حدود 5/6 کیلومتر تکمیل باند ورودی دیلم از شهر گناوه را به بهره‌برداری رساندیم و حدود 6 کیلومتر از تقاطع میاندشت به سمت سعدآباد را بازگشایی کرده‌ایم. بحث مسیر ساحلی و بسیار حائز اهمیت و حیاتی در شهرستان‌های دیر و کنگان بود که فاصله دو مرکز شهرستان یعنی دیر و کنگان را از 24 کیلومتر به 8 کیلومتر کاهش داد و به عنوان مسیر ساحلی، هم چشم انداز گردشگری دارد و از بعد اقتصادی برای این شهرستان‌ها بسیار مهم می‌باشد. این اتفاقی بود که از حداقل ده سال گذشته شروع شد ولی به صورت ویژه با همت جناب استاندار و نماینده محترم استاندار و نماینده محترم شهرستان‌های جنوبی داشتند و همکاری و مساعدتی که حوزه نفت و سازمان برنامه و بودجه استان داشتند و تلاش و پیگیری که همکاران ما در حوزه راه و شهرسازی به خرج دادند این پروژه، که قبلاً وفاق نام‌گذاری شده بود و پس از شهادت آیت الله رئیسی به عنوان بلوار شهید رئیسی نام‌گذاری شد در شهریور ماه امسال در هفته وحدت جهت دولت وفاق ملی تحویل هم استانی‌های عزیزمان شد.

با اعتباری بالغ بر چقدر بوده است؟

با ارزش حداقل 700 میلیارد تومان. این رقم از این جهت بالاست چون این جاده، یک جاده ساحلیست و دارای دو دستگاه پل 150 متری به صورت شمع می‌باشد و به جز 17 آبروی دیگر که وجود داشت یک پروژه‌ای هم از لحاظ هزینه‌ای بالا و هم از لحاظ نوع کار در زمین‌های بسیار باتلاقی و با کیفیت پایین راه‌اندازی شد. این مسیر دو بانده است که ما یک باند را بازگشایی کردیم و باند دوم هم به زودی آماده بهره‌برداری خواهد شد.

تا کی؟

به هر حال نیازهای اعتباری دارد.

چند درصد پیشرفت فیزیکی دارد؟

الان حداقل با توجه باندی که افتتاح شده در مجموع پروژه بالغ بر 70 درصد پیشرفت داشته است.

برای دهه فجر بازگشایی می‌شود؟

اگر تأمین اعتبار صورت گیرد بله. کار عمده باند دوم هم انجام شده یعنی ساب گرید آن کلاً انجام شده و بیس و ساب بیس و آسفالت و توسعه آبراه‌ها باقی مانده است. دو دهنه پل‌های اصلی آن هم در باند اول و هم در باند دوم تکمیل شده است.

در حال حاضر پیمانکار مشغول فعالیت است؟

پیمانکار مشغول به کار است. به هر حال این پروژه هم از حوزه تعهدات اجتماعی مناطق جنوب و هم شورای راهبردی پتروشیمی‌ها و هم منابع استانی کمک می‌گیرد.

استانی‌ها تخصیص یافته است؟

استانی در چند سال اخیر، به صورت بی‌سابقه‌ای به این پروژه پول داد.

چطور؟

ما تا قبل از این اقدام فقط از محل اعتبارات نفت کار می‌کردیم ولی در دو سه سال اخیر با رایزنی‌های انجام شده و حمایت‌هایی که آقای استاندار در این موضوع داشتند بالغ بر 100 میلیارد تومان از منابع استانی به این پروژه پول تزریق شد.

در کشور هم چنین سابقه‌ای نداریم.

در محور این چنینی نداریم. همچنین محور ورودی دیلم یکی از محورهای بسیار حادثه‌خیز استان بود. استحضار دارید که دیلم شهرستان ورودی استان بوشهر از سمت استان خوزستان است. به هر حال هم استانی‌ها و هم وطنان عزیمان در استان هرمزگان که برای زیارت عتبات عالیات مشرف می‌شوند، قطعاً از این محور عبور می‌کنند. متأسفانه طی سالیان سال این نقطه حادثه‌خیز بود. این 5/6 کیلومتری ورودی شهر بود و به هر حال خستگی سفر در ورودی شهرها حادثه آفرین است و همچنین ترافیک بالای این محور حادثه‌خیز بودن آن را دو چندان کرده بود. با همتی که وجود داشت و تأمین مالی که از استان صورت گرفت در کنار تأمین منابع مالی که از سمت وزارتخانه داشتیم در حداقل زمان و حدود 8 ماه این 5/6 کیلومتر را به بهره‌برداری رساندیم و در شهریور ماه سال گذشته و قبل از اربعین این محور را بازگشایی کردیم.

قبل از سکانداری حضرتعالی در این مجموعه پروژه راکد بود؟

نمی‌توان گفت راکد بلکه پروژه کلاً تعطیل بود.

چند درصد شما تحویل گرفتید؟

ما این پروژه را تقریباً در مرحله 30 الی 40 درصدی تحویل گرفتیم و با پیمانکار بومی و زحماتی که همکاران ما در حوزه راه اداره کل کشیدند و پروژه را مدیریت کرده و به بهره‌برداری رساندند. به هر حال در طول این سه سالی که ما در خدمت هم استانی‌های عزیز هستیم پروژه‌های بزرگی انجام شد. در سه سال اخیر جز این پروژه ای که عرض کردم در جنوب استان در امتداد کریدور شرق به غرب که از مرز شرقی سیستان شروع و به مرز غربی شلمچه خوزستان ختم می‌شود، حدود 26 کیلومتر 4 خطه محور بزباز به بندو را تکمیل کردیم. بند و آخرین نقطه مرزی استان بوشهر با استان هرمزگان است. این اتصال انجام شد. در سال 1401 حدود 5/13 کیلومتر از این محور 4 خطه که از لحاظ موقعیتی قبل از این 26 کیلومتر واقع شده را افتتاح کردیم. این 5/13 کیلومتر به عنوان کمربندی دوراهک به کنگان با دو تقاطع غیر هم سطح بازگشایی شد. مجموعا در سه سال گذشته 22 کیلومتر از محور بزرگراه در حوزه اهرم به برازجان را افتتاح کردیم که 11 کیلومتر آن سال گذشته بوده و 11 کیلومتر مجدد سال 1401 قبل از این انجام شده است.

اعتبار این چقدر بوده است؟

ارزش این هم بالغ بر 300 میلیارد تومان بوده است.

و از منابع ملی یا استانی؟

عمده موضوعاتش از منابع ملی تزریق شد.

نقد بوده یا اوراق؟

بیشتر نقدی بوده است.

مجدد در کمربندی کنگان و اتصالی کمربندی به شهر کنگان تقاطعی داشتیم، تقاطع غیر هم سطحی که طول مسیر دسترسی‌های این تقاطع حدود 5/3 کیلومتر بود. که در بهمن ماه گذشته افتتاح شد.

با رمپ و لوپ‌هایی که داشته؟

بله، یکی از محور‌های پرتردد استان بوشهر که از شهر خورموج مرکز شهرستان دشتی به روستای لاور در شرق به طول 10 کیلومتر که حدود 4 کیلومتر آن در هفته دولت سال جاری به بهره‌برداری رسیده و آماده تحویل است و یک محوری بابت قرار گیری کارخانه سیمان در انتهای این مسیر، از مسیرهای پر تردد ماشین‌های سنگین و بسیار حادثه‌خیز بود که جان بسیاری از هم استانی‌های ما را گرفته بود و مردم گلایه مند بودند و خواسته به حق مردم این منطقه بود. 10 کیلومتر بوده که 4 کیلومتر آن به بهره‌برداری رسیده و 6 کیلومتر هم با همکاری کارخانه سیمان در حال آماده‌سازی و اجراست.

چند درصد پیشرفت فیزیکی دارد؟

این 6 کیلومتر حدود 30 درصد پیشرفت فیزیکی دارد که کارخانه سیمان در حال کار است و با تزریق مناسبی که خود کارخانه سیمان انجام خواهد داد بتوانیم این محور را هم خاتمه دهیم. بخش دیگری که معاونت مهندسی و ساخت ما در حوزهی اداره کل راه و شهرسازی ارائه خدمت به استان می‌دهد، بحث ساختمان‌های دولتی است. ما در بهمن 401 مجتمع فرهنگی بنک را افتتاح کردیم. در حال حاضر سازمان الحاقی دیوان محاسبات استان را به زودی آماده تحویل داریم و 4 بخشداری و یک فرمانداری در سطح استان در دست احداث داریم.

فرمانداری برای کدام شهر است؟

فرمانداری شهرستان عسلویه و بخشداری‌های چاه مبارک شهرستان عسلویه، آب پخش و ارم و بوشکان شهرستان دشتستان را در دست ساخت داریم.

اینها به طور کلی چند درصد پیشرفت فیزیکی دارند؟

متفاوت است. فرمانداری عسلویه و بخشداری چاه مبارک هر یک در حدود 70 درصد، بخشداری آب پخش حدود 45 درصد ارم حدود 25 الی 30 درصد وبوشکان هم حدود 40 الی 45 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

که اینها جزو ساختمان‌های اداری است.

یکی از وظایف اداره کل راه و شهرسازی ساخت ساختمان‌ها و تأسیسات و اماکن عمومی و دولتی است.

منابع این پروژه‌ها از کدام محل تأمین می‌شود؟

منابع استانی هستند. در کنار این موضوع در سطح ملی که شرکت مجری ساختمان‌های عمومی و دولتی در استان بوشهر دو پروژه بزرگ در دست دارد. یکی بیمارستان 180 تخت خوابه بوشهر است که جایگزین بیمارستان قدیم حضرت فاطمه زهرا(س) در دست ساخت داریم.

فکر می‌کنید این بیمارستان 180 تختخوابی تا کی آماده بازگشایی خواهد بود؟

برنامه مربوط به 180 تختخوابی یک برنامه دو ساله بوده که می‌بایست سال 1404 این اقدام صورت گیرد که اگر تأمین مالی آن به موقع انجام گیرد این امر محقق خواهد شد.

در حوزه نهضت ملی در استان چه می‌گذرد؟

نکته ای که شاید خیلی در چند سال اخیر از موضوعات پر رنگ رسانه و جامعه بوده، بحث نهضت ملی است. در این حوزه وزارت راه و شهرسازی در سطح کشور کار سنگین و مهم و بسیار مؤثر در زندگی افراد جامعه را به دست گرفت و شروع کرد. من همیشه این اعتقاد را دارم و در جلسات به همکاران هم این گونه عرض می‌کنم که خیرین مبلغی را هزینه می‌کنند که نشانه‌ای برای دنیا و آخرت خود داشته باشند. شما اگر در امر تولید مسکن نهضت ملی تلاش کنید ثواب این به شما می‌رسد و در قبال آن حقوقی هم گرفتید. یعنی بدون اینکه پولی بدهید خیرات هم برای خود جمع کردید. چنین دیدگاهی را خودم دارم و به همکاران هم توصیه می‌کنم این را مد نظر داشته باشند و اعتقاد دیگری که ساخت مسکن شاید تنها پروژه‌ای باشد که ثواب آن از هر پروژه دیگری حتی ساخت بیمارستان و مدرسه و هر خیراتی که در نظر بگیرید، هم بیشتر باشد.به چه دلیل؟ به این علت که رکن اساسی هر جامعه‌ای خانواده است. و هیچ خانواده‌ای آرامش ندارد مگر اینکه مسکن داشته باشد و خانواده‌ای که مسکن ندارد شک نکنید که آرامش ندارد و در نتیجه جامعه بی‌قراری خواهیم داشت. اگر شما بخواهید به یک جامعه آرام برسید در کنار موضوعات فرهنگی دیگر و مسائل اقتصادی باید مسکن داشته باشد تا بخش زیادی از دغدغه‌های خانواده‌ها کم شود. شما مدرسه را هم در کانکس هم در چادر و هم در سایه درخت می‌توانید برگزار کنید ولی چادر جای خانه را نمی‌گیرد. شما حتی بیمارستان‌های صحرایی هم دارید که می‌توان اداره کرد اما خانه صحرایی امکان‌پذیر نیست. مسکن که از معنای واژگانی آن مشخص است یعنی مکان آرامش قطعاً در چادر و کانکس این امکان فراهم نخواهد بود. اگر شما به این برسید که این خدمت را در جامعه ارائه دهید زیربنایی برای رفع مشکلات سایر بخش‌ها از منظر اجتماعی و ذهنی و روانی می‌شود.بنده چنین دیدگاه و اعتقادی دارم و تلاش و اهتمام همکاران هم در همین راستا قرار می‌گیرد. من باب همین هم هست که در استان بوشهر با تلاشی که همکاران در اداره کل داشتند در حوزه املاک و شهرسازی، همراهی و همکاری که مدیران ارشد استان با ما داشتند، در کارگروه زیربنایی، کمیسیون ماده 5، شورای برنامه‌ریزی و همراهی که دستگاه‌های اداری همکار داشتند.

تعاملات با سایر دستگاه‌ها برقرار بوده است.

ما بالغ بر 1700 هکتار زمین به محدوده شهرها الحاق کردیم.

در چند شهر؟

در اکثر شهرها. ما به‌ندرت شهری داشتیم که در آن الحاق نداشته باشیم. استان بوشهر دارای 40 شهر بعلاوه یک شهر جدید می‌باشد که از این تعداد شاید به صورت انگشت شمار برای 4 یا 5 شهر الحاق نداشتیم. ولی بالغ بر 30 شهر اراضی مجموعاً به مساحت 1700 هکتار به محدوده شهرها الحاق شده است.

در جلسه‌ای که چهارشنبه گذشته منطقه ای در خدمت دوستان از چند استان بودیم استانی که شاید از ما از لحاظ جمعیتی معادل 5 تا 6 برابر استان بوشهر جمعیت داشت معادل ما الحاق انجام داده بود. و مجموعاً ما 2023 هکتار زمین را در این طرح عرضه کردیم که 1700 هکتار آن از محل الحاق بوده و مابقی آن اراضی درون‌شهری بوده است. ظرفیتی که طرح‌های اولیه ما روی این اراضی الحاقی گذاشتند در کل پهنه استانی، معادل 52000 واحد مسکونی بوده و در حوزه نهضت ملی مسکن، قریب به 950 هکتار از محدوده‌ها وارد فاز آماده‌سازی شده که بخشی از آنها هم به اتمام رسیده است. یعنی در چندین شهر فاز اول آماده‌سازی‌ها که عملیاتی خاکی بوده تمام شده است. و مابقی آن هم در کمترین زمان ممکن به سرانجام خواهد رسید که ارزش اولیه و قرارداد اولیه این 950 هکتار آماده‌سازی بالغ بر 1300 میلیارد تومان می‌باشد. که در این بین سازمان ملی زمین و مسکن کمک‌های شایانی برای تأمین مالی این پروژه‌ها به استان نمود.

 در حال حاضر چند واحد سهم استان است؟

بر اساس برنامه ای که در سال 97 و 98 برای استان بوشهر ابلاغ شد، دارای چندین بخش بود هم بحث مسکن روستایی بود و هم بحث خود مالکی، نوسازی بافت فرسوده و 99 ساله بود. که در بحث 99 ساله حدود 26000 واحد سهمیه را داشتیم. البته این عدد حداقلی است و هر استان به میزان تقاضا می‌بایست تعهدات خود را بالاتر ببرد. ما در سطح استان بیش از 103 هزار نفر ثبت‌نامی در حوزه نهضت ملی مسکن و جوانی جمعیت متقاضی داریم که از این تعداد حدود 80 هزار نفر واجدیت شرایط فاقدین مسکن را دارند. و برنامه‌ریزی که ما انجام می‌دهیم بر اساس تقاضای مؤثری است که وجود دارد. یعنی متقاضی تکمیل فرآیندها را در جاهای مختلف و مرتبط آن باید انجام داده و آورده را واریز نماید تا بتواند وارد سیکل زمین شود.

اقداماتی که تا بحال ما در بحث زمین انجام دادیم بالغ بر 12 هزار و 555 واحد مسکونی، زمین برای متقاضیان واجد شرایط در حوزه جوانی جمعیت و حوزه 99 ساله تحویل داده‌ایم. که بتوانند ساخت مسکن خود را انجام دهند.

در چند شهر نهضت ملی در حال ساخت است؟

تا کنون در هر شهری که زمین برای نهضت ملی زمین تأمین شده، واگذاری‌های زمین‌ها نیز انجام شده است.

ویلایی هستند یا آپارتمانی؟

به نوع شهر متفاوت است. در بعضی شهرها که ظرفیت زمین بالاتری داریم و بافت شهر‌ها هم ویلایی باشد، به صورت ویلایی واگذاری انجام می‌شود. و در شهرهایی که محدودیت اراضی داریم قاعدتاً به صورت آپارتمانی و طبقات واگذاری صورت می‌گیرد. خود شهر بوشهر شبه جزیره ست. با تغییرات آب و هوایی و دستکاری‌های محیطی که صورت گرفته شاید کمتر دیده شود ولی شاید در 30 سال قبل شبه جزیره بودنش مشهود بود و آب تا کنار جاده خروجی شهر بوشهر می‌آمد و در زمان مد، جاده را آب می‌گرفت به نحوی که از طریق پل‌هایی که زیر جاده بود آب‌ها با هم ارتباط داشتند. در این حوزه به این شکل عمل کردیم. در کنار نهضت ملی بحث جوانی جمعیت بود که اقدامات خوبی در این زمینه در استان انجام شد و بالغ بر 3000 قطعه از آن 12000 قطعه به طرح جوانی جمعیت اختصاص یافت. در کنار پروژه‌های 99 ساله و نهضت ملی، بحث خودمالکی است که بالغ بر3434 واحد تسهیلات بانکی از سیستم بانکی گرفته شده است و 3140 واحد بافت فرسوده نوسازی شده است. یعنی بافت فرسوده ای که همه را ویلایی در نظر بگیرید تخریب و نوسازی انجام شده اش تبدیل به 3140 واحد مسکونی نوساز در محدوده بافت فرسوده شده است. علاوه بر این موضوعات، اقشار ویژه هم هستند که تا بحال بالغ بر 1000واحد قرارداد را به متقاضیان واجد شرایط تخصیص داده ایم و با تکمیل مدارکی که ذینفعال انجام خواهند داد این مورد هم محقق خواهد گردید.

با توجه به تحریم‌ها و تورم‌ها، سازمان مدیریت تعدیل‌هایی را لحاظ می‌کند. آیا این تعدیل‌ها پوشش می‌دهد و الان در بازار ثباتی وجود دارد یا خیر؟

تعدیل‌ها بسته به تاریخ سال قرارداد تأثیر خود را می‌گذارند. به هرحال اگر قرارداد شما جدید باشد تا حدودی پوشش می‌دهد ولی متأسفانه بعضی از قراردادها که زمانشان طولانی شده، قطعاً تعدیل‌ها پاسخگو نخواهد بود.

عمده‌ترین مشکل شما فکر کنم تخصیص به‌موقع اعتبار است که این وضعیت پیش نیاید.

وضعیت همه دستگاه‌های اجرایی همین است. دستگاه‌های اجرایی به هرحال به عنوان پیمانکار هستند. پول می‌دهند و ما کار اجرا می‌کنیم. و ابزار اصلی ما همین منابع است که اگر از یکسو منابع به موقع تزریق شود و از سوی دیگر دستگاه‌های اجرایی بتوانند مدیریت درستی داشته باشند می‌توان در کوتاه‌ترین مدت زمان و با کمترین هزینه، پروژه‌ها را به بهره‌برداری رساند.

پروژه‌ها وقتی کوتاه زمان شود هم عمر مفید آن در زمان بهره‌برداری بالاتر می‌رود. چون اگر شما چند سال زمان را صرف ساخت کنید عمر مفید پروژه را در خود پروژه می‌کشید. و هم باعث اصطلاک بیشتر پروژه خواهد شد. و علاوه بر اینها بهره‌برداری هر چه زودتر صورت گیرد، موجب افزایش امیدواری، شادی و نشاط جامعه خواهد شد. چون بهره‌برداران نهایی پروژه‌ها قطعاً افراد جامعه هستند.

در پایان اگر صحبت خاصی هست بفرمایید.

خواهش می‌کنم. فقط یک نکته اساسی که یکی از مهم‌ترین وظایف اداره کل راه و شهرسازی همه استان‌ها و به نوعی وزارت راه و شهرسازی است، بحث حفاظت و صیانت از اراضی دولتی است. که ما مجدد هم از تمام دستگاه‌های همکار به نوعی ذی مدخل در این موضوع هم تشکر می‌کنیم و مجدد درخواست همکاری در خصوص مسئله حفاظت از اراضی دولتی داریم و نکته ای که به همه هموطنان و هم استانی‌های عزیز عرض بکنیم این است که در حوزه زمین و املاک حساسیت‌هایی داشته باشند. در حال حاضر هر گونه معامله املاک می‌بایست با اسناد رسمی انجام شود. قطعاً از ورود به املاک فاقد اسناد که به نوعی قیمتی پایین تر از عرف منطقه دارند خودداری کنند.

 موضوع بعدی اینکه وزارت راه و شهرسازی بر اساس مصوبات شورای عالی مسکن، ساماندهی املاک و مسکن را هم پیگیری کرد و در اردیبهشت ماه سال جاری در مجلس قانون ساماندهی بازار اجاره و املاک و مسکن را داشت که در آن تأکید شده که معاملات و انعقاد قراردادهای اجاره به صورت رسمی و با کد رهگیری انجام شود. این موضوع یک پشتیبانی برای طرفین و به ویژه مستأجرین می‌باشد که اگر اجحافی در حق‌شان صورت گیرد بتوانند به صورت قانونی پیگیری کنند. اتفاقات دیگری هم که در حوزه راه و شهرسازی اتفاق افتاده مسئله سامانه‌هایی است که پیش‌بینی شده است. از جمله سامانه خودنویس که قرارداد اجاره و فروش بدون مراجعه به بنگاه‌های املاک و به صورت رسمی و کاملاً رایگان در این سامانه با اخذ کد رهگیری انجام می‌شود.