مجموعه‌های فولادی اغلب نسبت به تناژ تولید با هم مقایسه می‌شوند اما ماموریت مجتمع بر اساس ساخت قطعات استراتژیک مورد نیاز صنایع سنگین کشور تعریف شده است که این رسالت ارزش محور بوده و عملا با تناژ سنجیده نمی‌شود. این مجتمع به‌دلیل داشتن امکانات ویژه و منحصربه‌فرد تنها سازنده قطعات سنگین و نیمه‌سنگین آهنگری و ریختگی فولاد آلیاژی خاورمیانه می‌باشد و با برنامه‌‌ریزی‌های انجام شده به سمت ساخت ماشین‌آلات کامل صنایع معدنی و فولادی حرکت کرده و قدم‌های بزرگی در این راه برداشته است. نسبت به این موضوع به گفت‌وگو با مدیرعامل مجتمع صنعتی اسفراین جناب آقای مهندس علیرضا ارغائی نشستیم که متن این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

به گزارش ، مجتمع صنعتی اسفراین از ۵ کارخانه تشکیل شده است که ذوب‌ریزی و فولادسازی یکی از تولیدات مجتمع صنعتی اسفراین می‌باشد متاسفانه اغلب مجتمع صنعتی اسفراین را با ذهنیت تولید فولاد می‌شناسند ولی بایستی در نظر داشت تولید فولاد فقط یک بخش از توانایی‌های مجتمع صنعتی اسفراین می‌باشد. این امر باعث شده است جوامع صنعتی از توانایی‌های مجتمع صنعتی اسفراین غافل باشند، در شرایط کنونی مهم‌ترین خواسته مجتمع صنعتی اسفراین توجه به این امر هست.

۲۰ سال تجربه و دانش فنی

مجتمع صنعتی اسفراین ۲۰ سال پیش فعالیت خود را شروع کرده و ماموریت اصلی آن ساخت و تأمین قطعات صنعتی خاص بنا بر سفارش مشتری در ظرفیت‌های سنگین و نیمه‌سنگین با استفاده از فولاد آلیاژی و سوپر آلیاژها تا وزن 150 تن تعریف شده است. در این راستا نخستین واحدی که در مجتمع صنعتی اسفراین راه‌اندازی می‌شود قسمت ذوب‌ریزی و فولادسازی به منظور تولید انواع مقاطع و شمش‌هاست و بر این اساس این ذهنیت که فعالیت اصلی مجتمع صنعتی اسفراین فقط تولید شمش فولادی هست شکل می‌گیرد اما بایستی در نظر داشت که ظرفیت کوره قوس الکتریکی و کوره آلیاژسازی در مجتمع صنعتی اسفراین به‌گونه‌ای طراحی شده است که بتواند به‌راحتی جوابگوی سفارشات ویژه مشتری باشد با این وجود می‌تواند مقاطع و شمش‌های مورد نیاز بازار را نیز تا حدی تامین نماید. به‌عبارتی ساخت قطعات سنگین آهنگری و ریختگی نیاز به یک ذوب باکیفیت، همگن و کنترل شده دارد که درصد فروآلیاژها و دیگر عناصر آن دقیقا مطابق با یک سفارش است. این عملیات به منظور ساخت قطعات به وزن چند ده تن تا 150 تن از ذوب‌ریزی در مجموعه کوره ذوب 50 تنی شروع و پس از آن بنابر خواص موردنیاز مشتری شمش تولیدی از مسیر آهنگری، پرس سنگین (6300 تن)، عملیات حرارتی و استحکام بخشی عبور کرده و نهایتا در واحد ماشین‌کاری تبدیل به قطعه خاص می‌گردد. این فرایند در بسیاری از موارد بین 2 تا 20 هفته بسته به نوع قطعه زمان نیاز دارد، که این کار فعالیت اصلی مجتمع صنعتی اسفراین را شکل می‌دهد.

مجتمع دانش‌بنیان

آنچه در مجتمع صنعتی اسفراین اتفاق می‌افتد به واقع مصداق عینی یک فعالیت دانش‌بنیان در مقیاس تجاری‌سازی است زیرا تمامی قطعاتی که برای بومی‌سازی به مجتمع سفارش داده می‌شود باید کلیه مراحل واقعی از ایده تا تولید را طی کند و دانش فنی ساخت قطعه در مقیاس تجاری و قیمت رقابتی تولید گردد. پس مجتمع عملا یک کارخانه نوآوری و دانش‌بنیان است و این چرخه به‌صورت دائمی برای هر پروژه جدید تکرار می‌شود. رازی که در هر قطعه نهفته است و دانش فنی سازنده آن محسوب می‌شود اجزا و مواد تشکیل‌دهنده آلیاژ نیست زیرا به راحتی با هر سیستم آنالیز‌کننده عناصر تشکیل‌دهنده آلیاژ به‌دست می‌آید، راز اصلی در عملیات آهنگری و عملیات حرارتی نهفته است که به آن آلیاژ خواص می‌بخشد و این خواص فیزیکی مانند استحکام، سختی، مقاومت به تنش به فرسایش و... مشخصه ویژه قطعه است و دانش فنی اصلی و در اختیار سازنده اصلی است که در هیچ کتابی و یا دانشگاهی تدریس نمی‌شود و اینجا هنر اصلی مجتمع در به‌دست آوردن این دانش فنی مشخص می‌شود. برای دستیابی به این دانش فنی کارشناسان و مدیران مجتمع با تکیه بر سال‌ها تجربه و تجهیزات و ماشین‌آلات منحصر‌به‌فرد سال‌ها وقت صرف می‌کنند و هر بار با گرفتن یک قطعه جدید دوباره چرخه را تکرار می‌کنند و این امر مهم این مجتمع را از دیگر صنایع مشابه متمایز می‌کند.

بیش از 20 سال تجربه

برای پاسخ به نیاز مشتریان ابتدا بر ساکن تیم مهندسی مجتمع مرتبط با نوع پروژه تشکیل و براساس دانش فنی حاصل از ۲۰ سال تجربه قطعه را آنالیز و با توجه به خواص نهائی مورد نیاز کلیه فرایندهای ذوب، آلیاژسازی، آهنگری، عملیات حرارتی، سختکاری و ماشین‌کاری را تدوین و به سالن‌های تولید ابلاغ می‌کنند و نمونه‌سازی آغاز می‌شود و پس از تکمیل قطعه، آزمایش‌های کنترل کیفیت نتیجه حاصله را با مشخصات مورد نظر مقایسه و دوباره فرایند به مهندسی باز می‌گردد و این فرآیند تا رسیدن به نتیجه مطلوب بارها تکرار می‌شود. با توجه به این مطلب هر چرخه فرایند بسته به نوع قطعه از یک‌هفته تا چندماه طول می‌کشد، رسیدن به نتیجه مطلوب می‌تواند بیش از یکسال به‌طول بینجامد. به‌طور مثال برای ساخت شمش‌های ویژه که پره‌های توربین از آن ساخته می‌شود و هم اکنون یکی از تولیدات روتین مجتمع شده است بیش از 90 روز زمان صرف می‌گردد و راه رسیدن به این دانش فنی بیش از دو سال وقت صرف شده است. این دانش فنی یعنی حرکت در لبه دانش فنی روز دنیا و ایستادن در کنار بزرگترین سازندگان جهان که این امر مجتمع صنعتی اسفراین را به‌خوبی از دیگران متمایز می‌کند و دقیقا مجتمع دانش‌بنیان را به نمایش می‌گذارد.

نکته ویژه در تولیدات مجتمع صنعتی اسفراین تولید قطعات سنگین صنعتی ریختگی و آهنگری تا وزن 150 تن است که به‌عنوان قطعات یدکی در صنایع سنگین بکار برده می‌شود وکاملا بصورت منحصربه‌فرد فقط در این مجتمع قابل ساخت است. این محصولات به سفارش شرکت‌های نوردفولاد، صنایع معدنی، صنایع نیروگاهی، صنایع نفت و گاز، صنایع سیمان، صنایع ریلی و دیگر صنایع ساخته و تحویل می‌شوند.

تولید و ساخت ماشین‌آلات معدنی و فولادی

این مجتمع در سومین دهه فعالیت خود وارد یک مرحله جدید شده است. در این مرحله با تکیه بر دانش فنی کسب شده در ساخت کلیه قطعات مربوط به ماشین‌آلات سنگین خطوط نورد فولاد و صنایع معدنی و با تشکیل کنسرسیوم بومی‌سازی با چند شرکت بزرگ ساخت ماشین، آمادگی خود را برای ساخت کامل ماشین‌های خردایش صنایع معدنی نظیر ماشین سنگ‌شکن چرخشی ( GYRATORY CRUSHER‌ )، ماشین سنگ‌شکن مخروطی( CONE CRUSHER )، ماشین آسیاب فشاری ( HPGR‌ ) و قفسه نورد سرد و گرم اعلام نموده و به‌دنبال برند‌سازی مجتمع اسفراین در بین بزرگترین سازندگان خارجی می‌باشد و با این بومی‌سازی کامل ماشین توانست جلوی خروج میلیون‌ها دلار ارز را از کشور بگیرد.

تولید چرخ و محور جهت حمل‌ونقل ریلی

یکی دیگر از محصولات تکنولوژیک دنیا تولید چرخ و محور قطار است که در این زمینه در حال حاضر ساخت انواع محورهای قطار اعم از واگن‌های مسافری و باری و لکوموتیو با استانداردهای روز اروپا در مجتمع صنعتی اسفراین به‌صورت یکی از تولیدات روتین در حال انجام است و با تولید بیش از 3هزار عدد محور تامین‌کننده اصلی محورهای قطار در کشور می‌باشد و در زمینه صادرات محور نیز با ارسال نمونه و دریافت تاییدیه‌های مورد نیاز اروپا هم‌اکنون در حال برنامه‌ریزی و فراهم نمودن شرایط لازم ارسال محصولات می‌باشد. در راستای تکمیل این فرایند تولید چرخ قطار نیز آغاز گردیده و هم‌اکنون در فرایند انجام تست‌های میدانی و دریافت تاییدیه می‌باشد و برای خرید خط تولید انبوه آن با چند شرکت خارجی مذاکره و به‌زودی شاهد نصب و راه‌اندازی خط تولید چرخ قطار نیز خواهیم بود. تولید چرخ و محور در صنایع ریلی به‌عنوان صنایع استراتژیک در تولیدات فولادی به حساب می‌آید ضمن اینکه تولید چرخ در صنایع ریلی در دنیا به صورت پتنت (حق انحصار، امتیاز نامه) می‌باشد به گونه‌ای که فروش این محصول نیاز به برند‌سازی کارخانه تولیدکننده دارد و ما به دنبال این برند‌سازی جهانی می‌باشیم.

ساخت قطعات اقتصادی

مجتمع صنعتی اسفراین در ساخت ماشین‌آلات صنعتی و فولادی به خود ایمان دارد، با ایمان به این موضوع ابتدا ساخت و کیفیت در دستور کار خود قرار داده‌ایم و بعد از حل مشکلات ساخت و رسیدن به کیفیت مطلوب وارد مرحله تجاری‌سازی قیمت و در صورت نیاز با تغییر فرایند تولید و بکارگیری روش‌های مختلف کاهش ضایعات و استفاده از کلیه امکانات ساخت در مجتمع حداکثر سعی خود را در عرضه محصولات به قیمت‌های رقابتی بین‌المللی می‌نماید زیرا در این شرایط ایمان داریم توان رقابت در بازارهای بین‌المللی را خواهیم داشت. در حال حاضر نیز بازرگانی خارجی مجتمع دائما در حال مذاکره و توسعه بازارهای بین‌المللی می‌باشد. در چشم‌اندازی که در امر صادرات در نظر گرفته‌ایم با رقبای بزرگی همچون کشور چین در رقابت خواهیم بود در این رقابت نیاز به حمایت مسئولان (دولتی و نیمه‌دولتی داریم نه برای وضع تعرفه جدید از طرف دولت بلکه حمایت از طریق سفارش‌گذاری و کمک به بالا بردن تیراژ تولیدات محصول که یکی از عوامل اصلی کاهش قیمت و رقابت در بازارهای بین‌المللی است.) امید دارم با همراهی وزارت صمت از طریق دادن مشوق‌های مناسب به صنایع معدنی و فولادی در جهت استفاده از محصولات مجتمع و جانشینی آن با محصولات وارداتی کمک بسیار بزرگی به امر ساخت و صادرات محصولات استراتژیک ساخت مجتمع صورت پذیرد و درنهایت باعث افتخار برای کشور و ملت باشیم.

تشکیل کنسرسیوم با بخش خصوصی

استراتژی ساخت ماشین‌های مورد نیاز صنایع معدنی و فولادی در اولویت مجتمع صنعتی اسفراین قرار دارد که برای تحقق این امر خطیر نیاز به استفاده از امکانات بیشتر و گسترده‌تری می‌باشد لذا به منظور تسریع در رسیدن به این امکانات و جلوگیری از سرمایه‌گذاری موازی با بخش خصوصی، مبادرت به تشکیل کنسرسیوم داخلی با شرکت‌های بزرگ و با تجربه نمودیم و با بکارگیری این امکانات و تجربیات عملا ضمن کاهش شدید قیمت تمام‌شده محصولات نهائی، سرعت زیادی نیز به تولید محصولات داده شد تا در حداقل زمان ممکن نیاز صنایع را برطرف نموده و عملا به چابکی شرکت‌های خصوصی حرکت نماییم در حالی‌که کلیه الزامات قانونی حاکم بر شرکت‌های دولتی را نیز رعایت کرده‌ایم و امید است با مشارکتی که با کنسرسیوم متشکل از تلاشگران با سابقه عرصه صنعت کشور انجام شده توان و بازدهی مجموعه چند برابر و سرعت پاسخگوئی به نیاز کشور به حداقل برسد.

کاشت بذر دانش

در راستای توسعه دانش فنی بی‌نظیر کسب شده در مجتمع صنعتی با دانشگاه مشهدو مجتمع آموزش عالی اسفراین مذاکره و آمادگی خود را جهت ارائه 30 تا 40 واحد تخصصی صنایع فولاد آلیاژی و قطعه‌سازی سنگین به‌عنوان بزرگترین دانشگاه علوم تجربی صاحب دانش فنی مذکور اعلام نمودیم تا دیگر رسالت مجتمع را در نشر دانش فنی کسب شده در 20سال گذشته ایفا نماید. در مسیر کمک به شرکت‌های دانش‌بنیان نیز با امضای تفاهمنامه همکاری با پارک علم و فناوری استان خراسان‌شمالی نسبت به راه‌اندازی یک دفتر مشترک در مجتمع اقدام گردیده و با اختصاص یک تیم از کارشناسان مهندسی مجتمع به امر پیگیری امور دانش‌بنیان یک فضای مناسب برای حضور شرکت‌های دانش‌بنیان و جوانان علاقه‌مند در این زمینه نیز فراهم گردیده است.

سخن پایانی

در پایان این مجتمع آمادگی کامل خود را برای ساخت سنگین‌ترین و پیچیده‌ترین قطعات ریختگی و آهنگری فولاد آلیاژی مورد نیاز کلیه صنایع کشور اعلام می‌دارد و انتظار دریافت پاسخ مثبت را داریم چون به توان خود و دانشی که در سایه لطف و رحمت الهی به‌دست آمده است ایمان داریم.