صنعتگران به‌دنبال سوخت جایگزین
کمبود حامل‌های انرژی اعم از برق و گاز سبب شده تولیدکنندگان در تابستان و زمستان با چالش‌هایی مواجه باشند.
کمبود حامل های انرژی اعم از برق و گاز سبب شده تولیدکنندگان در تابستان و زمستان با چالش هایی مواجه باشند. قطعی یک باره برق و گاز باعث وارد آمدن خسارت هایی به واحدهای صنعتی شده که گاهی جبران این آسیب ها خود به سرمایه ای جدید نیاز دارد.
این موضوع در کنار کاهش تیراژ و کمبود محصول در بازار، مشکلاتی را برای اقتصاد به وجود خواهد آورد. آشفتگی بازار مواد اولیه به طور قطع زمینه ساز چالش های تولید محصولات نهایی خواهد بود. به عنوان مثال، اگر تولید فلزات با مشکل روبه رو شود، تولید محصولات هم با مشکلاتی همراه خواهد شد. در این باره چه برنامه هایی وجود دارد؟ صمت در این گزارش به سوخت جایگزین صنایع در صورت قطع گاز پرداخته است.
سوخت جایگزین
یونس اکبرپورپایدار، رئیس انجمن سازندگان قطعه، ماشین و مجموعه های صنعتی و خودرو تبریز درباره وضعیت تامین گاز موردنیاز واحدهای تولیدی به صمت گفت: تامین گاز واحدهای صنعتی در زمستان هنوز مشخص نشده است. براساس روند موجود معمولا یک شبه تصمیم گیری شده و فردا آن تصمیم به اجرا درمی آید.
وی افزود: سال گذشته در ماه های پایانی سال، قیمت گاز ۵ برابر شد و در کنار کمبود گاز، این امر مشکلات واحدهای صنعتی را دوچندان کرد. او ادامه داد: مدتی است اداره گاز، نامه ای به برخی واحدهای صنعتی ارسال و عنوان کرده صنعتگران باید از سوخت جایگزین استفاده کنند.
این فعال صنعت اضافه کرد: انجمن سازندگان قطعه، ماشین و مجموعه های صنعتی و خودرو تبریز طی نامه ای اعلام کرد سوخت جایگزین گاز برای واحدهای تولیدی گازوئیل است، اما یک تولیدکننده چگونه می تواند مثلا ۲۰ هزار لیتر گازوئیل را در کارخانه خود نگهداری کند؛ ضمن آنکه چگونگی تامین آن هم چالشی دیگر است. او گفت: این گونه نیست که تولیدکنندگان وارد بازار شوند و گازوئیل موردنیاز را خریدار کنند.
اکبرپورپایدار با بیان اینکه کسی پاسخگوی پرسش های صنعتگران نیست، عنوان کرد: در حال حاضر مطرح شدن سوخت جایگزین تقریبا برای ۷۰ درصد واحدهای صنعتی ایجاد مشکل کرده است.
تغییر سخت افزاری
رئیس انجمن سازندگان قطعه، ماشین و مجموعه های صنعتی و خودرو تبریز در ادامه سخنان خود با اشاره به ضرورت ایجاد زیرساخت ها برای نگهداری سوخت جایگزین مانند گازوئیل تصریح کرد: برای نگهداری گازوئیل نیاز به مخازنی خاص بوده که هزینه بر است. علاوه بر اینکه برای استفاده از گازوئیل به جای گاز باید مشعل ها تغییر کنند. در واقع باید تمام سیستم های گرمایشی و تجهیزات مصرفی انرژی تعویض شود. جدا از این امر در ماشین آلات و کوره ها نیز باید تغییراتی اعمال شود. وی گفت: با توجه به مشکلات نقدینگی حاکم بر واحدهای صنعتی، تحمیل این هزینه ها، مشکلات تولید را مضاعف می کند. به عنوان مثال، یک قطعه سازی که در حوزه رنگ کار می کند، دست کم بین ۱۵ تا ۲۰ مشعل جدید نیاز دارد. قطعه سازانی هم که در حوزه ریخته گری فعالیت دارند به دلیل استفاده از کوره مصرف گاز بالایی دارند؛ بنابراین تامین سوخت جایگزین برای این صنعتگران مشکل سازتر خواهد بود.
راهکارهای هزینه بر
اکبرپورپایدار با اشاره به شرایط اقلیمی آذربایجان شرقی عنوان کرد: دمای هوا در شهر تبریز به منفی ۲۲ درجه هم می رسد و این امر مصرف گاز را در این استان افزایش می دهد. این در حالی است که آذربایجان شرقی در انتهای خط لوله گازی قرار دارد که وارد ترکیه می شود؛ در نتیجه افت فشار در این استان بالاست. اکبرپورپایدار با بیان اینکه در کشورهای صنعتی فشار بر بهینه سازی سوخت برای مصارف خانگی است، ادامه داد: این در حالی است که در ایران از واحدهای صنعتی و تولیدکنندگان انتظار می رود در مصرف انرژی صرفه جویی کنند. او تاکید کرد: صنعتگر کار تولید می کند؛ بنابراین باید انرژی موردنیاز آن تامین شود تا چرخ اقتصاد بچرخد. اگر در کار صنعت اخلال به وجود آید، آسیب آن به تمام جامعه وارد خواهد شد. رئیس انجمن سازندگان قطعه، ماشین و مجموعه های صنعتی و خودرو تبریز در پایان یادآور شد: اداره گاز در مهر امسال طی نامه ای تاکید بر سوخت جایگزین در واحدهای صنعتی کرده تا اگر به هر ترتیبی، روزی گاز کارخانجات قطع شد، عنوان کند از قبل اطلاع رسانی شده بوده؛ بدون اینکه پرسش شود آیا این راهکار قابلیت اجرا برای واحدهای صنعتی دارد یا خیر یا سرمایه موردنیاز آن برای تامین تجهیزات فراهم است یا خیر؟
ضرورت بهینه سازی سوخت
در ادامه احمدرضا رعنایی، رئیس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه سازان استان مرکزی درباره تامین گاز موردنیاز تولید در این استان به صمت گفت: استان مرکزی یکی از استان های صنعتی کشور بوده که به لحاظ آب وهوایی جزو اقلیم سردسیر کشور به شمار می رود؛ از این رو تامین گاز موردنیاز واحدهای صنعتی آن با مشکلاتی همراه است.
او افزود: برای زمستان امسال به صنعتگران گفته شده که باید از سوخت جایگزین استفاده کنند. وی ادامه داد: پیش بینی می شود توازن گازی امسال نسبت به سال گذشته کمتر شده و تامین گاز مصرفی کمتر از میزان موردنیاز مصارف خانگی و صنایع باشد.
رئیس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه سازان استان مرکزی با بیان اینکه باید دید دولت چه برنامه ای برای سوخت جایگزین دارد، گفت: بهینه سازی مصرف انرژی یکی از ضروریات چه در مصرف خانگی و چه مصارف صنعتی است که باید با مدیریت درست عملیاتی شود. او افزود: تحقق این موضوع به برنامه ریزی نیاز دارد تا در تابستان با کمبود برق و در زمستان با کمبود گاز مواجه نباشیم.
تجهیزات جدید
رعنایی در ادامه سخنان خود با اشاره به تغییراتی که در برخی واحدهای صنعتی رخ داده، عنوان کرد: در دو سال اخیر با مواجه شدن صنعتگران با کمبود برق و گاز، بخشی از واحدهای تولید به سوی خرید تجهیزات موردنیاز برای پوشش سوخت کارخانجات خود رفته و با خرید ژنراتورهای برق مشکل تامین سوخت برق در تابستان را حل کرده اند. این ژنراتورها با سوخت گازوئیل کار می کنند و با توجه به اینکه کمبود گاز در زمستان به دلیل مصرف نیروگاه ها برای تامین برق است در این راستا واحدهای صنعتی می توانند از بار نیروگاه ها کاسته و برق موردنیاز خود را با این ژنراتوری ها تهیه کنند. به این ترتیب، ضمن تولید برق می توانند در مصرف گاز صرفه جویی کنند.
جبران خسارت
آرمان خالقی، عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت درباره تامین انرژی موردنیاز تولید به صمت گفت: یکی، دو سال قبل خانه صنعت، معدن و تجارت در حوزه حامل های انرژی برای صنایع موضوعی را مطرح کرد مبنی بر الزام بیمه از سوی شرکت های خدمات رسان حامل های انرژی که باید به صنعتگران پرداخت شود. در واقع مشکلی دوگانه رخ داده و به دلیل کمبود گاز، تولید برق هم دچار مشکل شده است.
او ادامه داد: در تدوین قانون بهبود مستمر محیط کسب وکار پیشنهاد دادیم الزام بیمه برای جبران خسارت واحدهای صنعتی اجرایی شود، زیرا این مشکل (قطعی برق و گاز) به طور مزمن در کشور وجود دارد.
عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه قربانی نخست کمبود انرژی، تولید است و برق و گاز شهرک های صنعتی در اولویت قطعی برق و گاز قرار دارند، تصریح کرد: بحث ما این بود که با توجه به تامین نشدن انرژی و قطعی های طولانی یا در اولویت قرار دادن واحدهای صنعتی برای قطعی برق و گاز، به موضوع خسارت های واحدهای صنعتی رسیدگی جدی شود. خالقی یادآور شد: برخی مواقع بدون هشدار قبلی، خاموشی برق و گاز رخ می داد که معضلات بسیاری برای تولیدکننده به دنبال داشت؛ به ویژه که این امر ادامه دار است. از این رو اصرار داشتیم در قانون بهبود مستمر فضای کسب وکار این موضوع که قطعی ها باید از قبل اطلاع داده شود و بدون هشدار قبلی خاموشی رخ ندهد، گنجانده شود. بنابراین تاکید شد تا جایی که ممکن است باید قطعی ها با اطلاع رسانی باشد، در غیر این صورت، شرکت خدمت رسان (آب، برق و گاز) باید خسارت پرداخت کند. خالقی در ادامه سخنان خود با اشاره به خسارت های واردشده به واحدهای صنعتی عنوان کرد: قطعی یک باره حامل های انرژی علاوه بر آسیب زدن به ماشین آلات و تجهیزات، منجربه فاسد شدن مواد اولیه و محصولات در خط تولید می شود. آسیب ها در صنعت نساجی، پلاستیک، مواد غذایی و... جدی و سنگین است. به عنوان مثال، صنایعی که از کوره استفاده می کنند، کوره داغ بوده و مواد اولیه در آن مذاب می شوند و هنگامی که برق یا گاز قطع می شود با سرد شدن کوره، این مواد مذاب در داخل کوره منجمد می شود. در ادامه جدا کردن این مواد اولیه منجمد شده بسیار دردسرساز بوده که یا کوره باید مستهلک اعلام شود یا با ابزاری آرام آرام این مواد مذاب منجمد شده خرد کرده و از کوره جدا شوند. این کارشناس حوزه صنعت اضافه کرد: این معضل برای دستگاه هایی که مواد پلاستیکی در داخل آنها قرار می گیرد هم وجود دارد. عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: برخی قطعات ماشین آلات، به ویژه در هنگام قطعی ناگهانی برق، دچار آسیب جدی می شوند مثلا قطعات الکترونیکی می سوزند. در نتیجه صنعتگر هم خسارت سخت افزاری و نرم افزاری دارد، هم بخشی از محصولاتش فاسد شده و از بین می رود. مثلا شیری که در داخل خط تولید است، پس از خاموشی باید کامل دور ریخته شود یا پارچه ای که در حال بافته شدن یا رنگ آمیزی است، تبدیل به ضایعات شده و باید دور انداخته می شود.
جریمه در کنار خسارت
خالقی در ادامه به برخی خسارت های خارج از حلقه تولید اشاره کرد و گفت: اگر به دلیل مشکلات و کمبود حامل های انرژی، مدتی تولید متوقف شود، تیراژ متناسب با ظرفیت برنامه ریزی شده نبوده و دوباره واحدهای صنعتی با چالش های مالی روبه رو خواهند شد. او ادامه داد: کارگر بیکار می ماند و واحد تولیدی تعهد دارد سر زمان مقررشده، کالایی را تولید کند و به خط تولید محصول نهایی برساند، با چنین شرایطی تولیدکننده از تولید عقب می افتد و جریمه می شود. وی اظهار کرد: سیستم بانکی هم کاری به تولید داشتن یا نداشتن صنعتگر ندارد و سود تسهیلات پرداخت شده را در زمان مقرر طلب می کند؛ از این رو باید به موضوع خسارت های قبلی در کنار دریافت جریمه رسیدگی شود. خالقی در ادامه سخنان خود گفت: مکان هایی که در حوزه گاز سرشاخه بوده و در منتهی الیه شبکه گازرسانی مانند شمال غرب یا شمال شرق و... هستند، فشار گاز کافی ندارند و همچنین در شبکه نیستند، شدت سرما در این مناطق به قدری بالا می رود که قادر به تامین گاز موردنیاز نبوده و یک تا دو هفته تولید آنها متوقف می شود. کسی هم پاسخگوی تعطیلی این واحدهای صنعتی و خسارت هایی که به آنها وارد می شود، نیستند. عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت معتقد است شرکت توانیر، گاز و شرکت هایی متولی این امر، با توجه به اهمیتی که این موضوع دارد باید فکری جدی درباره تضمین تامین حامل های انرژی واحدهای تولیدی داشته باشند. به عنوان مثال در دوره ای در اوج شیوع ویروس کرونا، گفته شد برق کارخانه هایی در یکی از مناطق کشور قطع شده که برای کشور تامین اکسیژن می کردند. البته به طور ویژه این موضوع پیگیری شد که این نوع کارخانجات از قطعی حامل های انرژی مستثنا شوند. مثلا برق کارخانه داروسازی را نمی توان قطع کرد؛ بنابراین برای مدیریت مصرف حامل های انرژی باید تمام این موارد دیده شده و خاموشی ها هوشمندانه تر انجام شود تا خسارت های جانبی بزرگ تری به وجود نیاید.
سخن پایانی
بنابر این گزارش، امسال تامین گاز برای واحدهای صنعتی نسبت به سال گذشته دشوارتر بوده و صنعتگران باید به دنبال سوخت های جایگزین مانند گازوئیل باشند. این در حالی است که تامین گازوئیل، نیاز به مخازن خاص داشته تا امکان نگهداری آن در کارخانجات با کمترین خطر فراهم شود. برای عبور از این گردنه به نظر می رسد صنعتگران باید به دنبال روش های نوین تولید با مصرف سوخت کمتر باشند تا مشکلاتشان کمتر شود.
