رویکرد قیمت‌گذاری به‌ویژه در بخش معدن و صنایع معدنی در طول سال‌های گذشته پر‎رنگ‌ بوده است. حال با عرضه محصولات معدنی و فلزی در بورس کالا، در کنار حذف واسطه‌ها، امکانی برای منطقی شدن قیمت‌ها فراهم می‌شود؛ رویدادی که درنهایت به تقویت بخش واقعی اقتصاد کمک کرده و می‌تواند در اشتغال کشور نقش موثری داشته باشد.

پنجه در پنجه رانت

عباس آرگون، نایب‌رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران با اشاره به ورود کل زنجیره تولید کالاهای پایه به بورس کالا براساس سیاست‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت، گفت: پس از سال‌ها وعده درباره توجه به نظام بازار و کشف قیمت کالاها در تقابل عرضه و تقاضا، سرانجام شاهد یک اقدام عملی و ورود تمام کالاهای پایه و محصولات مختلف به بورس کالا هستیم تا همه کالاها بدون قیمت‌گذاری دستوری و ایجاد رانت به دلیل دونرخی شدن بازارها، مورد معامله قرار گیرد.

به گزارش کالاخبر، آرگون اظهار کرد: خوشبختانه سیاست‌گذاران فعلی از اشتباه‌های گذشته درس گرفته و به این باور رسیده‌اند که اگر در روند بازار و مکانیسم عرضه و تقاضا و قیمت‌ها، دخالت دستوری شود، هیچ نتیجه‌ای برای مصرف‌کننده و مردم حاصل نمی‌شود و در مقابل این مکانیسم بازار است که بهترین روش برای مدیریت هوشمند و بدون دستور بازار است.

وی افزود: تجربه‌های قبلی به وضوح نشان می‌دهد هرچه دخالت‌ها در بازار بیشتر باشد، رانت نیز در اقتصادمان افزایش پیدا می‌کند. بورس کالا به شفافیت معاملات و واقعی سازی قیمت کالاها به دور از رویکردهای دستوری کمک می‌کند. این رویه به رشد رقابت در تولید نیز منجر شده و در عمل‌ به خاموش شدن چراغ بازارهای غیررسمی و واسطه‌گری‌های مخرب در اقتصاد منتهی می‌شود.

وی در پایان بیان کرد: سیاست‌گذاران باید به‌صورت ریشه‌ای و براساس قوانین به این نتیجه برسند که تثبیت قیمت‌ها به کاهش تورم کمک نمی‌کند بلکه در مقابل التهاب در بازارها را افزایش می‌دهد.

حذف واسطه‌ها و منطقی شدن قیمت‌ها

علی جبل‌عاملی، عضو هیات‌مدیره شرکت سرمایه‌گذاری مدیریت سرمایه‌مدار گفت: قیمت‌گذاری دستوری طی سال‌های گذشته همیشه بلای جان بازار بوده و مورد اعتراض فعالان بازار سرمایه و حتی مسئولان قرار گرفته است چراکه این معضل از هر نوعی، چه با تعیین سقف و چه با تعیین کف قیمتی سبب ایجاد فضای غیرشفاف و رانتی در اقتصاد می‌شود؛ موضوعی که در نهایت به کاهش انگیزه تولیدکنندگان و تضعیف رقابت منجر می‌شود.

به گزارش سنا، جبل‌عاملی افزود: این موضوع به‌ویژه در بخش معدن و صنایع معدنی پر‎رنگ‌تر است. عرضه محصولات معدنی و فلزی در بورس کالا، در کنار حذف واسطه‌ها به منطقی شدن قیمت‌ها کمک می‌کند؛ موضوعی که در نهایت به تقویت بخش واقعی اقتصاد کمک کرده و می‌تواند در اشتغال کشور نقش موثری داشته باشد.

وی تصریح کرد: با توجه به وجود ظرفیت کافی در صنایع و عرصه‌های معدنی و نیز تنوع بی‌نظیر مواد معدنی و کانی‌های فلزی و غیرفلزی در سراسر کشور، انتظار می‌رفت شعار «معدن به جای نفت» به معنای واقعی تحقق پیدا کند، تا در سال‌هایی که با محور ارجحیت تولید و اقتصاد نام‌گذاری شده، شاهد سرمایه‌گذاری بیشتری در این حوزه باشیم. گفتنی است، با وجود تمام تلاش‌های انجام‌شده در این حوزه هنوز با نقطه مطلوب فاصله داریم.

وی در ادامه با مثبت دانستن انجام عرضه‌های معدنی در بورس کالا، گفت: البته چند نکته در این باره باید مورد توجه قرار گیرد؛ نخست اینکه با وجود مخالفت همه فعالان با خام‌فروشی، عرضه در بورس کالا نباید به نحوی باشد که فرصت‌های صادراتی برای زنجیره فولاد از بین رفته و بازارهای منطقه‌ای و به‌ویژه چین که با تلاش‌های گسترده به دست آمده بودند از دست برود. بر این اساس، تدبیر درباره صادرات محصولات زنجیره فولاد علاوه‌بر محصولات نهایی با رعایت نیاز داخلی ضروری به نظر می‌رسد.

نکته دیگر در‌باره قیمت‌گذاری محصولات میانی زنجیره بوده که ضروری است با اهداف توازن در زنجیره فولاد و ایجاد تعادل در سود تولیدکنندگان مواد اولیه تولید فولاد همراستا شود. در نظر داشته باشید هرچه به انتهای زنجیره نزدیک می‌شویم، رقابت بیشتر شده و قیمت‌ها به سطح جهانی نزدیک‌تر و واقعی‌تر می‌شود.

وی افزود: هرچه به سمت ابتدای زنجیره فولاد حرکت می‌کنیم فرصت‌های رقابتی کمتر شده و در صورت عدم ایجاد تعادل در قیمت و کاهش غیرموجه ضرایب، موجبات کاهش انگیزه به‌ویژه برای تولیدکنندگان سنگ‌آهن دانه‌بندی شده، معدنداران و تولیدکنندگان کنسانتره سنگ‌آهن فراهم می‌شود.

وی تاکید کرد: بنابر اذعان کارشناسان، با توجه به اهداف صنعت فولاد در سال ۱۴۰۴ برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد خام، حدود ۲۲ میلیون تن کمبود سنگ‌آهن و ۱۲ میلیون تن کنسانتره وجود دارد. بر این اساس، با توجه به حجم ریالی و ارزی سرمایه‌گذاری بسیار زیاد در انتهای زنجیره فولاد، باید برای تامین این مقدار سنگ‌آهن و کنسانتره، تولید در بخش معادن کوچک و متوسط و نیز تولید سنگ‌آهن دانه‌بندی، کنسانتره و گندله بخش خصوصی تقویت و حمایت شود.

سخن پایانی

پس از سال‌ها وعده درباره توجه به نظام بازار و کشف قیمت کالاها از مسیر تقابل میان عرضه و تقاضا، سرانجام شاهد یک اقدام عملی و ورود تمام کالاهای پایه و محصولات مختلف به بورس کالا هستیم. امید می‌رود با اجرایی شدن این هدف شاهد حذف سیاست قیمت‌گذاری دستوری و همچنین از بین رفتن فرصت رانت به دلیل دونرخی شدن بازارها باشیم.