بعد از تشکیل اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل کشورهای بلاروس، قزاقستان، روسیه، ارمنستان و قرقیزستان در سال ۲۰۱۵ میلادی، بسیاری از کشورها، تمایل خود را برای گسترش همکاری ‌ های اقتصادی و تجاری با این اتحادیه اعلام و مذاکرات را آغاز کردند. کارشناسان اقتصاد معتقدند تجارت با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا افزایش صادرات و تقویت تجارت و مبادلات با مقاصد ثالث را در پی دارد. اتحادیه اوراسیا متشکل از ایران، روسیه، بلاروس، قرقیزستان، ارمنستان و قزاقستان است و این کشورها فرصت ‌ های مهم تجاری برای ایران محسوب می ‌ شوند. در همایش تجاری ایران و ارمنستان که برگزار شد، یکی از رایزنان بازرگانی ایران در ارمنستان اعلام کرد مذاکرات میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در زمینه مقدمات آزادسازی تجارت در مرحله قانون ‌ گذاری ازسوی کشورها قرار دارد و طی چند ماه آینده نهایی می ‌ شود. از آنجایی که افزایش تجارت با ارمنستان، گامی مهم در راستای توسعه تجارت با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا محسوب می ‌ شود، این اقدام را می ‌ توان یکی از اتفاقات روشن در بحت تجارت ایران معرفی کرد. صمت در این گزارش، به بررسی شرایط فعلی تجارت ایران با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا پرداخته است.

تجارت ۱.۳ میلیارد دلاری ایران با اوراسیا

معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران گفت: میزان تجارت خارجی ایران و اوراسیا در ۵ ماه امسال به ۱ . ۳ میلیارد دلار رسید. به گزارش تسنیم، علیرضا مقدسی، معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران با بیان اینکه اقدامات گمرک ایران در ۳ بخش درون ‌ سازمانی، ملی و بین ‌ المللی در این مدت از جمله عوامل موثر افزایش ۳۰ درصدی تجارت در ۵ ماه امسال بین ایران و کشورهای اوراسیا بوده، گفت: حجم تجارت خارجی ایران و کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا در ۵ ماه امسال به یک میلیارد و ۳۲۶ میلیون و ۳۹۴ هزار دلار رسید. مقدسی با اشاره به اهم اقدامات گمرک ایران در راستای اجرایی کردن قانون موافقتنامه ایران و اوراسیا برای افزایش حجم تجارت بین اعضا گفت: در بخش درون ‌ سازمانی، گمرک ایران با تشکیل کارگروه پایش امور گمرکی در حوزه اوراسیا نسبت به اختصاص مسیر سبز برای اظهارنامه موردمبادله در موافقتنامه، موافقت با حمل یکسره در رویه واردات و صادرات، پذیرش حداقل اسناد و مدارک در راستای ترخیص کالا، تمهیدات لازم در راستای پیش ‌ اظهاری اقلام مورد مبادله در گمرک، ایجاد مرکز پاسخگویی به موضوعات گمرکی در گمرک و هماهنگ ‌ سازی کد کالا ( HS ) از ۸ رقم به ۱۰ رقم اقدام لازم را انجام داده است.

رشد ۱۵ درصدی صادرات ایران به اوراسیا

رئیس کل گمرک ایران به اقدامات گمرک در بخش ملی اشاره کرد و گفت: در بخش ملی سازمان گمرک با برگزاری ۷ جلسه با سازمان ‌ های دخیل در تجارت خارجی و انجام اقدامات تسهیل ‌ گر از جمله بروزرسانی ارزش گمرکی کالاهای صادراتی مطابق موافقتنامه اوراسیا به تلاش برای بهبود تجارت خارجی کشور پرداخته است. هماهنگی به ‌ منظور ارائه مجوزهای ترخیص قانونی از طریق یک مرجع واحد و اتخاذ تصمیمات لازم برای کنترل محموله ‌ های صادراتی مشمول محدودیت و ممنوعیت ‌ ها اقداماتی بود که سازمان گمرک در راستای تسهیل تجارت بین ایران و اوراسیا انجام داد.

معاون وزیر اقتصاد تشریح کرد: گمرک ایران در حوزه بین ‌ المللی نیز با تشکیل کارگروه مشترک همکاری ‌ های گمرکی به ‌ صورت آنلاین با کشورهای عضو اوراسیا، نسبت به بروزرسانی ارزش گمرکی اقلام صادراتی ایران به اوراسیا تلاش کرد. موافقت ایران با عملیاتی شدن گواهی مبدأ الکترونیکی و اعمال تخفیفات ترجیحی اوراسیا بین کشورهای عضو روی کالاهای صادراتی از دیگر اقدامات مهم سازمان گمرک برای افزایش روابط تجاری ایران با کشورهای عضو اوراسیا بود. مقدسی گفت: مجموع این اقدامات سبب کاهش تشریفات گمرکی بین کشورهای عضو و سرعت در ترخیص کالا شد؛ به ‌ گونه ‌ ای که در ۵ ماه نخست امسال صادرات ایران به کشورهای عضو این اتحادیه به ۵۲۲ میلیون و ۱۴۱ هزار دلار رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۱۵ درصد رشد داشته است.

توجه به ظرفیت ‌ های صادراتی ایران

رایزن بازرگانی ایران در ارمنستان اعلام کرد: با آغاز به ‌ کار دولت سیزدهم ۹ دوره مذاکره میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا انجام شد و این مذاکرات در مرحله قانون ‌ گذاری از سوی کشورها قرار دارد و چند ماه آینده نهایی خواهد شد. به گزارش ایرنا، هرویک یاری ‌ جانیان در همایش تجاری ایران و ارمنستان با اشاره به اینکه روابط بین ایران و ارمنستان طی قرن ‌ ها با کمترین چالش و به ‌ صورت مسالمت ‌ آمیز ادامه داشته است، اظهار کرد: باتوجه به اینکه ارمنستان تنها مرز زمینی متصل به اتحادیه اقتصادی اوراسیا برای ایران است، توسعه روابط ظرفیت عظیم و گرانبهایی را برای ما فراهم می ‌ کند. در ۳۰ سال گذشته روابط دیپلماتیک دو کشور توسعه یافته و باید از این ظرفیت استفاده کرد. به ‌ گفته یاری ‌ جانیان، ایران دارای ۱۵ کشور همسایه با هزار و ۳۰۰ میلیارد دلار واردات سالانه است که ایران فقط توانسته ۱ . ۴ درصد از این ظرفیت را به خود اختصاص دهد، در حالی که دارای توانمندی بسیاری برای جذب سهم بیشتری از این بازار است.

ارمنستان دروازه فرصت ‌ های تجاری

اکبر گداری، دیگر رایزن بازرگانی ایران در ارمنستان اظهار کرد: جمعیت ۳ میلیون نفری ارمنستان و وسعت حدود ۳۰ هزار کیلومتری آن نمی ‌ تواند جاذبه تجاری داشته باشد.

ارمنستان تنها مرز زمینی ایران با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا است که مرزهای دیگر آن با دو کشور جمهوری آذربایجان و ترکیه بسته است. این موضوع می ‌ تواند فرصت مناسبی را برای توسعه تجارت ایران با ارمنستان شکل دهد.

به گزارش ایرنا، گداری با بیان اینکه در 2 سال اخیر شرکت ‌ ها و هیات ‌ های تجاری به ارمنستان تردد بسیاری داشتند، تصریح کرد: بازار ارمنستان با برخی کشورهای همسایه ایران تفاوت ویژه ‌ ای دارد؛ بسیاری از کالاهای ایرانی در کشورهایی مانند عراق و افغانستان نمونه مشابه ندارند و این یک مزیت برای کالای ایرانی است، اما در ارمنستان محصولات از بیشتر کشورهای جهان وارد می ‌ شود و کالاهای ایرانی باید با محصولات دیگر رقابت کنند.

وی به بیان اینکه ارمنستان به ‌ دلیل ارتباط دیرینه، روابط سیاسی و اعتبار دوطرفه ویژگی منحصر ‌ به ‌ فردی برای ایران دارد، تاکید کرد: این کشور بازار رقابتی برای ایران فراهم می ‌ کند که ۵ میلیارد دلار واردات و ۳ میلیارد دلار صادرات دارد.

سخن پایانی

همان ‌ طور که در گزارش عنوان شد، ایران تاکنون نتوانسته از فرصت ‌ های صادراتی خود در حوزه اوراسیا نهایت بهره ‌ برداری را داشته باشد.

امید می ‌ رود با انعقاد موافقتنامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و همچنین ارتقای زیرساخت ‌ های تجاری ضروری به ‌ ویژه در حوزه حمل ‌ ونقل و تعاملات مالی، بتوان سطح همکاری ‌ های اقتصادی و تجاری ایران با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا را به سطح قابل ‌ قبولی افزایش داد.