افزایش پذیرش ارزهای دیجیتال در شرق اروپا

شواهد نشان می‌دهد شرق اروپا به چهارمین بازار بزرگ ارزهای دیجیتال در جهان تبدیل شده و اکنون بیش از ۱۱ درصد از کل ارزش ارزهای دیجیتال در سطح جهانی را به خود اختصاص داده است. طبق گزارش پلتفرم تحلیل زنجیره‌ای Chainalysis (یک پلتفرم تحلیل بلاک‌چین که به بررسی و ردیابی تراکنش‌های ارزهای دیجیتال کمک می‌کند) این منطقه بین ژوئیه ۲۰۲۳ و ژوئن ۲۰۲۴ بیش از ۴۹۹ میلیارد دلار ارز دیجیتال دریافت کرده است. این رقم نشان‌دهنده رشد قابل توجه فعالیت‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال و پذیرش آنها در میان سرمایه‌گذاران و کاربران است.

دیفای به‌عنوان یک محرک اصلی

فعالیت‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) به‌ویژه در شرق اروپا در حال افزایش بوده و یک‌سوم از جریان ارزش ارزهای دیجیتال این منطقه را تشکیل می‌دهد که به معنای بیش از ۱۶۵ میلیارد دلار است. دیفای به کاربران این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به واسطه‌ها، به خدمات مالی دسترسی داشته باشند. این امر به‌ویژه برای کشورهایی که در حال‌حاضر با مشکلات اقتصادی و سیاسی مواجه هستند، یک راه‌حل جذاب به‌شمار می‌رود.

 افزایش پذیرش خرده‌فروشی ارزهای دیجیتال در شرق اروپا می‌تواند سرمایه جدیدی به این حوزه وارد کند. با وجود فعالیت‌های در حال رشد دیفای، صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال (CEXs) همچنان بهره‌برداران اصلی هستند و بیش از ۳۲۴ میلیارد دلار از این تراکنش‌های دارایی دیجیتال را دریافت کرده‌اند.

در حال‌حاضر، کشورهایی مانند السالوادور و بوتان از منابع خود برای استخراج بیت‌کوین استفاده می‌کنند و انتظار می‌رود که کشورهای دیگری نیز به این روند بپیوندند. این تغییرات می‌تواند منجر به تحولاتی در ساختار اقتصادی کشورهای منطقه شود و به‌عنوان یک محرک برای رشد اقتصادی عمل کند.

تحولات در روسیه؛ راهبرد و چالش‌ها

روسیه به‌عنوان یکی از کشورهای پیشرو در حوزه ارزهای دیجیتال، برنامه‌های مهمی را برای توسعه زیرساخت‌های استخراج بیت‌کوین و مراکز محاسبات هوش مصنوعی در کشورهای بریکس آغاز کرده است. در اواسط اکتبر، در جریان نشست تجاری بریکس در مسکو، صندوق ثروت دولتی روسیه با اپراتور مرکز داده BitRiver (یکی از بزرگ‌ترین مراکز داده برای استخراج ارزهای دیجیتال در روسیه) همکاری کرد تا تاسیسات استخراج بیت‌کوین و هوش مصنوعی را برای کشورهای بریکس بسازد. این پروژه می‌تواند به کشورهای بریکس این امکان را بدهد که تجارت جهانی را با استفاده از بیت‌کوین تسویه کنند که این امر جایگزینی برای سبد ارزهای محلی و ایده‌های ارز با پشتوانه طلا خواهد بود. با توجه به اینکه کشورهای بریکس در حال گسترش و افزایش نفوذ اقتصادی خود هستند، این پروژه می‌تواند نقش مهمی در تقویت این همکاری‌ها ایفا کند.

سایر کشورها مانند السالوادور، بوتان، اتیوپی، امارات متحده عربی نیز با این مشکل مواجهند. این کشورها برای تامین برق مورد نیاز خود استفاده از انرژی کم‌مصرف برای استخراج بیت‌کوین را در دستور کار خود قرار خواهند داد. این پروژه می‌تواند باعث شود کشورهای بریکس تجارت جهانی را با بیت‌کوین تسویه کنند.

 بریکس گروهی از اقتصادهای نوظهور اصلی است که در ابتدا شامل برزیل، روسیه، هند، چین و افریقای جنوبی بود؛ اما در سال ۲۰۲۴ به کشورهای مصر، ایران، عربستان سعودی، اتیوپی و امارات متحده عربی گسترش یافت. این گروه درحال‌حاضر دارای تولید ناخالص داخلی کلی بزرگ‌تری نسبت به کشورهای گروه ۷ است. گروه ۷ یک اتحاد اقتصادی رقیب است که تحت رهبری ایالات متحده، ژاپن و آلمان قرار دارد.

 آلن ماخمتیوف، بنیان‌گذار Hashlabs Mining (بهینه‌سازی فرآیندهای هشینگ) به Cointelegraph (کوین‌تلگراف یک وب‌سایت خبری معتبر که در زمینه ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک‌چین فعالیت دارد) گفت: «برنامه‌های استخراج بیت‌کوین و هوش مصنوعی روسیه می‌تواند بخشی از یک تلاش وسیع‌تر برای کسب برتری ژئوپلیتیک باشد. با زیرساخت‌های محدود IT در این مناطق، روسیه فرصتی برای گسترش نفوذ خود می‌بیند. این با سیاست خارجی گسترده‌تر آن در تقویت روابط درون بریکس همراستا بوده، درحالی‌که حمایت ایالات متحده از این کشورها احتمالا کاهش می‌یابد.» روسیه قرار بود در تاریخ یک نوامبر قانون ممنوعیت استخراج بیت‌کوین را با اعمال محدودیت‌هایی لغو کند. این قانون همه استخراج‌کنندگان بیت‌کوین را ملزم می‌کند که در ثبت مالیاتی فدرال روسیه ثبت‌نام کنند و فهرست مدل‌های ماشین و آدرس‌های کیف پول خود را ارسال کنند. با این حال، روسیه با چالش‌هایی نیز مواجه است. هزینه‌های بالای برق و کاهش ارزش روبل می‌تواند تاثیر منفی بر فعالیت‌های استخراج و تراکنش‌های ارز دیجیتال داشته باشد. ماخمتیوف، تاکید می‌کند که روسیه دیگر کشوری با منابع فراوان و ارزان آب‌برق نیست و این امر می‌تواند بر جذابیت استخراج ارزهای دیجیتال تاثیر بگذارد.

 وضعیت ارزهای دیجیتال در اوکراین

در میان کشورهای شرق اروپا، اوکراین و روسیه از نظر ارزش تراکنش‌های ارز دیجیتال پیشتاز هستند. با وجود جنگ جاری و تحریم‌های بین‌المللی علیه روسیه، پذیرش ارزهای دیجیتال در هر دو کشور همچنان قوی باقی مانده است.

 روسیه بیش از ۱۸۲ میلیارد دلار جریان ارز دیجیتال دریافت کرده، در حالی که اوکراین با ثبت بیش از ۱۰۶ میلیارد دلار در رتبه دوم قرار دارد. در اوکراین، انتقالات نهادی و حرفه‌ای عامل اصلی رشد بازار بوده است. طبق گزارش Chainalysis انتقالات بزرگ نهادی بیش از ۱۰ میلیون دلار و انتقالات متوسط نهادی بین یک تا ۱۰ میلیون دلار، بخش عمده‌ای از تراکنش‌ها را در سال ۲۰۲۴ تشکیل می‌دهند. این افزایش نشان‌دهنده نیاز به ثبات مالی در دوران جنگ و عدم اطمینان اقتصادی است. با وجود جنگ جاری، صرافی‌های محلی CEX در این منطقه فعال هستند.

 به‌عنوان مثال، WhiteBIT (یک پلتفرم مبادله ارزهای دیجیتال) حضور قوی‌ای در اوکراین دارد. یک سخنگوی WhiteBIT به Chainalysis گفت: «انتقالات نهادی و حرفه‌ای ارز دیجیتال در اوکراین به‌شدت افزایش یافته، زیرا بسیاری به‌دنبال ثبات مالی در میان جنگ جاری هستند و ارزهای دیجیتال به‌عنوان یک گزینه امن‌تر دیده می‌شوند. این روند تحت تاثیر عواملی جهانی مانند نوسانات بازار، تورم و تحریم‌های مرتبط با جنگ و همچنین افزایش علاقه نهادی به ETF های بیت‌کوین از سوی شرکت‌هایی مانند بلک‌راک قرار دارد.» با نگاهی به داده‌های دفتر سفارش‌ها، خریدهای بیت‌کوین اوکراین در سال گذشته رشد قابل توجهی داشته و از ۸۸۲ میلیون دلار فراتر رفته است. افزایش تراکنش‌های بیت‌کوین پس از آن اتفاق افتاد که هریونیا در دسامبر ۲۰۲۲ بیش از ۲۶ درصد تورم را تجربه کرد که سپس تا اوایل ۲۰۲۴ کاهش یافت.

چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی بازار

با وجود رشد سریع بازار ارزهای دیجیتال، چالش‌هایی نیز وجود دارد. هزینه‌های بالای برق و کاهش ارزش روبل می‌تواند تاثیر منفی بر فعالیت‌های استخراج و تراکنش‌های ارز دیجیتال داشته باشد. به‌علاوه، درحالی‌که صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال (CEXs) هنوز هم بیشترین بهره‌برداری را از بازار دارند، افزایش فعالیت‌های دیفای نشان می‌دهد که مدل‌های تجاری جدید در حال ظهور هستند که می‌توانند رقابت بیشتری را ایجاد کنند. با توجه به رشد بازار و افزایش علاقه به استخراج ارزهای دیجیتال، فرصت‌های جدیدی نیز به وجود می‌آید. سرمایه‌گذاران و شرکت‌های نوآور به‌دنبال یافتن راهکارهایی برای بهره‌برداری از این فرصت‌ها هستند. برای مثال، افزایش علاقه به ETF های بیت‌کوین از سوی شرکت‌های بزرگ مالی مانند بلک‌راک می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاران جدید کمک کند.

سخن پایانی

آینده ارزهای دیجیتال در شرق اروپا و روسیه به‌ویژه با توجه به تحولات جهانی و سیاست‌های اقتصادی کشورهای مختلف می‌تواند به شکلی غیرقابل پیش‌بینی شکل بگیرد. این روند نیازمند نظارت دقیق و تحلیل مستمر از طرف کارشناسان و فعالان بازار بوده تا از ظرفیت‌های موجود به بهترین نحو بهره‌برداری شود. پذیرش ارزهای دیجیتال می‌تواند به‌عنوان یک ابزار برای کاهش اثرات تحریم‌ها و بحران‌های اقتصادی عمل کند. این موضوع به‌ویژه در کشورهایی مانند روسیه و اوکراین که با چالش‌های اقتصادی جدی مواجه هستند، حائز اهمیت است. تحولات اخیر در حوزه ارزهای دیجیتال در روسیه و شرق اروپا نشان‌دهنده یک تغییر بنیادین در ساختار اقتصادی و مالی این کشورها است.

افزایش پذیرش ارزهای دیجیتال، رشد دیفای و برنامه‌های توسعه زیرساختی می‌تواند به کشورهای این منطقه کمک کند تا به مراکز مهم اقتصادی در سطح جهانی تبدیل شوند. در نهایت، نیاز به سیاستگذاری مناسب و ایجاد چارچوب‌های قانونی مشخص برای فعالیت‌های ارز دیجیتال در این کشورها حس می‌شود. این اقدامات می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاران خارجی و تقویت وضعیت اقتصادی کمک کند. با وجود چالش‌ها، ظرفیت‌های موجود در این حوزه نویدبخش یک آینده روشن برای ارزهای دیجیتال در شرق اروپا و روسیه است. این تغییرات می‌تواند نه تنها به نفع کشورهای منطقه باشد، بلکه به‌عنوان یک الگوی موفق برای سایر کشورها در زمینه پذیرش و استفاده از ارزهای دیجیتال نیز عمل کند.