:  اختیار معامله در معاملات بورس نوع دیگر از ابزارهای مالی هستند که به ‌منظور کاهش ریسک مورد استفاده قرار می‌گیرند که این معاملات بیشتر در بورس کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. اختیار معامله در بورس بر اساس ارزش اوراق بهادار اساسی مانند سهام مشتقه هستند یعنی به خریداران حق استفاده، اما نه تعهدی را برای خرید یا فروش دارایی اساسی با نرخ و تاریخ توافق شده می‌دهند. در معاملات آپشن این امکان به دارنده داده می‌شود که دارایی را در یک بازه زمانی مشخص با نرخ مشخص شده خریداری کند یا دارایی را در یک بازه زمانی مشخص با نرخ مشخص‌شده بفروشد. هر قرارداد اختیار تاریخ انقضا مشخصی دارد که دارنده می‌تواند از فرصت خود استفاده کند. اختیار معامله معمولا از طریق کارگزاران آنلاین خریداری و فروخته می‌شوند. بر اساس این قرارداد، طرفین معامله با یکدیگر توافق می‌کنند که معامله را در تاریخ سررسید آینده انجام دهند.

اختیار معامله چه زمانی و توسط چه کسی کشف شد؟

نخستین خرید و فروش به سبک اختیار معامله به عصر باستان در شهری به نام میلیتسون بر می‌گردد. تالس نخستین شخصی بود که این خرید را انجام داد و از چالشی که در شهر وجود داشت نهایت استفاده را کرد. در شهر میلیستون درختان زیتونی فراوانی وجود داشت، شغل و درآمد اول مردمان این شهر از کشت زیتون و روغن زیتون بود اما به علت تغییرات آب و هوایی یک سال محصول خوبی برداشت می‌شد و یک سال محصولی برداشت نمی‌شد. تالس قرارداد جالبی با کسانی که دستگاه روغن گیری داشتند بست و در فصل زمستان مبلغی را به آنها پرداخت کرد و دستگاه‌ها را برای فصل بهار اجاره کرد به این شرط که اگر دستگاه‌ها را نخواست این مبلغ پرداختی برای صاحبان دستگاه‌ها خواهد بود و تالس هیچ ادعایی برای آن مبلغ ندارد. سال بعد زیتون فراوان بود و تالس سود بسیار زیادی به‌دست آورد و دستگاه‌های اجاره شده را به صاحبان اصلی بازگرداند. در سال ۱۹۷۳ بورس اختیار معامله شیکاگو (CBEO)، نخستین سازمان بورس اختیار معامله بود که به صورت رسمی در ایالت متحده ایجاد شد. بعد از آن به‌تدریج بیشتر کشورها، از قرارداد‌های آتی و اختیار معامله استقبال کردند. سرانجام این بازار در سال ۱۳۹۵ فعالیت رسمی خود را در ایران آغاز کرد و هنوز بعد از ۸ سال کمتر از ۲۰ درصد فعالان بازار سرمایه، بازار اختیار معامله را می‌شناسند. این مهم نشان می‌دهد که با یادگیری این بازار از خیلی‌ها جلوتر هستید.

اختیار معامله در بورس ایران

معاملات آپشن شامل قرارداد‌های اختیار خرید و اختیار فروش است که همزمان اجازه معامله در حالت‌های مختلف بازار را می‌دهد. به زبان دیگر در بازار آپشن می‌توانید همانند بازار فارکس چه در بازار صعودی، چه در بازار رنج یا خنثی و چه در بازار نزولی معامله کنید. اصل مهم و قابل توجه اختیار معامله، ابزار‌های مدیریت ریسک آن است که جرات این را می‌دهد تا بتوانید پول‌های سنگین و زیادی به بازار تزریق کنید. البته در آن طرف ابزار نوسانگیری هم هست که می‌توانید با ۱۰ درصد یا حداکثر ۲۰ درصد سبد سرمایه‌گذاری خود را اختصاص به این ابزار دهید. حواستان باشد که معاملات نوسانی خود را اگر کنترل نکنید ممکن است شما را اسیر معاملات قمارگونه و در نهایت بازنده کند

بازار اختیارمعامله یک بازار دو طرفه است و قرارداد اختیارمعامله قراردادی است که بین دو طرف خریدار و فروشنده بسته می‌شود و بر اساس آن یک دارایی خاص، با پرداخت مبلغ مشخص، با نرخ اعمال مشخص و در زمان مشخصی در آینده معامله می‌شود که خریدار قرارداد درمورد اعمال کردن آن در زمان سررسید اختیار دارد اما فروشنده این اختیار را ندارد. بازار اختیارمعامله یا آپشن جزئی از ابزار مشتقه است که در آن دارایی پایه بطور مستقیم معامله نمی‌شود بلکه قراردادهایی برمبنای آن دارایی پایه منتشر می‌شود که شما آن قراردادها را معامله می‌کنید. در بازار آپشن، ارزش قرارداد‌ها وابسته به ارزش دارایی پایه است. اختیار معامله بازاری بدون محدودیت دامنه نوسان است که امکان کسب سود نامحدود در برابر ضرر محدود در آن وجود دارد و معامله گران می‌توانند با به‌کار بردن استراتژی‌های معاملاتی، دارایی خود را در برابر نوسانات قیمتی بازار حفظ کنند. بااستفاده از قراردادهای اختیارمعامله می‌توان دارایی‌های خود را در برابر کاهش قیمت‌ها بیمه کرد و ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش داد. نکته مهم و تکمیلی در بازار اختیار معامله، بازار اختیار معامله بازاری است که طی آن قراردادی با نرخ و زمان مشخص بین خریدار و فروشنده بسته می‌شود. طی قوانین بازار اختیار معامله، در تاریخ سررسید، فروشنده ملزم و متعهد است که حتما و حتما پای معامله حاضر شود. اما از آن طرف خریدار مجبور نیست و دو حق انتخاب پیش روی خود دارد:

 ۱. می‌تواند در صورت تحقق پیش‌بینی‌اش معامله خود را در زمان مشخص‌شده با فروشنده به انجام برساند و با دست پر زمین بازی را ترک کند. ۲. در صورت عدم‌تحقق پیش‌بینی‌اش خریدار می‌تواند پای معامله نرود.

به بیان دیگر در قرارداد اختیار معامله همواره خریدار تصمیم‌گیرنده نهایی است که آیا در سررسید معامله، قرارداد را اعمال کند یا نکند. یعنی تعهدات او اختیاری است اما فروشنده مجبور است تا درصورتی که خریدار پای معامله رفت، او هم پای معامله برود حتی اگر خلاف پیش‌بینی‌اش اتفاق افتاده بود. در قرارداد اختیار خرید تعهدات برای سمت خریدار الزام‌آور نیست و این مهم، نکته جالب بازار اختیار معامله است. در نظر داشته باشید که پیچیدگی بازار معاملات آپشن بسیار بالا است و در صورت بی‌توجهی به قوانین این بازار باعث ورشکستگی خواهد شد. به عنوان آخرین توضیح باید بگویم که عملکرد بازار آپشن شبیه به رزرو هتل‌ها است. بیشتر هتل‌ها این امکان را برای مشتریان فراهم می‌کنند که با پرداخت مبلغی به عنوان اجاره، امکانات و خدمات مورد نظر خود را برای مدت زمانی خاص مثلا شش‌ماهه یا یک‌ساله رزرو کنند.

در این حالت حتی در شلوغ‌ترین زمان استفاده از هتل‌ها هم خیالتان راحت است که هتل همیشه جایی را برای شما خالی می‌گذارد و اگر هم از امکانات استفاده نکنید، پول پرداخت شده در اختیار هتل است و شما حقی نسبت به آن ندارید. ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی، اجاره پرواز چارتر، پیش‌خرید تورهای مسافرتی، خرید بیمه عمر یا شخص ثالث همگی نوعی اختیار معامله است که در زندگی از آنها استفاده می‌کنیم.

اختیار معامله برای چه کسانی مناسب است؟

این بازار پویا و فعال است و برای هر معامله گری باهرسبکی مناسب است. برای افرادی که پرریسک هستند یا کسانی که کم ریسک کارمی کنند یا معامله گرانی که پول‌های سنگین دارند و می‌خواهند ماهانه درصد سود ثابتی داشته باشند و همچنین برای نوسان‌گیرانی که روزانه معاملات زیادی را انجام می‌دهند.

مزیت‌ها و ویژگی‌های بازار اختیار معامله:

- مدیریت ریسک

- اهرم مالی

- متنوع بودن دارایی پایه

- کارمزد حدود یک‌پنجم معاملات بورس

- بازار دو طرفه

- کسب سود از روندهای صعودی، خنثی و نزولی بازار

- دامنه نامحدود نوسان‌گیری

- تنوع در استراتژی‌های معاملاتی

سخن پایانی

بازار اختیار معامله بازاری بسیار پویا  است که در صورت داشتن دانش کافی سودهای بسیار خوبی را از این بازار می‌توان کسب کرد. نکته مهمی که در پایان مطلب باید گفته شود این است که قراردادهای اختیار معامله گروه خودرو نسبت به بقیه گروه‌ها، سهم بسیار بزرگی از کل معاملات آپشن دارند. برای مثال، در مهرماه ۱۴۰۲ بیش از ۷۰ درصد کل معاملات اختیار معامله، روی نمادهای صنعت خودرو انجام شده است.  در پایان برای جمع‌بندی کلی، مقایسه‌ای بین بازار آپشن و بازار بورس خواهیم داشت: