شکاف زمانی تجارت ایران با جهان عمیق‌تر می‌شود
براساس آخرین اصلاحیه ابلاغ‌شده از سوی معاون اول رئیس‌جمهوری، تغییراتی در مصوبه تعیین ساعات کاری ادارات اعمال شده که بر این اساس ساعات کاری همه دستگاه‌های اجرایی موضوع این قانون از نیمه خرداد تا نیمه شهریور از ساعت ۶ صبح تا ۱۴:۴۵ عصر خواهد بود.
باتوجه به اینکه بخش خصوصی در ارتباط تنگاتنگ با بخش دولتی قرار دارد و اغلب در تصمیم گیری ها موردغفلت مسئولان دولتی قرار می گیرد، صمت نظر برخی فعالان اقتصادی بخش خصوصی و عواقب این جابه جایی ساعت و تعطیلی ۲ روز در هفته را جویا شده است که در ادامه می آید.
تغییرات دردسرساز
تغییر ساعت کار ادارات با هدف صرفه جویی در مصرف انرژی در فصل گرما در استان های کشور کلید خورده است، با این وجود عده ای از کارمندان آن را نتیجه بخش نمی دانند، در حالی که مسئولان از آثار مثبت آن در کاهش مصرف انرژی سخن می گویند. بر این اساس، ساعت شروع به کار ادارات یک ساعت جلو کشیده شد و به ساعت۳۰: ۶تغییر یافت و ساعت پایان کار آنها نیز۱۴:۳۰اعلام شد. به گفته مسئولان استانی، این تصمیم با هدف کمک به صرفه جویی انرژی و مدیریت تولید و توزیع برق اتخاذ شده است. با این وجود، کارمندان ادارات و دستگاه های اجرایی نظرات و نقدهایی درباره این طرح و کاربردی بودن آن دارند و بعضی از آنها می گویند با این تغییر ساعت کاری دچار مشکلاتی شده اند. از سوی دیگر، بسیاری از فعالان اقتصادی معتقدند این تغییر ساعت منجر به بروز مشکلاتی در زمینه عدم تطابق ساعت با طرف های تجاری جهان شده است، حتی تطابق فعالیت بخش خصوصی با ادارات دولتی و بانک ها نیز مشکلات بیشتری برای فعالان اقتصادی و تجاری ایجاد خواهد کرد. با این همه همچنان برخی مسئولان بر تاثیر مثبت تغییر ساعت کار ادارات بر کاهش مصرف انرژی به ویژه مصرف برق در فصل گرما تاکید دارند.
تاثیر مثبت تغییرات برای بهینه سازی مصرف
دبیر گمرک ستاد تسهیل کشور و نایب رئیس کمیسیون واردات اتاق ایران تغییر ساعت کار را اقدامی مفید برای بهینه سازی مصرف انرژی دانست و در گفت وگو با صمت گفت: به نظر می رسد که تغییر ساعات اداری برای بهینه سازی مصرف انرژی در کشور مفید باشد و در این صورت می توان امیدوار به کاهش خاموشی ها در حوزه تولید بود. محمدرضا فاروقی بااشاره به رابطه مستقیم تولید با بازار گفت: آسیب قطع برق باتوجه به کاهش تولید بر بازار، بیشتر از آسیب تغییر ساعت کاری است.
این فعال تجاری تغییر روزهای تعطیل هفته و انطباق بیشتر با تعطیلات جهانی را موثرتر از هر اقدامی برای تولید و تجارت خواند و گفت: تعیین تکلیف تعطیلات هفتگی از مهم ترین اقداماتی است که باید به سرعت به نتیجه برسد. وی افزود: در صورت تصویب تعطیلی پنجشنبه ها حداقل ۴ روز کاری در حوزه تجارت خارجی از دست می دهیم. باید این تعطیلی آخر هفته طوری برنامه ریزی شود که حداقل یک روز آن را با دنیا اشتراک داشته باشیم.
ایجاد زیرساخت های ساده در مراودات جهانی
رئیس اتاق بازرگانی ایران و قطر در گفت وگو با صمت درباره تغییر ساعت کاری در استان های مختلف کشور گفت: تغییر ساعت اداری به ویژه برای استان های جنوبی کشور، اتفاق خوب و مثبتی است، چون ساعت ۵ به بعد هوا روشن می شود و تا ۸ صبح، ۳ ساعت هوا خنک است و زمان مناسبی است تا شهروندان به کارهای اولیه اداری رسیدگی کنند. بنابراین، درباره این استان های گرمسیر می توان گفت که ساعت ۶ صبح برای شروع روز کاری باتوجه به گرم شدن هوا در ساعات میانی روز، بسیار مفید است، اما این شرایط الزاما برای سایر استان های کشور صادق نیست. عدنان موسی پور در ادامه افزود: من با اینکه یک فرد اداری نیستم، به شخصه کارهای اداری و مالی ام را صبح زود انجام می دهم. شاید این تغییر ساعت برای کارمندان اداری کمی سخت باشد، اما از نظر من، هرچه زمان کارهای روزانه را به ساعات اولیه روز سوق دهیم، بهتر است.این فعال اقتصادی در ادامه تاکید کرد: اگر بخواهیم قبول کنیم که همه کشورها با هم در ارتباط هستند، باید زیرساخت های ساده را در مراودات جهانی رعایت کنیم. یکی از این زیرساخت ها، بحث تسهیل روابط و هماهنگی روزها و ساعات کاری با مسائلی است که برای مثال مناسک مذهبی ما اجازه این کار را به ما می دهد یا خیر؟
تعطیلی شنبه ها منطقی تر است
رئیس اتاق بازرگانی ایران و قطر، بر تعیین تکلیف روزهای تعطیل هفته نیز تاکید کرد: به عقیده من، به عنوان یک فعال بخش خصوصی، تعطیلی شنبه منطقی تر از پنجشنبه به نظر می رسد. برای مثال، در کشور امارات روزهای شنبه و یکشنبه و قطر جمعه و شنبه تعطیل است.
عدنان موسی پور افزود: به نظر می رسد که تعطیل کردن روزهای پنجشنبه و جمعه یک گام رو عقب در مروادات ما با دنیا است، اما تعطیلی جمعه و شنبه یک گام رو به جلو برای انطباق با جهان خواهد بود، ضمن اینکه تعطیلی ۲ روز در ایام هفته می تواند به بحث گردشگری کشور هم کمک کند.
اختلاف زمان کاری با دنیا
رئیس سابق کمیسیون حمل ونقل و لجستیک اتاق بازرگانی ایران نیز درباره تغییر ساعات اداری و نحوه مراودات مالی و تجاری با دنیا به صمت گفت: ما کمابیش با ترکیه یا کشورهای دیگر، ۲ ساعت اختلاف زمان داریم و وقتی آنها ساعت اداری شان شروع می شود با این تغییر ساعت اداری در ایران، در عمل دیگر زمانی نداریم که بتوانیم با آنها کار کنیم.
سیدعلی حسینی افزود: اختلاف ساعت روزانه ما با اروپای مرکزی حدود ۲ ساعت و نیم است و اکنون ۲ ساعت هم از این سمت عقب رفته ایم که در عمل ۴ ساعت و نیم اختلاف ساعت کاری با آنها پیدا می کنیم که این موضوع برای مراودات اداری با دنیا مشکل ساز است.
سیدعلی حسینی در ادامه خاطرنشان کرد: اگر تعطیلی آخر هفته هم به طورقطعی، پنجشنبه و جمعه ها شود، چون ۲ روز شنبه و یکشنبه در بسیاری از کشورها تعطیل است، یعنی در عمل ۳ روز کاری می توانیم با دنیا مراوده تجاری داشته باشیم.
این فعال تجاری بااشاره به موارد یاد شده تاکید کرد: اکنون بسیاری از شرکت های تجاری و حمل ونقل و کشتیرانی در ایران خودشان به جای پنجشنبه، روز شنبه را تعطیل کرده اند، یعنی خیلی از این شرکت ها حداقل در ۵ سال گذشته، تعطیلی پنجشنبه خود را به تعطیلی روز شنبه تبدیل کرده اند. بنابراین، تعطیلی خود را با دنیا به جای ۲ روز به یک روز رسانده اند.
تحمیل هزینه به کارفرمایان
حسینی درباره تغییر ساعات اداری بیان کرد: درباره تغییر ساعت اداری هم باتوجه به اینکه بیشتر شرکت های خصوصی معمولا ۹ صبح تا ۵ عصر فعال هستند و این یعنی خودشان این ساعات را با طرف خارجی مقداری کوتاه کرده اند. این وضعیت و ساعات جدید مشکلاتی را به وجود خواهد آورد، چون یک سری از مراودات و کارهای اداری ما با نهادهای دولتی است و اگر بخواهیم با این کار هماهنگ شویم، یک سری هزینه به کارفرماها برای هماهنگی با کارکنان تحمیل می شود، چون آنها باید زودتر بیایند و به کارهای اداری دولتی همچون کارهای گمرکی یا گرفتن مجوزها از ادارات مختلف دولتی رسیدگی کنند. برای مثال، اسنادی را باید به وزارت خارجه برای تایید ببریم که همه اینها در ساعات اداری انجام می شود و ممکن است با تغییر ساعت اداری یا تعطیلی پنجشنبه ها، انجام کارها با چالش مواجه شود.
چالش در زمان بندی ترانزیت کالا
این فعال اقتصادی بااشاره به مشکلات ترانزیتی در مراودات جهانی افزود: تغییر ساعات اداری کشور، هزینه ها را برای بخش خصوصی بالا می برد و هم زمان فرآیند کار را برای ما طولانی می کند که این موضوع بر رقابت پذیری شرکت ها تاثیر می گذارد. برای مثال، در حوزه ترانزیت کشورهایی که می خواهند با ما کار کنند، با ۴ روز تعطیلی ما نسبت به کشور خود مواجه می شوند و زمان رسیدن محموله برای آنها به مشکل می خورد که انجام این کار کمی نامتناسب است. به گفته این فعال تجاری، به نظر می رسد هنوز کارمندان دولت به طورکامل با این تغییرات منطبق نشده اند و هنوز چالش و حاشیه های بسیاری در این حوزه وجود دارد.
وی افزود: بازار هم ساعت ۸ یا ۹ به بعد شروع به کار می کند و کمی از نظر زمانی با ادارات دولتی ممکن است دچار مشکل شود. به نظرم در این زمینه ها باید تجدیدنظر صورت گیرد.
حسینی درباره تعیین روز تعطیل نیز گفت: چون قانون اساسی ما روز جمعه را تعطیل کرده، برای شرکت های بین المللی تعطیلی روز شنبه مسلما بهتر است. پنجشنبه ها هم به صورت کامل باید روز کاری باشد که حداقل یک روز کاری از دنیا عقب باشیم. در بسیاری از کشورهای اسلامی هم مثل ترکیه، روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل اعلام شده است تا از مراودات تجاری و مالی دنیا عقب نباشند.
از بخش خصوصی نظرخواهی نشد
رئیس اتاق بازرگانی ایران و ترکیه درباره تغییر ساعات اداری در کشور در گفت وگو با صمت گفت: این موضوع برای بخش خصوصی بسیار مهم است و حداقل انتظار ما این است که دولت وقتی چنین تصمیم مهمی را می گیرد، نظر بخش خصوصی را هم در این زمینه جویا شود. بالاخره بخش خصوصی هم بخشی از بدنه اقتصادی کشور است و در این حوزه تلاش می کند و نسبت به مسائل آن عرق دارد. مهرداد سعادت در ادامه افزود: واقعیت این است که ما در مجموعه خود و کار تولیدی که داریم، ساعات کاری ما بر همان روال سابق است، اما این تغییر زمان، کارهای بانکی و مراودات مالی را ما را با چالش مواجه می کند. ما در بخش خصوصی بیش از ۱۲ ساعت کار می کنیم و کشورهای هدفی داریم که وقتی اینجا ساعت یک کار ادارات دولتی تعطیل می شود، آنها تازه این ساعت سر کار می آیند، بنابراین ما تا ۷ یا ۸ شب همیشه در محل کار خود می مانیم تا بتوانیم این موضوع را پوشش دهیم.
اتلاف وقت در تجارت جهانی
این فعال اقتصادی با تاکید بر اینکه در تجارت جهانی چون خیلی از کشورهای دنیا شنبه و یکشنبه را تعطیل هستند، اگر ما ۲ روز را تعطیل کنیم و آن هم پنجشنبه و جمعه باشد، در عمل ۴ روز کاری از دست می رود، ادامه داد: بنابراین پیشنهاد ما تعطیلی روز شنبه است. البته این روز هم خیلی مطابق استاندارد جهانی نیست، اما باز از تعطیلی پنجشنبه بهتر است. ما متاسفانه اواسط هفته هم تعطیلی بسیاری در کشور داریم که اگر این تعطیلی آخر هفته ها را هم به آن اضافه کنیم، ۵۰ درصد وقت خود را با تجارت جهانی از دست می دهیم.
سعادت در ادامه افزود: بخش خصوصی چاره ای جز ۲ یا ۳ برابر کار کردن نسبت به بخش دولتی ندارد و ما اگر بخواهیم مانند کارمندان دولتی کار کنیم، به جایی نخواهیم رسید. در واقع، بخش خصوصی ۲ برابر بخش دولتی فعالیت می کند و باید زمان بندی را برای این بخش کشور هم در نظر گرفت. رئیس اتاق بازرگانی ایران و ترکیه در پایان گفت: بخش خصوصی در تمام مشکلات کشور از جمله تحریم ها و مشکلات اقتصادی ایستاد و کمر خم نکرد و ما دست تمام تولیدکنندگان را می بوسیم؛ فقط امیدوارم دولت هم در تصمیم گیری ها بیشتر این بخش مهم اقتصادی کشور را مدنظر قرار دهد.
سخن پایانی
یکی از مشکلات ناشی از اجرای ساعت کاری جدید، اختلال در تبادل کاری بین بخش خصوصی، دولتی و بانک ها است که به نظر می رسد از آن غفلت شده است. واقعیت این است که بخش خصوصی عموما از ساعت ۹ به بعد کار خود را آغاز می کند و اصناف و بازاریان نیز معمولا ساعت ۱۰ در محل کار خود حاضر می شوند، اما بانک ها قرار است فقط تا ساعت ۱۳ کار کنند و این موضوع زمان تبادل کار و فعالیت بین بخش خصوصی و بانک ها و همین طور بخش دولتی را بسیار محدود می کند. به نظر می رسد مجموعه تبعات ترافیکی، شهری و اقتصادی مصوبه تغییر ساعت کار با این نحوه اجرا، ضرورت بازنگری در آن را غیرقابل انکار می کند.
