در سال ۱۳۷۴ پیشنهاد راه ‌ اندازی راه ‌ آهن میانه- اردبیل- آستارا داده شد که با توجه به عدم پیگیری ‌ های لازم ساخت راه ‌ آهن قزوین- رشت- آستارا که باعث تخریب محیط ‌ زیست بود مورد تایید قرار گرفت. در سال ۱۳۷۸ خبرهایی مبنی بر نقشه برداری مسیر راه ‌ آهن میانه- اردبیل آغازشده بود و این خبر پس از گذشته دو دهه متروکه ماند و پروژه راه ‌ آهن قزوین- رشت- آستارا مطرح شد که بخشی از راه ‌ آهن کریدور شمال- جنوب خواهد شد.برای احداث این خط ریلی، تونل ‌ هایی در کوه ‌ ها احداث خواهند کرد و طبیعت ضعیف جنگل ‌ های هیرکانی را تخریب خواهد کرد و به سخنی دیگر هزینه ‌ ای زیاد بر کشور تحمیل خواهد کرد. درحالی ‌ که راه ‌ آهن «میانه - اردبیل- آستارا» هم تخریب و هم هزینه کمتری داشت و هم اردبیل را از تنگنا نجات می ‌ داد و هم زودتر به قفقاز متصل می ‌ شد.

محمدجواد شاهجویی؛ متخصص راه ‌ آهن و ترانزیت و سرمایه ‌ گذاری در خصوص خط ریلی اردبیل به پارس آباد به خبرنگار مهر گفت: تنها توجیه اقتصادی این خط اتصال آن از شمال به جنوب بوده است که بعداز افتتاح خط ریلی رشت - آستارا این خط ریلی دیگر توجیه اقتصادی نخواهد داشت.

وی در ادامه بیان کرد: درحال ‌ حاضر باید تمام تمرکز بر افتتاح خط ریلی رشت- آستارا باشد که برای ما می ‌ تواند اورده ‌ های بین ‌ المللی داشته باشد نه خط ریلی اردبیل به پارس آباد البته خط ریلی اردبیل به یانه هم توجیه اقتصادی نداشت و شرایط مشابه با خط ریلی اردبیل- پارس آباد را داشته است. این متخصص راه ‌ آهن در ادامه بیان کرد: با احترام به مردم اردبیل اما باید به شرایط اقتصادی کلان نگاه داشت و این خط ریلی توجیهی ندارد وقتی خط ریل ‌ های دیگر در اولویت است و باید به انها توجه شود. البته برخی ز نمایندگان و مسؤولان دید منطقه ‌ ای دارند به همین خاطر است که اسرار بر خط ریلی دارند. محمد جواد شاهجویی در پایان بیان کرد: به دلیل نداشتن نگاه جامعه به خطوط ریلی چنین رخ دادهایی پیش می ‌ آید اما باید نگاه جامع به خط ریلی داشت و کریدورهای ترانزیتی را بیشتر مورد توجه قرارداد.

خط آهن رشت-آستارا

‌ ایران و روسیه برای ساخت ابرپروژه ریلی رشت-آستارا به توافق رسیدند. قرار است این خط آهن استراتژیک در مدت ۳ سال احداث شود.

شهریار افندی زاده خط آهن رشت- آستارا را مهم ‌ ترین پروژه ریلی کشور دانست و اظهار کرد: باوجود انجام مذاکرات با روسیه و آذربایجان به ‌ منظور مشارکت در تکمیل این خط ریلی، این پروژه را چه با حضور روسیه و چه بدون حضور این کشور تکمیل می ‌ کنیم تا در جهت افزایش ترانزیت کشور مورداستفاده قرار گیرد. وی ادامه داد: این پروژه ۱۶۲ کیلومتری کریدور شمال-جنوب از بندرعباس تا رشت و از رشت تا آستارا را تکمیل می ‌ کند و ایران از طریق آذربایجان به روسیه و شمال اروپا وصل می ‌ شود. افندی زاده یادآور شد: دولت روسیه علاقه ‌ مند به مشارکت در تکمیل راه ‌ آهن رشت- آستارا است تا به ‌ صورت وام و یا روش ‌ های دیگر به تأمین مالی این خط ریلی کمک کند. به همین منظور طی ماه ‌ های اخیر مذاکراتی با دولت روسیه در راستای توسعه ترانزیت میان دو کشور انجام ‌ شده است. وی افزود: برای این کار تفاهم ‌ نامه دوجانبه بین ایران و روسیه پیشنهاد داده ‌ شده و تفاهم ‌ نامه سه جانبه ‌ ای نیز میان ایران، روسیه و آذربایجان منعقد شده که پیرو بیانیه مشترک با امضای وزرای سه کشور است. در این تفاهمنامه محورهایی درباره احداث و نحوه بهره ‌ برداری پروژه ریلی در ۱۶ ماده پیش ‌ بینی شده که شامل تعیین نوع طراحی خط ازجمله عرض خطوط ریلی این پروژه است.

مشخصات راه ‌ آهن اردبیل- میانه- آستارا

علی کاظمی سرپرست مجری راه ‌ آهن میانه- اردبیل درباره مشخصات فنی راه ‌ آهن میانه- اردبیل خاطر نشان کرد: طول این خط آهن ۱۷۵ کیلومتر بوده و در ۱۱ قطعه در حال اجراست. وی افزود: راه ‌ آهن میانه- اردبیل از ایستگاه زاویه واقع در شهرستان میانه استان آذربایجان شرقی آغاز می ‌ شود و با عبور از منطقه کوهستانی به ایستگاه اردبیل می ‌ رسد. سرپرست مجری راه ‌ آهن میانه- اردبیل توضیح داد: به لحاظ شرایط توپوگرافی، ۳۵ درصد این پروژه در منطقه کوهستانی و سخت ‌ گذر، ۴۵ درصد در تپه ماهور و ۲۰ درصد در منطقه هموار واقع ‌ شده است. به گفته کاظمی این محور با مشارکت ۱۱ شرکت پیمانکاری و نظارت ۶ شرکت مهندسان مشاور در حال اجراست. سرپرست مجری راه ‌ آهن میانه- اردبیل اظهار کرد: عملیات احداث این خط آهن از سال ۸۴ شروع ‌ شده و تاکنون در حوزه زیرسازی حدود ۹۱ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و پیشرفت کلی طرح نیز به ۸۳ درصد رسیده است. وی ادامه داد: تاکنون حدود ۱۰۱ کیلومتر از محور ریل ‌ گذاری شده و سایر قسمت ‌ ها نیز در دست تکمیل است که به ‌ طور ۱۰۰ درصدی از ریل ملی استفاده ‌ شده است.

سخن پایانی

حمل ‌ ونقل ریلی به ‌ واسطه حجم و میزان جابه ‌ جایی بار و مسافر، صرفه ‌ جویی در مصرف سوخت و زمین موردنیاز برای احداث از بهترین زیرساخت ‌ های عمرانی به شمار می ‌ رود و اردبیل نیز به ‌ عنوان یکی از قطب ‌ های کشاورزی از سرچشمه ‌ های بار محسوب شده و به ‌ واسطه مرزی بودن نیز ازلحاظ ترانزیت کالا و مسافر در کریدور شمال جنوب حائز اهمیت است از سوی دیگر راه ‌ آهن رشت- آستارا نیز صرفه بین ‌ المللی دارد اما کدام خط می ‌ تواند ایران را به کشورهای دیگر متصل کند.