صنعت نساجی در میان توسعه،تحریم و قاچاق
دیدگاه سید شجاع الدین امام رئوف،دبیر انجمن صنعت نساجی به اهداف برنامه هفتم در این صنعتیک سال از ابلاغ برنامه هفتم توسعه گذشت اما به گفته فعالان بخش خصوصی؛انتظارات برآورده نشده است
به گزارش صمت سید شجاع الدین امام رئوف دبیر انجمن صنعت نساجی از برنامههای راهبردی تدوین شده برای بازسازی نوسازی و توسعه صادرات در این صنعت میگوید و تاکید دارد؛ برای تحقق برنامه هفتم توسعه،در شرایط کنونی نیازمند بازنگری در برنامههای کوتاه مدت و مدیریت شرایط ویژه با اولویت دهی به توسعه صادرات، محدودسازی واردات و افزایش سرمایه گذارییهای تولیدی باید در الویت باشد.
سید شجاع الدین امامی رئوف در آغاز این گفتگو با اشاره به گذشته یک سال از ابلاغ برنامه هفتم توسعه اظهار داشت:مستحضر هستید که این برنامه تقریبا یک سال از ابلاغ آن گذشته و ما بسیار امیدوار بودیم که برنامه هفتم توسعه با بهرهگیری از تجربیات تقریباً نیم قرن برنامهریزی،مواردی را هدف قرار دهد که عملیاتی و اجرایی باشد.
با توجه به همزمانی دولت چهاردهم و مجلس شورای اسلامی در سال گذشته امیدوار بودیم که یک فرصت زمانی حداقل ۴ ساله بین دولت و مجلس کمک کند که این برنامه ۵ ساله حداقل یک شکل و شمایل عملیاتیتر به خود بگیرد که متاسفانه امروز میبینیم که در یک سال گذشته این انتظارات برآورده نشده است. امام رئوف با بیان اینکه حاکمیت اهتمام جدی برای اجرایی کردن اهداف این برنامه دارد ، افزود: توقع بخش خصوصی و مشارکتی که این بخش در تدوین برنامه هفتم داشت،بسیار بیشتر از آن دستاوردی هست که امروز،بعد از یک سال از اجرا برنامه شاهدش هستیم، به ویژه در اهداف تعریف شده در صنعت نساجی!
امامی رئوف در تشریح اهداف صنعت نساجی و پوشاک در این برنامه گفت:در برنامه به بندهای مختلفی در حوزه صنعت اشاره شده،که صنعت نساجی و پوشاک مد نظر من است. ما مواردی را پیش بینی کرده بودیم که در برنامه توسعه هفتم مورد توجه قرار گیرد از جمله برنامه راهبردی و استراتژی توسعه صنایع نساجی که با همکاری دفتر منصوریات و پوشاک وزارت صمت آماده شد،این برنامه ۵ ساله برای توسعه صنعت نساجی بازسازی و نوسازی صنعت و توسعه صادرات توسط وزیر وقت صمت، رونمایی شد و شامل مجموعه راهبردهایی برای صنعت نساجی،صنعت فرش ماشینی،صنعت کیف و کفش و چرم بود.
وی ادامه داد؛پیش بینی ما این بود که برای افزایش تولید در زنجیره ارزش صنعت نساجی و هم در حوزه بازسازی و نوسازی ماشین آلات و واحدهای صنعتی، همچنین سرمایهگذاری و تولید در نهایت منجر به رقابتی شدن قیمتها،کاهش چشمگیر قاچاق پوشاک و منسوجات، افزایش صادرات و ارز آوری برای کشور شود.
دبیر انجمن نساجی به هدف گذاری سرمایه گذاری اشاره کرد و افزود: هدف گذاری کرده بودیم که در طول ۵ سال اجرای برنامه هفتم توسعه ۵ میلیارد دلار سرمایهگذاری در صنعت نساجی و پوشاک انجام دهیم ، که بخش زیادی از آن برای بازسازی و نوسازی واحدهای صنعتی موجود و بخشی نیز برای واحدهای تجاری، برندسازی و طراحی است.
وضعیت موجود و ضرورت تغییر نگرش
آمارهای موجود در صنعت نساجی؛ به طور کلی این صنعت سالانه در حدود ۲ میلیارد دلار واردات دارد،شاید در حدود ۲ تا ۳ میلیارد دلار قاچاق به کشور انجام میشود و صادراتی در حدود ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار انجام می شود ، برنامه ما این بود که با سرمایهگذاری بخشی از واردات قاچاق و همچنین واردات کالاهای نهایی را کاهش داده و در مقابل صادرات پوشاک را افزایش دهید.
امامی رئوف به یک نقصان مهم در اجرای برنامه اشاره کرد و افزود:در برنامه اشاره شده است که باید؛ یک نقشه توسعه صنعتی در کشور تدوین شود اما متاسفانه از مدتها قبل از تصویب ابلاغ برنامه موضوع در دستور کار بخشهای مختلف دولت بوده و با تغییرات مجریان هنوز این نقشه توسعه آماده نشده و به تصویب نرسیده است،این نشان میدهد که ما بیش از یک سال از برنامه را پشت سر گذاشتیم و هنوز نتوانستیم به یک جمعبندی کلی درباره سیاستهای نقشه توسعه صنعتی برسیم! من فکر نمیکنم تا پایان سال هم محقق شود، این موضوعی یکی از دلایلی است که اهداف برنامه به اهداف پیش بینی شده نخواهد رسید .
تاثیر شرایط بینالمللی و ضرورت برنامهریزی کوتاه مدت
وی با تحلیل شرایط کنونی کشور پرداخت و افزود: شرایط امروز مملکت از جمله جنگ ۱۲ روزه،تحولات سیاسی بین الملل در ارتباط با مکانیزماشه و تحریمهای سازمان ملل،شرایط را متفاوت کرده است.شاید در شرایط فعلی نیاز به برنامه کوتاه مدت تری داریم که بتوانیم سیاستهای جدیدی با شرایط دفاعی ویژهتری از صنایع خود اتخاذ کنیم،این موضوع در تدوین برنامه به عنوان یک سیاست ۵ ساله مورد توجه قرار نگرفت اما در اجرا باید شرایط موجود از نظر تحریمها،محدودیتهای اعمال شده احتمالی،منابع محدود ارزی ،کاهش ارزش پول ملی و تورم ایجاد شده در یکی دو سال اخیر که در برنامه دیده نشده بود و همچنین فشارهای اجتماعی ،سیاسی و اقتصاد جامعه را لحاظ کنیم...با جمیع جهات نیاز به یک بازنگری جدی در برنامه کوتاه مدت داریم.
راهکارهای پیشنهادی برای شرایط کنونی
امامی رئوف یکی از موارد کلیدی را محدودیت منابع ارزی عنوان کرد و افزود:با توجه به محدودیت منابع ارزی شاید مجبور باشیم بخشی از واردات کالای غیر ضروری را محدود کنیم یا در سیاست های چند نرخی کردن ارز بازنگریهایی صورت گیرد تا جلوی رانت و فساد در توزیع منابع ارزی گرفته شود، به نظر میرسد حداقل در صنعت نساجی باید تمرکز بر تخصص ارز برای واردات مواد اولیه خام و پایه در زنجیره در الویت باشد و تا آنجایی که مقدور است از واردات کالاهای نهایی مانند پوشاک و پارچه جلوگیری شود،این کار باعث ایجاد ارزش افزوده بر روی مواد اولیه،تامین بخشی از نیاز کشور،ایجاد اشتغال،کاهش ارز وری کالاهای غیر ضروری و در نهایت کمک به اقتصاد صنعتی گشور خواهد شد.
وی بر توسعه صادرات تاکید کرد و افزود:با توسعه صادرات حداقل در بازارهای منطقهای که حتی در شرایط تحریم امکان صادرات داریم،میتوانیم شرایط بهتری را رقم بزنیم به عنوان مثال اگر در حوزه قوانین موجود مانند قوانین رفع تعهد ارضی مقداری تهسیل در این روند ایجاد کنیم تا امکان افزایش ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصدی ظرفیت توسعه صادرات در حوزههای مانند پوشاک محصولات کفش در سالهای برنامه توسعه رقم بزنیم.
صادرات منسوجات پوشاک امسال در حدود ۶۰۰ میلیون دلار بوده ، این مقدار قابلیت افزایش چشمگیر در سالهای اجرای برنامه هفتم را دارد.
اولویتهای اقدام
امام رئوف در پایان با جمعبندی سخنان خود افزود: در اجرای برنامه هفتم توسعه باید این موضوع را مد نظر قرار دهیم که شرایط بعد از فعال سازی مکانیزم ماشه با گذشته متفاوت خواهد بود و نیاز به برنامهریزی و مدیریت در شرایط فعلی را داریم،در این شرایط؛ توسعه صادرات،افزایش ارزآوری،محدودیت محدودسازی واردات، کاهش ارزوری،افزایش سرمایه گذاری برای تولید،ایجاد ارزش افزوده و اشتغال میتواند جز اولویتها باشد.
در صنعت نساجی و پوشاک نیز میتوانیم این اولویتها را با هماهنگی دفاتر تخصصی وزارت صمت، حمایت ارکان مختلف نظام،بانک مرکزی و سایر دستگاه متولی و البته با مشارکت و همکاری تشکلهای تخصصی به اقدامات عملی و اجرایی نزدیک و اهداف مورد نظر را اجرایی کنیم.