انواع کنتاکتور | راهنمای جامع شناخت و مقایسه کنتاکتورها
در دنیای برق صنعتی، هیچ چیزی به اندازه انتخاب درست کنتاکتور اهمیت ندارد. اگرچه بسیاری از افراد فقط نام آن را شنیده اند، اما واقعیت این است که کنتاکتور قلب تپنده مدارهای کنترلی محسوب می شود. این تجهیز نقش اصلی در کنترل، قطع و وصل جریان های سنگین را بر عهده دارد و انتخاب نوع مناسب آن می تواند تفاوت بین یک سیستم مطمئن و یک سیستم پرریسک باشد.
در بازار امروز، برندهای مختلفی مانند اشنایدر، تله مکانیک، زیمنس و ABB انواع گوناگونی از کنتاکتور تولید می کنند. در این میان، با توجه به اصالت و سابقه ای که از برند اشنایدر میشناسیم، آگاهی از قیمت کنتاکتور اشنایدر و مقایسه آن با سایر برندها می تواند به تصمیم گیری بهتر کمک کند.
در ادامه با ما همراه باشید تا در قالب یک راهنمای جامع، با انواع کنتاکتور، ویژگی ها، تفاوت ها و کاربردهای هر کدام آشنا شویم.
انواع کنتاکتور چیست؟
کنتاکتور نوعی کلید الکترومغناطیسی است که برای کنترل جریان های الکتریکی در مدارهای قدرت و فرمان استفاده می شود. برخلاف کلیدهای معمولی، این تجهیز قابلیت کنترل از راه دور را دارد و می تواند جریان های بالایی را بدون تماس دستی قطع و وصل کند.
به زبان ساده، وقتی شما یک موتور یا پمپ صنعتی را روشن می کنید، این کنتاکتور است که نقش میانجی را بین مدار فرمان و مدار قدرت ایفا می کند. بسته به نیاز مدار، کنتاکتورها در مدل های مختلفی طراحی می شوند که هرکدام ویژگی و کاربرد خاصی دارند. در واقع، در پاسخ به سوال کنتاکتور چیست و انواع آن باید آنها را بر اساس نوع فاز، ظرفیت جریان، و کلاس عملکرد بررسی کرد.
انواع کنتاکتور سه فاز
بیشتر سیستم های صنعتی از برق سه فاز استفاده می کنند و طبیعتا نیاز به کنتاکتورهای سه فاز دارند. این نوع از کنتاکتورها قابلیت قطع و وصل هم زمان سه فاز را دارند و معمولا برای راه اندازی موتورهای بزرگ، سیستم های تهویه صنعتی، چیلرها و کمپرسورها مورد استفاده قرار می گیرند.
در انواع کنتاکتور سه فاز، تیغه های قدرت در سه مسیر جداگانه طراحی می شوند تا بار الکتریکی به صورت یکنواخت توزیع شود. این نوع کنتاکتورها معمولا با ولتاژ بوبین ۲۴، ۴۸، ۱۱۰ یا ۲۲۰ ولت عرضه می شوند تا بتوانند متناسب با مدار فرمان موجود تنظیم شوند.
انواع کنتاکتور تله مکانیک
اگر در حوزه برق صنعتی سابقه کار داشته باشید، حتما نام کنتاکتور تله مکانیک برایتان آشناست. این برند در واقع یکی از زیرمجموعه های قدیمی اشنایدر الکتریک محسوب می شود و هنوز هم در میان برقکاران حرفه ای اعتبار خاصی دارد.
انواع کنتاکتور تله مکانیک شامل مدل های مختلفی است که برای کاربری های متنوع از تک فاز تا سه فاز طراحی شده اند. مهم ترین ویژگی محصولات این برند، دوام بسیار بالا، عملکرد مطمئن در دمای محیط های صنعتی و تنوع در لوازم جانبی است.
در صورت نیاز به خرید یا خدمات پس از فروش، بهتر است از طریق منابع معتبر و رسمی مانند نمایندگی تله مکانیک اقدام شود تا از اصالت کالا و گارانتی اطمینان حاصل گردد.
انواع کنتاکتور اشنایدر
برند اشنایدر الکتریک یکی از شناخته شده ترین نام ها در زمینه تولید تجهیزات برق صنعتی است. کنتاکتورهای این برند در چندین سری مختلف عرضه می شوند.
کنتاکتورهای سری D معمولا برای کاربردهای عمومی و صنعتی تا محدوده های متوسط جریان استفاده می شوند. در مقابل، کنتاکتورهای سری F برای بارهای سنگین تر، مانند موتورهای بزرگ صنعتی یا سیستم های تهویه مرکزی، طراحی شده اند.
ویژگی مهم کنتاکتورهای اشنایدر، طراحی فشرده، دوام بالا و امکان افزودن انواع کنتاکت کمکی یا تیغه کمکی برای توسعه عملکرد آنهاست. همچنین در رنج های مختلف آمپر (از ۹ تا بیش از ۶۳۰ آمپر) تولید می شوند که متناسب با نیاز هر پروژه قابل انتخاب هستند.
نکته ای که در خرید باید مدنظر قرار داد، بررسی دقیق جدول مشخصات فنی و هماهنگی آن با نیاز مدار است. برند اشنایدر با وجود کیفیت بالا، در بازار ایران از پشتیبانی گسترده ای برخوردار است و معمولا قیمت کنتاکتور اشنایدر نسبت به عملکرد و طول عمر آن کاملا به صرفه ارزیابی می شود.
انواع کنتاکتور بر حسب آمپر
کنتاکتورها بسته به ظرفیت جریان عبوری، در رنج های مختلفی از ۹ آمپر تا بیش از ۸۰۰ آمپر ساخته می شوند. در کاربردهای معمول ساختمانی، از مدل های ۹ تا ۳۲ آمپر استفاده می شود، اما در صنایع سنگین مانند فولاد یا پتروشیمی، نیاز به مدل هایی با جریان بالا وجود دارد.
به طور کلی، انواع آمپر کنتاکتور به سه دسته تقسیم می شود:
- رنج پایین (۹ تا ۳۲ آمپر): برای موتورهای کوچک یا پمپ های سبک
- رنج متوسط (۴۰ تا ۱۰۰ آمپر): برای موتورهای صنعتی متوسط
- رنج بالا (بیش از ۱۰۰ آمپر): برای سیستم های قدرت بالا و صنعتی سنگین
این تقسیم بندی کمک می کند تا مهندسان برق بتوانند با دقت بیشتری تجهیزات را انتخاب و مدار را طراحی کنند.
انواع تیغه و کنتاکت کمکی کنتاکتور
در بسیاری از مدارها، علاوه بر تیغه های اصلی (قدرت)، از تیغه های فرعی برای فرمان و کنترل نیز استفاده می شود. این تیغه ها که به آن ها تیغه کمکی یا کنتاکت کمکی گفته می شود، به‌صورت باز یا بسته طراحی شده اند.
در انواع تیغه کمکی کنتاکتور، وظیفه اصلی ارسال سیگنال به مدار فرمان یا مدار حفاظتی است. مثلا وقتی کنتاکتور وصل می شود، تیغه کمکی می تواند چراغ سیگنال را روشن کند یا مدار بعدی را فعال نماید. وجود این تیغه ها باعث افزایش کارایی سیستم های اتوماسیون صنعتی می شود و کنترل دقیق تری را ممکن می سازد.
انواع کنتاکتور و شناسایی مدل ها
در کاتالوگ های فنی معمولا تصویر انواع کنتاکتور همراه با کد فنی، ولتاژ بوبین و جریان نامی درج می شود. شناخت این اطلاعات برای انتخاب دقیق بسیار مهم است. برای مثال، کد LC1D25 نشان‌دهنده ی سری D با جریان ۲۵ آمپر است. تصاویر و نمودارهای مقایسه ای معمولا تفاوت بین تیغه ها، ابعاد و جانمایی ترمینال ها را نشان می دهند. پیشنهاد می شود قبل از خرید، حتما به برگه مشخصات فنی مراجعه شود تا از سازگاری کامل اطمینان حاصل گردد.
جمع بندی
با شناخت دقیق انواع کنتاکتور، دیگر انتخاب مناسب کار سختی نخواهد بود. برندهای معتبر مانند اشنایدر و تله مکانیک با ارائه طیف گسترده ای از محصولات، امکان طراحی مدارهای ایمن و قابل اطمینان را فراهم کرده اند.
اگر قصد خرید یا مقایسه مدل ها را دارید، مراجعه به فروشگاه‌های تخصصی تجهیزات برق صنعتی مانند لاله زار اشنایدر می تواند گزینه مطمئنی باشد. این مجموعه ها معمولا تنوع کاملی از محصولات برندهای مختلف را ارائه می دهند و می توانند به انتخاب درست بر اساس نوع پروژه کمک کنند.
