در بررسی روند قیمت‌ها، مشاهده شده که هزینه برخی مصالح طی چند ماه اخیر، رشد قابل‌توجهی داشته است. افزایش چندبرابری قیمت‌ها، سوال‌های زیادی را درباره علت این تغییرات مطرح کرده، از جمله تاثیر هزینه‌های استخراج مواد اولیه، افزایش هزینه‌های تولید و تغییرات نرخ ارز. باوجود اینکه برخی منابع اولیه برای تولید مصالح ساختمانی همچنان به‌صورت رایگان در اختیار کارخانه‌ها قرار دارد، نرخ تمام‌شده محصولات به‌طورغیرمنتظره‌ای افزایش یافته است.

نبود نظارت کافی بر بازار، یکی دیگر از چالش‌های مطرح‌شده در حوزه ساخت‌وساز است. بسیاری از فعالان این صنعت از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها و نبود کنترل بر روند تعیین نرخ مصالح ساختمانی ابراز نگرانی کرده‌اند. کارخانه‌هایی که سال‌ها پیش با نرخ ارز پایین تاسیس شده‌اند، همچنان تولید دارند، اما نرخ محصولات آنها چندین‌برابر شده است. در این میان، برخی معتقدند افزایش نرخ ناشی از تصمیمات تولیدکنندگان و شرایط بازار است، در حالی ‌که گروهی دیگر آن را به افزایش هزینه‌های جانبی مانند حمل‌ونقل و دستمزدها نسبت می‌دهند.

 

افزایش نظارت بر قیمت‌گذاری

سیمان یکی از اجزای حیاتی در ساخت بناها به‌شمار می‌رود و هرگونه تغییر در نرخ آن می‌تواند به‌طورمستقیم یا غیرمستقیم سایر مصالح مانند میلگرد، یونولیت و آهن را تحت‌تاثیر قرار دهد. بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد که روند افزایش نرخ این مصالح از سیمان و آهن شروع شده است و دومینووار به دیگر مواد موردنیاز در صنعت ساختمان سرایت می‌کند. این امر باعث نگرانی کارشناسان و سرمایه‌گذاران شده است، چراکه افزایش نرخ مصالح می‌تواند نرخ نهایی مسکن را بالا ببرد و قدرت خرید مردم را کاهش دهد.

تاثیر افزایش نرخ مصالح بر روند ساخت‌وساز و پروژه‌های عمرانی، امری غیرقابل‌انکار است. بسیاری از پروژه‌های بزرگ که پیش‌تر با بودجه‌ای مشخص برنامه‌ریزی شده بودند، اکنون به‌دلیل افزایش هزینه‌ها دچار چالش شده‌اند. در برخی موارد، این افزایش نرخ باعث توقف یا تاخیر در اجرای پروژه‌ها شده و در بازار آزاد، قیمت‌گذاری مصالح بدون نظارت دقیق انجام می‌شود که این موضوع خود بر روند ساخت‌وساز تاثیر منفی گذاشته است.

در چنین شرایطی، افزایش نظارت بر قیمت‌گذاری مصالح ساختمانی می‌تواند به ایجاد ثبات در بازار کمک کند. جلوگیری از افزایش بی‌رویه هزینه‌ها و اصلاح روند قیمت‌گذاری از طریق سیاست‌های اقتصادی مناسب، می‌تواند تاثیرات منفی این افزایش نرخ را کاهش دهد و مسیر توسعه پایدار ساخت‌وساز را هموار کند. توجه به کنترل تورم، تثبیت ارزش پول ملی و نظارت دقیق بر عرضه و تقاضا، از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند مانع از تشدید بحران در این حوزه شوند.

قیمت‌ها بی‌رویه افزایش می‌یابد

جمشید برزگر، رئیس کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن و ساختمان به صمت گفت: در ماه‌های اخیر، نرخ سیمان افزایش چشمگیری داشته است. این افزایش نرخ، تاثیر مستقیمی بر هزینه‌های ساخت‌وساز، پروژه‌های عمرانی و حتی بازار آزاد داشته و نگرانی‌های زیادی را برای فعالان این حوزه به‌وجود آورده است. بررسی وضعیت بازار سیمان نشان می‌دهد که برای خرید از بورس، افراد باید ابتدا ثبت‌نام کرده، کد بورسی دریافت کنند و سپس خرید خود را انجام دهند. با این حال، برخی از افراد ترجیح می‌دهند سیمان را از بازار آزاد تهیه کنند که متاسفانه قیمت‌ها در این بازار بسیار بالا و غیرقابل‌کنترل است.

مقایسه قیمت‌های گذشته و حال

وی ادامه داد: نرخ سیمان طی چند ماه اخیر تغییرات قابل‌توجهی داشته است. برای مثال، نرخ هر کیسه سیمان که پیش‌تر ۲۵۰هزار تومان بود، به ۵۵۰هزار تومان افزایش یافته است. این موضوع نشان‌دهنده رشد شدید نرخ مصالح ساختمانی در بازار است. سوال اصلی این است که چه عواملی باعث این افزایش شده‌اند؟ آیا هزینه استخراج مواد معدنی بالا رفته است؟ آیا هزینه‌های تولید تغییر کرده‌اند؟ بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد، بسیاری از کارخانه‌های تولید سیمان همچنان از مواد معدنی رایگان استفاده می‌کنند، اما با این وجود، نرخ تمام‌شده محصول‌شان به‌طورغیرمنتظره‌ای افزایش یافته است.

نظارت بر بازار سیمان و فولاد

برزگر خاطرنشان کرد: بسیاری از مردم و فعالان صنعت ساخت‌وساز از نبود نظارت کافی بر بازار سیمان و فولاد گلایه دارند. سازمان‌های مرتبط، از جمله سازمان تعزیرات و وزارتخانه‌های مربوطه، وظیفه دارند تا بر روند قیمت‌گذاری نظارت داشته باشند و از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها جلوگیری کنند. در حال‌ حاضر، کارخانه‌های سیمان که چندین سال پیش با دلار هزار تومانی احداث شده‌اند، همچنان تولید خود را ادامه می‌دهند. با این وجود، مصرف‌کنندگان ناچارند سیمان را با قیمت‌هایی بسیار بالاتر از هزینه واقعی تولید تهیه کنند. برخی افراد معتقدند این افزایش نرخ ناشی از سوءاستفاده کارخانه‌ها از وضعیت بازار است.

وی توضیح داد: از طرفی، تولیدکنندگان نیز عنوان می‌کنند که افزایش هزینه‌های حقوق و دستمزد، هزینه‌های حمل‌ونقل و دیگر هزینه‌های جانبی باعث شده است که نرخ نهایی محصولاتشان افزایش یابد. بنابراین، مشخص نیست که این افزایش قیمت، یک روند منطقی است یا ناشی از تصمیمات خودسرانه تولیدکنندگان.

تاثیر بر ساخت‌وساز

برزگر اظهار کرد: افزایش نرخ سیمان و فولاد تاثیر مستقیمی بر هزینه‌های ساخت‌وساز دارد. پروژه‌های عمرانی که پیش‌تر با بودجه‌ای مشخص برنامه‌ریزی شده بودند، اکنون مجبورند هزینه‌های بیشتری را متحمل شوند. این موضوع باعث شده است برخی پروژه‌ها متوقف شوند یا با تاخیر مواجه شوند. در بازار آزاد، قیمت‌گذاری مصالح ساختمانی به‌گونه‌ای انجام می‌شود که بسیاری از خریداران را دچار مشکل کرده است. نرخ سیمان، فولاد و دیگر مصالح ساختمانی، خلاف بورس، بدون نظارت دقیق تعیین می‌شود و این موضوع بر اقتصاد ساخت‌وساز تاثیر منفی دارد.

نیاز به نظارت بیشتر

رئیس کانون سراسری انبوه‌سازان در پایان گفت: باتوجه به شرایط کنونی، نهادهای نظارتی باید اقدامات موثرتری برای کنترل نرخ مصالح ساختمانی، به‌ویژه سیمان و فولاد، انجام دهند. استفاده از منابع ملی در تولید این محصولات نباید منجر به افزایش بی‌رویه قیمت‌ها شود، بلکه باید سازکاری دقیق برای مدیریت عرضه، تقاضا و قیمت‌گذاری ایجاد شود. نظارت بر روند تولید و توزیع، جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی و اجرای سیاست‌های حمایتی از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، می‌تواند به ایجاد ثبات در بازار کمک کند. کنترل هزینه‌ها و مدیریت منطقی نرخ مصالح، نقش کلیدی در جلوگیری از افزایش بیش‌ازحد هزینه‌های ساخت‌وساز و حفظ تعادل در بازار مسکن دارد.

طرح‌های عمرانی تحت فشار تورم

افزایش نرخ نهاده‌های ساختمانی تاثیر مستقیمی بر هزینه نهایی مسکن دارد. حسن محتشم، فعال حوزه مسکن و انبوه‌ساز، در گفت‌وگویی  اظهار کرد: افزایش نرخ هر یک از مصالح ساختمانی، از جمله سیمان، می‌تواند هزینه ساخت را بالا ببرد، اما سیمان به‌تنهایی نقش چندان بزرگی در افزایش نرخ مسکن ندارد.

وی در ادامه توضیح داد: نهاده‌های ساختمانی از یکدیگر تبعیت نمی‌کنند؛ بلکه نرخ آنها تحت‌تاثیر تورم و کاهش ارزش پول ملی قرار دارد. بنابراین، تا زمانی که ارزش پول ملی تثبیت نشود، تورم سبب افزایش نرخ تمام کالاها، از جمله مصالح ساختمانی، خواهد شد.

محتشم همچنین به افزایش نرخ یونولیت و میلگرد طی روزهای اخیر اشاره کرد و گفت: در هفته‌های اخیر، نرخ یونولیت به‌صورت غیرمتعارف افزایش یافته است. این تغییرات در شرایطی رخ داده که میزان ساخت‌وساز کاهش یافته و تقاضا برای یونولیت و سیمان کمتر شده است. باوجود این کاهش مصرف، رشد نرخ یونولیت همچنان ادامه دارد که ممکن است ناشی از افزایش هزینه‌های تولید، تغییر در نرخ مواد اولیه یا تصمیمات تولیدکنندگان در تعیین نرخ باشد. برخی کارشناسان معتقدند عدم‌نظارت کافی بر بازار مصالح ساختمانی باعث شده است قیمت‌گذاری در این بخش تحت‌تاثیر عوامل غیرمنطقی قرار گیرد. این افزایش قیمت، چالش‌هایی را برای صنعت ساختمان و پروژه‌های عمرانی به‌وجود آورده است.

در رابطه با تاثیر این افزایش قیمت‌ها بر طرح نهضت ملی مسکن، وی خاطرنشان کرد: دولت متعهد شده است تا مازاد بر ۲۰ درصد نرخ سیمان و میلگرد را از طریق تفاهمنامه‌های منعقدشده پوشش دهد. اما چنانچه نرخ سایر مصالح نیز افزایش یابد و تعدیل مناسبی صورت نگیرد، سازندگان پروژه مقاومت خواهند کرد. در چنین شرایطی، مقرون‌به‌صرفه‌نبودن ساخت‌وساز می‌تواند منجر به رشد هزینه‌های کلی این طرح شود. به‌طورکلی، بازار مصالح ساختمانی تحت‌تاثیر عوامل مختلفی مانند تورم، هزینه‌های تولید، نرخ ارز و سیاست‌های اقتصادی قرار دارد. نظارت بر این عوامل و اتخاذ تدابیر مناسب می‌تواند از نوسانات شدید قیمتی و تاثیر منفی آنها بر صنعت ساخت‌وساز جلوگیری کند.

نقش نهاده‌های ساختمانی در تغییرات قیمتی

محمد علیزاده، کارشناس اقتصادی حوزه مسکن در گفت‌وگویی با قدس آنلاین درباره تاثیر افزایش نرخ سیمان بر نرخ مسکن اظهار کرد: افزایش نرخ یک عامل خاص، مانند سیمان، به‌تنهایی نمی‌تواند تغییرات چشمگیری در نرخ مسکن ایجاد کند، زیرا نرخ نهایی مسکن تحت‌تاثیر مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، اجتماعی و بازار قرار دارد. بااین‌حال، اثر روانی این افزایش نرخ معمولا بیشتر از تاثیر واقعی آن است. مردم و سرمایه‌گذاران با مشاهده افزایش نرخ یک نهاده، انتظار افزایش نرخ سایر مصالح و در نهایت گرانی مسکن را دارند. این موضوع باعث می‌شود تقاضای بازار تغییر کند و روند معاملات تحت‌تاثیر قرار گیرد، حتی اگر تغییر نرخ واقعی در نهاده‌های ساختمانی آن‌قدر بزرگ نباشد که به‌طور مستقیم بر هزینه تمام‌شده مسکن اثر بگذارد.

وی بااشاره به روند افزایش نرخ سیمان در سال‌های گذشته خاطرنشان کرد: در سال‌های گذشته، سیمان معمولا یک تا 2بار در سال افزایش نرخ داشت، اما اکنون روند گرانی آن شدت گرفته و سالی 4 تا 5 بار شاهد افزایش نرخ آن هستیم. این افزایش نرخ از مهم‌ترین تغییرات در بازار نهاده‌های ساختمانی محسوب می‌شود، زیرا معمولا گرانی مصالح از سیمان و آهن آغاز می‌شود و به سایر نهاده‌ها سرایت می‌کند. با افزایش نرخ سیمان، هزینه تولید سایر مصالح نیز تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد و نرخ آنها افزایش می‌یابد. این روند نه‌تنها بر نرخ تمام‌شده ساختمان‌ها، بلکه بر پروژه‌های عمرانی و طرح‌هایی مانند نهضت ملی مسکن اثرگذار خواهد بود. در چنین شرایطی، کنترل نرخ مصالح و ارائه سیاست‌های حمایتی از سوی دولت می‌تواند تا حدی از رشد بی‌رویه هزینه‌های ساخت‌وساز جلوگیری کند.

تاثیر افزایش نرخ سیمان بر سایر مصالح

علیزاده تاکید کرد: افزایش نرخ سیمان تاثیر قابل‌توجهی بر هزینه نهایی ساخت‌وساز دارد. این تغییر می‌تواند موجب افزایش نرخ سایر مصالح ساختمانی شود و در نهایت، هزینه تمام‌شده واحدهای مسکونی را در طرح نهضت ملی مسکن بالا ببرد. بااین‌حال، میزان دقیق این اثرگذاری به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله نرخ تورم، هزینه‌های تولید، سیاست‌های اقتصادی و میزان عرضه و تقاضا در بازار مسکن. در حال‌ حاضر، نمی‌توان تاثیر افزایش نرخ سیمان را با دقت محاسبه کرد، اما مشخص است که این تغییرات اقتصادی فشار بیشتری بر سازندگان وارد می‌کند و ممکن است روند اجرای پروژه‌های عمرانی را با چالش مواجه سازد.

 

سخن پایانی

در نهایت، افزایش نرخ مصالح ساختمانی، به‌ویژه سیمان، نشان‌دهنده چالش‌های جدی در صنعت ساخت‌وساز است. این تغییرات نه‌تنها بر هزینه‌های پروژه‌های عمرانی تاثیر گذاشته، بلکه بر توان خرید مردم و سرمایه‌گذاران نیز فشار وارد کرده است. در شرایطی که نرخ تورم بالا و ارزش پول ملی در حال کاهش است، افزایش نرخ نهاده‌های ساختمانی، امری اجتناب‌ناپذیر به‌نظر می‌رسد.

مشخص است که گرانی مصالح، تاثیر مستقیمی بر نرخ تمام‌شده مسکن دارد و اجرای پروژه‌های ملی را با دشواری‌هایی مواجه کرده است. نبود نظارت کافی بر بازار، نوسانات غیرمنتظره قیمت‌ها و تصمیمات تولیدکنندگان بدون توجه به شرایط اقتصادی کشور، موجب شده است که روند ساخت‌وساز با چالش‌های بیشتری روبه‌رو شود. در بازار آزاد، افزایش بی‌رویه قیمت‌ها و نبود کنترل دقیق بر روند عرضه و تقاضا، تاثیر منفی بیشتری بر وضعیت اقتصادی بخش مسکن داشته است.

برای جلوگیری از تشدید این بحران، لازم است که سیاست‌های اقتصادی مناسبی اتخاذ شود. نظارت دقیق‌تر بر بازار مصالح ساختمانی، تنظیم عرضه و تقاضا، کنترل تورم و اتخاذ تدابیر حمایتی برای سازندگان می‌تواند به تثبیت قیمت‌ها کمک کند. تنها با اعمال سیاست‌های پایدار و مدیریت صحیح اقتصادی، می‌توان مسیر توسعه صنعت ساخت‌وساز را به‌گونه‌ای پیش برد که هم تولیدکنندگان و هم مصرف‌کنندگان، از آن بهره‌مند شوند.