قاچاق کودک شامل استفاده از کودکان به منظور استثمار به طرق مختلف و یک جنایت جدی و نقض شدید حقوق بشر است. در برخی موارد ممکن است به نظر برسد کودک به نحوی از بهره‌کشی «رضایت» دارد، به ویژه هنگامی که از زور، فریب، اجبار، استفاده از قدرت یا آسیب‌پذیری کودک سوء استفاده می‌شود؛ به همین دلیل این رضایت به رسمیت شناخته نمی‌شود.

رایج‌ترین اشکال قاچاق کودکان کدام‌اند؟

کودکان آسیب‌پذیر ممکن است در معرض انواع مختلفی از استثمار قرار گیرند.

بهره‌کشی جنسی: این مورد می‌تواند شامل سوء استفاده از کودکان برای بهره‌کشی جنسی تجاری یا جابه‌جایی مواد با کودکان باشد.

کار اجباری: برخی کودکان قاچاق‌شده در شرایط سخت در بخش‌های مختلف از جمله کشاورزی، کارخانه‌ها، معادن یا به عنوان کارگر خانگی کار می‌کنند.

تکدی گری و جرایم خرد: این مورد شامل قرار دادن کودکان برای گدایی در خیابان یا ارتکاب جرایم دیگر مانند دزدی و جیب‌بری می‌شود.

درگیری‌های مسلحانه: گاهی اوقات کودکان به عنوان سرباز و جنگنده استخدام می‌شوند، توسط جنگجویان دیگر مورد استثمار جنسی قرار می‌گیرند یا در طول جنگ به عنوان برده خانگی مورد بهره‌کشی قرار می‌گیرند.

ازدواج کودکان: برخی دختران برای پول یا موقعیت اجتماعی مجبور به ازدواج با اشخاص ثالث می‌شوند که در دسته شیوه‌های سنتی مضر قرار می‌گیرد.

فرزندخواندگی غیرقانونی: قاچاق نوزادان و کودکان برای فرزندخواندگی غیرقانونی برای بهره‌کشی از آن‌ها، اغلب از طریق فریب یا اجبار والدین یا قیم صورت می‌پذیرد.

گاهی اوقات قربانیان قاچاق کودکان به طور همزمان در معرض انواع مختلفی از استثمار قرار می‌گیرند. برای مثال، کودکی که در خیابان‌ها به گدایی گماشته می‌شود، ممکن است مورد سوء استفاده جنسی نیز قرار گیرد.

آمار قاچاق کودکان

در سال 2020، نزدیک به 20 هزار کودک در سراسر جهان به عنوان قربانی قاچاق شناسایی شدند. با این حال، به دلیل چالش‌های مهمی که بر شناسایی و گزارش‌دهی موارد تأثیر می‌گذارد، ممکن است تعداد واقعی به طور قابل توجهی بیشتر باشد.

در 15 سال گذشته، نسبت کودکان در میان قربانیان شناسایی‌شده سه برابر شده است. تقریباً از هر سه قربانی قاچاق کشف‌شده، یک نفر کودک است. هم دختران و هم پسرها به طور کلی تحت تأثیر این جنایت قرار می‌گیرند اما قاچاق انسان بسته به جنسیت و محل زندگی کودکان تأثیر متفاوتی دارد. دختران عمدتاً برای بهره‌کشی جنسی و پسران بیشتر برای کار اجباری قاچاق می‌شوند.

قاچاق کودکان در کجا اتفاق می‌افتد؟

قاچاق کودکان در سطح جهانی با تغییرات منطقه‌ای قابل توجهی رخ می‌دهد. در شمال و جنوب صحرای آفریقا، کودکان بیشترین قربانیان قاچاق را تشکیل می‌دهند و کار اجباری در کشورهای جنوب صحرای آفریقا رایج‌تر است. در همین حال، در آمریکای مرکزی و دریای کارائیب، بیشتر قربانیان کشف‌شده دختران هستند، عمدتاً نوجوانانی که برای بهره‌کشی جنسی قاچاق می‌شوند. در آسیای جنوبی، تقریباً نیمی از قربانیان کودکان هستند که برای کار مورد استثمار قرار گرفته‌اند یا مجبور به ازدواج شده‌اند.

چگونگی آسیب‌پذیری کودکان

قاچاق کودکان در محیط نابسامان خانواده، عدم مراقبت والدین، فقر، نابرابری و حمایت ناکافی از کودکان رشد می‌کند. قاچاقچیان اغلب کودکان خانواده‌های بسیار فقیر یا کسانی که رها شده‌اند را هدف قرار می‌دهند. درگیری‌ها، چالش‌های اقتصادی و بلایای زیست محیطی، کودکان، به ویژه کودکان مهاجر بدون همراه و جدا شده را به طور فزاینده‌ای در برابر قاچاق آسیب‌پذیر می‌کند.

بسیاری از قاچاقچیان دارای سوابق مجرمانه آشکار هستند اما افراد دیگر شامل صاحبان مشاغل، شرکای صمیمی و حتی اعضای خانواده می‌شوند. قاچاقچیان همچنین از پلتفرم‌های آنلاین، رسانه‌های اجتماعی و دارک وب برای نزدیک شدن، استثمار و کنترل کودکان استفاده می‌کنند و از فناوری مدرن برای فرار از شناسایی و انتشار محتوا بهره می‌برند. استفاده بدون نظارت از اینترنت و رسانه‌های اجتماعی توسط کودکان، اغلب بدون تدابیر مناسب، می‌تواند آن‌ها را بیش از پیش در معرض قاچاقچیان قرار دهد. همچنین برخی والدین با ثبت عکس‌ها و ویدیوهای گوناگون از فرزندانشان و پست کردن آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی، کودک خود را در معرض خطر قرار می‌دهند.

قاچاق کودکان چگونه بر جامعه تأثیر می‌گذارد؟

این جنایت، پیامدهای مخربی برای رشد جسمی، شناختی، اجتماعی و عاطفی کودکان دارد. قربانیان اغلب از مشکلات مادام‌العمر در سلامتی، اختلالات شدید ناشی از تروما، اضطراب، افسردگی و مشکل در ادغام اجتماعی و یکرنگ شدن با مردم رنج می‌برند. کودکان تقریباً دو برابر بیشتر از قربانیان بزرگسال در معرض خشونت شدید قاچاقچیان قرار دارند و این موضوع برای دختران حتی شدیدتر است.

قاچاق کودکان ساختارهای سالم اجتماعی را تضعیف می‌کند و چرخه‌های فقر و استثمار را تداوم می‌بخشد. دوران کودکی بچه‌ها را از بین می‌برد و می‌تواند کودکان قاچاق شده را در چرخه‌ای از خشونت و بهره‌کشی به خصوص در روزی که خودشان پدر و مادر می‌شوند، به دام بیاندازد. این امر آموزش را مختل می‌کند و مانع توسعه جامعه می‌شود. رسیدگی به قاچاق کودکان برای دستیابی به ثبات اجتماعی و اقتصادی گسترده‌تر و انسجام اجتماعی بسیار مهم است.

عملکرد سازمان ملل متحد

بخش مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC) برای افزایش آگاهی در مورد این موضوع جهانی و تسریع اقدامات برای پایان دادن به قاچاق کودکان تلاش می‌کند. این سازمان همچنین تحقیقاتی (مانند گزارش جهانی قاچاق انسان در سال 2022) انجام می‌دهد تا تأثیر این جنایت بر افراد آسیب‌پذیر، از جمله کودکان و واکنش دولت‌ها را در سراسر جهان برجسته کند. در واقع باید گفت سازمان ملل فقط نقش هشداردهنده و آگاهی دهنده جوامع را بازی می کند و توانایی مبارزه با مافیای قاچاق کودکان در سراسر دنیا را ندارد.