در این مقاله قصد داریم به بررسی تفاوت‌های اساسی و فرق گلیسیرین خوراکی و غیرخوراکی بپردازیم. به این ترتیب، شما می‌توانید با شناخت دقیق این دو نوع، انتخابی آگاهانه برای استفاده در مصارف موردنظر خود داشته باشید.

گلیسیرین خوراکی چیست؟

گلیسیرین خوراکی یک ماده شیمیایی بی‌رنگ، بی‌بو و شیرین‌مزه است که به دلیل خواص رطوبت‌گیر و حلالی که دارد، در صنایع غذایی و داروسازی به کار می‌رود. این نوع گلیسیرین از منابع طبیعی مانند چربی‌های حیوانی و روغن‌های گیاهی یا از طریق فرایندهای شیمیایی تولید شده و تحت پروسه تصفیه و پالایش دقیق قرار می‌گیرد تا از ایمنی و خلوص بالای آن برای مصرف انسانی اطمینان حاصل شود. در واقع فرق گلیسیرین خوراکی و غیرخوراکی در سطح تصفیه و میزان ناخالصی‌های موجود در آن‌ها نهفته است. در مجموع، گلیسیرین خوراکی غیرسمی است و به طور کلی بی‌خطر شناخته می‌شود.

گلیسیرین غیرخوراکی یا صنعتی چیست؟

گلیسیرین غیرخوراکی یا صنعتی، یک ماده شیمیایی بی‌رنگ و بی‌بو است که به عنوان محصول جانبی در فرایند تولید صابون و بیودیزل به دست می‌آید. در این فرآیندها، روغن‌های گیاهی تحت حرارت و فشار یا با استفاده از محلول‌های قلیایی یا الکلی، به گلیسیرین و اسیدهای چرب تبدیل می‌شوند.

این ماده، برخلاف نوع خوراکی، دارای ناخالصی‌هایی است و به همان میزان تصفیه نمی‌شود؛ لذا برای مصرف خوراکی مناسب نیست و در کاربردهای غیرغذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاربردهای گلیسیرین

گلیسیرین که با نام‌های گلیسرول یا گلیسیرین هم شناخته می‌شود، یک ترکیب الکل قندی طبیعی است که از منابع مختلفی مانند چربی‌های حیوانی و گیاهی به دست می‌آید. علاوه بر روش‌های طبیعی، تولید گلیسیرین به صورت مصنوعی نیز امکان‌پذیر است. گلیسیرین گیاهی به طور عمده از چربی‌های گیاهی سرشار از تری‌گلیسرید مانند روغن‌های سویا، نارگیل و پالم استخراج می‌شود. شاید برای بسیاری جالب باشد که بدانند بیشترین سهم استفاده از گلیسیرین، به صنعت داروسازی اختصاص‌یافته است.

در علم داروسازی، از گلیسیرین خالص برای تولید داروها و تهیه لوسیون‌ها و کرم‌های صورت استفاده می‌شود. خواص گلیسیرین برای پوست شامل مرطوب‌کنندگی عمیق و حفظ نرمی و لطافت آن است. این خاصیت، به دلیل توانایی گلیسیرین در حفظ رطوبت سطح پوست می‌باشد. به همین دلیل، این ماده جایگاه ویژه‌ای در میان مواد اولیه لوازم آرایشی نیز پیدا کرده است؛ چرا که با حل شدن در ترکیبات آرایشی، به جذب رطوبت در پوست کمک کرده و آن را نرم و لطیف نگه می‌دارد.

گلیسیرین، در دنیای زیبایی نیز خوش درخشیده و به عنوان راه‌حلی طبیعی برای موهای خشک و وز شناخته می‌شود. این ماده با نفوذ به تارهای مو، رطوبت مورد نیاز آن‌ها را تأمین کرده و خشکی و زبری موها را از بین می‌برد. استفاده از گلیسیرین خوراکی به روش‌های مختلفی مانند اسپری مو یا ماسک مو، نرمی و لطافت را به موها باز می‌گرداند و وز و آشفتگی موها را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد. علاوه بر این، گلیسیرین خوراکی به حفظ سلامت پوست سر نیز کمک کرده و از ایجاد شوره جلوگیری می‌کند. همچنین، این ماده شگفت‌انگیز، به صورت شیاف نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان ملین هیپراسموتیک و نرم‌کننده، به پیشگیری از یبوست و رفع مشکلات گوارشی کمک می‌کند.

تفاوت و فرق گلیسیرین خوراکی و غیرخوراکی در چیست؟

فرق گلیسیرین خوراکی و غیرخوراکی در این است که گلیسیرین خوراکی از طریق فرایند استخراج از چربی‌های گیاهی مانند روغن سویا، روغن نارگیل و روغن خرما به دست می‌آید. به همین دلیل، به‌عنوان ماده‌ای طبیعی و بی‌ضرر شناخته می‌شود و در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی و بهداشتی کاربرد بسیاری دارد.

همچنین، گلیسیرین خوراکی در مقایسه با سایر قندها، کالری کمتری دارد. هر قاشق چای‌خوری از این ماده، حدود 27 کیلوکالری انرژی به بدن شما می‌رساند و برخلاف قندهای معمولی، استفاده از آن پوسیدگی دندان را به حداقل می‌رساند. به همین دلیل، جایگاه ویژه‌ای در صنایع غذایی مختلف پیدا کرده است و کاربردهای گسترده‌ای در این حوزه دارد.

از گلیسیرین خوراکی در تولید انواع نوشیدنی مانند نوشابه‌های گازدار، آبمیوه‌ها و سایر نوشیدنی‌ها به عنوان شیرین‌کننده و طعم‌دهنده استفاده می‌شود. همچنین، در ساخت انواع شیرینی، شکلات، فوندانت، ماکارونی، رشته‌فرنگی، آدامس و سس‌ها به عنوان مرطوب‌کننده، نگهدارنده و نرم‌کننده به کار می‌رود.

در مقابل گلیسیرین خوراکی، نوع صنعتی و غیرخوراکی این ماده وجود دارد که به طور مصنوعی و با استفاده از نفت در کارخانه‌های تولیدکننده مواد شیمیایی تولید می‌شود. این نوع گلیسیرین به دلیل ناخالصی‌ها و عدم فرایند تصفیه مناسب، برای مصارف خوراکی مناسب نیست و می‌تواند مضر باشد. با این حال، کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف از جمله تولید رنگ خودرو، خمیر کاغذ، صنایع نظامی، صنعت فیلم‌سازی و ... دارد.

صنعت رنگ و رزین نیز از جمله مصرف‌کنندگان عمده گلیسیرین صنعتی است. این ماده در ساخت انواع رنگ، رزین و لاک به کار می‌رود و به بهبود کیفیت، ثبات رنگ و انعطاف‌پذیری آن‌ها کمک می‌کند.

همچنین، در صنعت کشاورزی، به عنوان عامل ضدیخ در موتورهای تراکتور و ماشین‌آلات کشاورزی، حلال در سموم دفع آفات و قارچ‌کش‌ها و همچنین برای اصلاح بذر و نهال و افزایش قدرت جوانه‌زنی آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تشخیص گلیسیرین اصل

قیمت گلیسیرین از دی اتیلن گلیکول بیشتر است. این موضوع سبب شده تا برخی افراد سودجو، دی اتیلن گلیکول را به جای گلیسیرین به مشتریان عرضه کنند. گلیسیرین در گریدهای مختلف صنعتی، دارویی و خوراکی تولید می‌شود.

در مقابل، استفاده از دی اتیلن گلیکول بیشتر در صنایع رنگ و رزین رایج است. اشتباه در مصرف دی اتیلن گلیکول به جای گلیسیرین، می‌تواند آسیب‌های دائمی و جدی به بدن وارد کند.

تشخیص گلیسیرین اصل با چشم غیرمسلح امکان‌پذیر نیست؛ به همین دلیل، برای اطمینان از کیفیت و اصالت این ماده، باید از روش‌های زیر استفاده کرد:

• خرید از تأمین‌کننده معتبر: بهترین راه برای تهیه گلیسیرین اصل، مراجعه به مراکز و فروشگاه‌های معتبر و شناخته‌شده در این زمینه است.
• درخواست برگه آنالیز: در صورت نیاز، از فروشنده درخواست برگه آنالیز گلیسیرین را داشته باشید. این برگه باید حاوی اطلاعاتی مانند مقدار دی اتیلن گلیکول موجود در گلیسیرین باشد. میزان دی اتیلن گلیکول موجود در آن نباید از 0.1% فراتر رود.
• توجه به علامت استاندارد: اگر گلیسیرین برای مصارف خوراکی یا دارویی تهیه می‌شود، حتماً به علامت استاندارد و مجوزهای لازم بر روی محصول دقت کنید.

نتیجه‌گیری

تفاوت‌های مهمی بین گلیسیرین خوراکی و غیرخوراکی وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کرد. گلیسیرین خوراکی، به دلیل تصفیه و پالایش دقیق‌تر، خلوص بالاتری دارد و برای مصرف انسانی ایمن است. این نوع گلیسیرین در صنایع غذایی، داروسازی و محصولات بهداشتی و مراقبت از پوست استفاده می‌شود. از سوی دیگر، گلیسیرین غیرخوراکی یا صنعتی دارای ناخالصی‌هایی است که برای کاربردهای غیر غذایی مانند صنایع شیمیایی، تولید رزین، محصولات آرایشی و بهداشتی، و ضدیخ‌ها مناسب است.

 شناخت و فرق گلیسیرین خوراکی و غیرخوراکی، برای اطمینان از استفاده صحیح و ایمن آن‌ها بسیار ضروری است. انتخاب نوع مناسب گلیسیرین بر اساس کاربردهای مورد نیاز، می‌تواند به بهبود کیفیت محصولات و ایمنی مصرف‌کنندگان کمک کند.