داکت اسپلیت یک دستگاه رایج تهویه مطبوع با قابلیت سرمایش و گرمایش است که امروزه اغلب برای ساختمان های مسکونی و اداری یا تجاری کاربرد دارد. به گزارش بهار نیوز و به نقل از شرکت مهندسی تهویه نگار ، در این گزارش به بررسی فنی و نحوه عملکرد، مزایا و معایب انواع سیستم داکت اسپلیت خواهیم پرداخت.

داکت اسپلیت چیست؟

داکت اسپلیت که به اسپلیت کانالی نیز معروف است، نوعی سیستم تهویه مطبوع کانالی است که از دو یونیت داخلی (هواساز) و خارجی (کندانسور) تشکیل شده است. یونیت داخلی داکت اسپلیت در سقف کاذب نصب می‌شود و با کانال کشی به دریچه‌های مختلف در فضاهای مختلف ساختمان متصل می‌شود. یکی از مهم ترین مزایای داکت اسپلیت این است که قابلیت سرمایش و گرمایش را دارد. در اغلب ساختمان ها با تعبیه یک کویل گرمایشی در یونیت داخلی و اتصال آن به پکیج های گرمایشی، به راحتی می توانید علاوه بر سرمایش در فصول گرم سال، از قابلیت گرمایش آن در فصول سرد هم استفاده کنید.

مهم ترین عیب داکت اسپلیت، صدای زیاد فن پرفشار در یونیت داخلی و عدم کنترل مستقل دما است

نحوه عملکرد داکت اسپلیت

داکت اسپلیت نیز از سیکل تبرید تراکمی بهره می گیرد. مایع مبرد حاصل از چگالش در یونیت خارجی بوسیله خط لوله مسی راهی یونیت داخلی شده و پس از عبور از شیر انبساط وارد کویل سرمایش DX می شود. از سوی دیگر، جریان هوای تازه ورودی به یونیت داخلی پس از فیلتر شدن از روی کویل عبور کرده و بعد از کاهش دما از طریق مسیر کانال کشی شده، در اتاق ها و یا فضاهای دیگر توزیع می گردد.

به زبان ساده تر نحوه عملکرد داکت اسپلیت همانند کولر گازی یا همان اسپلیت است با این تفاوت که در سیستم‌های اسپلیت کانالی یا داکت اسپلیت ، فقط یک یونیت داخلی مجهز به فن پرفشار قرار دارد و از طریق کانال‌های تعبیه شده در سقف واحدهای مسکونی، قادر به توزیع آن به نقاط مختلف است. این توانایی در اسپلیت یا کولر گازی نیست و برای هر فضای جدا مانند اتاق‌ها نیاز به یونیت داخلی مجرا است.
داکت اسپلیت جزو سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی است یعنی بر خلاف دستگاه‌هایی مانند چیلر که فقط برای سرمایش استفاده می‌شوند، داکت اسپلیت می‌تواند سرمایش و گرمایش را تامین کند.

مزایا و معایب داکت اسپلیت

همواره انتخاب مناسب ترین سیستم HVAC مستلزم شناخت کامل نحوه عملکرد تمامی سیستم های موجود و ویژگی های آن ها نیز می باشد. لذا مزایا و معایب داکت اسپلیت را می توان در مقایسه با سایر سیستم های مشابه (کولر گازی / VRF / ترکیب مینی چیلر و فن کویل / ترکیب چیلر مرکزی و فن کویل) به ترتیب زیر بررسی و ارزیابی نمود:

مزایای داکت اسپلیت

• در شرایطی که در داکت اسپلیت برای حالت گرمایش از آب گرم دیگ استفاده نشده وسیکل برودتی به شیوه هیت پمپ معکوس گردد، برخلاف سیستم VRF و نیز ترکیب چیلر مرکزی و فن کویل، داکت اسپلیت سیستم سرمایش و گرمایش مستقلی را برای هریک از واحدهای ساختمان ایجاد می کند.
• گرمایش داکت اسپلیت (در صورت استفاده از کویل آب گرم) در مقایسه با کولر گازی و همچنین سیستم VRF کیفیت مناسب تری دارد و بواسطه مصرف گاز شهری به جای برق که در ایران انرژی گران تری به حساب می آید، هزینه های مصرف انرژی را کاهش داده است. بعلاوه در مقایسه با رادیاتور نیز راندمان گرمایش داکت اسپلیت به مراتب بیشتر است؛ چراکه گرمایش از طریق رادیاتور به صورت تدریجی و از نوع انتقال حرارت جابجایی طبیعی (Natural Convection) بوده، اما در داکت اسپلیت، انتقال حرارت به شکل جابجایی اجباری (Forced Convection) می باشد.
• به واسطه امکان استفاده از هوای تازه در داکت اسپلیت، شرایط برای تهویه و ایجاد فشار مثبت در داخل ساختمان فراهم خواهد بود.

معایب داکت اسپلیت

• در صورت استفاده از داکت اسپلیت، امکان کنترل مستقل دما در اتاق یا فضاهای مختلف وجود ندارد؛ چراکه تمامی فضاها ازهوای خروجی یک یونیت مشترک تغذیه می شوند. بنابراین نمی توان در هر اتاق یا فضایی به دمای متفاوتی دست یافت. در شرایطی که در سایر سیستم ها از جمله کولر گازی، VRF و فن کویل این امکان وجود دارد که هر فضایی را متناسب با کاربری و نیاز افراد ساکن در آن فضا کنترل نمود. البته این در حالی است که می توان به کمک سیستم VAV (استفاده از دمپرهای موتوردار) با تغییر حجم هوای ورودی به هر فضا، کنترل دمای جداگانه ای اعمال نمود. هرچند که به نظر می رسد در این صورت قیمت تمام شده سیستم چندان مقرون به صرفه نباشد.
• در مقایسه با سیستم VRF مصرف برق بیشتری دارد.
• در ساختمان هایی که متراژ قابل توجهی دارند، بکارگیری تنها یک یونیت داخلی جوابگوی نیاز ساختمان نخواهد بود و این در شرایطی است که با اضافه شدن یونیت دوم، بایستی یونیت خارجی دیگری نیز تعبیه شود. با توجه به اینکه حداکثر فاصله بین یونیت داخلی و خارجی (به دلیل جلوگیری از افت فشار زیاد جریان مبرد و کاهش راندمان دستگاه) باید رعایت شود، پیش بینی یک یونیت خارجی دیگر در فاصله ای مناسب، آن هم در فضای خارج از ساختمان که در اغلب موارد کافی نمی باشد، محدودیت هایی را برای اجرای چنین سیستمی در ساختمان های بزرگ به دنبال دارد. ضمن آنکه می تواند نمای بدی را برای ساختمان نیز ایجاد کند. در حالی که در سیستم های مرکزی از جمله ترکیب چیلر و فن کویل، چنین محدودیتی وجود ندارد. البته چنین ایرادی بیشتر در صورت بکارگیری اسپلیت ها مطرح می باشد. مگر اینکه تعداد واحدهای ساختمان و متراژ آن ها خیلی زیاد باشد.

اجزای اصلی داکت اسپلیت

یونیت داخلی (هواساز)
• فیلتر هوا: ذرات معلق و آلاینده‌ها را از هوا جدا می‌کند.
• کویل اواپراتور: محل تبخیر گاز مبرد و جذب گرما از هوا است.
• فن: هوای محیط را از روی کویل اواپراتور عبور می‌دهد.
• موتور فن: وظیفه تامین نیروی محرکه فن را برعهده دارد.
• سیستم کنترل: شامل ترموستات، ریموت کنترل و سایر تجهیزات کنترلی است.
• دریچه‌های تنظیم هوا: برای تنظیم میزان هوای ورودی به هر فضا استفاده می‌شود.

یونیت خارجی (کندانسور)
• کمپرسور: گاز مبرد را فشرده و به یونیت داخلی منتقل می‌کند.
• کندانسور: گاز مبرد را خنک کرده و به مایع تبدیل می‌کند.
• فن کندانسور: گرمای گاز مبرد را به محیط بیرون منتقل می‌کند.
• شیر انبساط: فشار و دمای گاز مبرد را قبل از ورود به اواپراتور تنظیم می‌کند.
• لوله‌های مسی: گاز مبرد را بین یونیت داخلی و خارجی منتقل می‌کنند.

کانال‌ها و دریچه‌ها
• کانال‌ها: هوای خنک یا گرم را از یونیت داخلی به دریچه‌ها و سپس به فضاهای مختلف هدایت می‌کنند.
• دریچه‌ها: هوای خنک یا گرم را به داخل فضاها منتشر می‌کنند.

ترموستات
• ترموستات : دمای محیط را تنظیم می‌کند و به یونیت داخلی فرمان می‌دهد تا سرمایش یا گرمایش را متوقف کند.

منابع گزارش:

شرکت مهندسی تهویه نگار

وب سایت بهار نیوز

سایت https://www.carrier.com/residential/en/us/products/air-conditioners/what-is-split-system/

سایت https://www.easyrender.com/a/what-is-a-ducted-air-con-system

برچسب ها : تهویه مطبوع,داکت اسپلیت,کولر گازی,سیستم vrf,فن کویل