ژل رویال برخلاف عسل طبیعی به راحتی خراب می‌شود. عسل را به‌خاطر رطوبت کم و اشباع بودن از قندها می‌توان در دمای اتاق و برای مدتی طولانی و حتی سال‌ها نگهداری کرد. ژل رویال اما رطوبت بالایی دارد و در دمای اتاق طی چند ساعت تا چند روز تمام خواصش را از دست می‌دهد و بر اثر اکسیداسیون، ابتدا تغییر رنگ می‌دهد و در نهایت فعالیت باکتری‌ها و قارچ‌ها باعث کپک زدن، ترش شدن و در نهایت فاسد شدن آن می‌شود. بنابراین برای استفاده از خواص ژل رویال باید آن را در شرایط مناسب و خاصی نگهداری کرد. به همین دلیل، دغدغه و سوال همیشگی دوست‌داران ژل رویال این است: از کجا بفهمیم ژل رویال خراب شده است و شرایط نگهداری آن چگونه است. در این مقاله به بررسی نحوه‌ی نگهداری ژل رویال و نشانه‌های فاسد شدن آن می‌پردازیم.

نگهداری ژل رویال

تمام خواص ژل رویال به نگهداریِ درست آن بستگی دارد. شرایط نگهداری از این ماده، خاص و ویژه است. ژل رویال به نور، دما و هوا حساس است. بنابراین نگهداری از آن دقت زیادی می‌طلبد، چون خیلی زود فاسد و خراب می‌شود. در ادامه به شرایط نگهداری از ژل رویال می‌پردازیم.

ژل رویال باید در ظروف مات و دربسته نگهداری شود: ژل رویال در تاریکیِ کندو و به دور از نور، تولید می‌شود و نگهداری آن نیز باید در محیط تاریک باشد. ژل رویال به نور حساس است و نباید در معرض نور مستقیم خورشید باشد. از این رو، باید آن را در ظروف دربسته‌ی مات و دور از نور نگهداری کرد.
ژل رویال باید به دور از هوا و رطوبت نگهداری شود: رطوبت و هوا باعث رشد قارچ‌ها و باکتری‌ها و در نتیجه خرابی ژل رویال می‌شوند. به همین منظور باید ژل رویال را در ظروف دربسته‌ای نگهداری کرد که مانع ورود هوا و رطوبت به داخل ظرف می‌شوند. زنبورداران به محض برداشت ژل، آن را درون ظرف‌های دربسته‌ی مات قرار می‌دهند.
ژل رویال باید در دمای مناسب نگهداری شود: ژل رویال باید در دمای پایین نگهداری شود. اگر ژل رویال بیرون از یخچال باشد بعد از هشت تا ده روز بخش زیادی از خواص و ویژگی‌های مفید و منحصر به فردش را از دست می‌دهد. این ماده بهتر است در دمای زیر صفر نگهداری شود.
نگهداری ژل رویال در فریزر برای مدت طولانی: ژل رویالِ خام را می‌توان تا دو سال در فریزر و دمای منفی ۱۸ درجه نگهداری کرد. قرار دادن ژل رویال در فریزر بهترین راه نگهداری از آن است و تا دو سال می‌شود آن را در فریزر نگه داشت.
اگر ژل رویال بعد از برداشت، بلافاصله در محیطی با دمای بین ۰ تا ۵ درجه سانتیگراد قرار داده شود، طول عمر آن بیشتر می‌شود.
نگهداری ژل رویال در یخچال برای چند ماه: ژل رویال را می‌توان در دمای یخچال یعنی ۳ تا ۵ درجه به مدت شش ماه نگهداری کرد، بدون آن‌که خواصش را از دست بدهد.

ژل رویال را می‌توان با عسل ترکیب و نگهداری کرد: یکی از راه‌های نگهداری ژل رویال ترکیب آن با عسل ارگانیک است. البته ترکیب این دو ماده باید به نسبت خاصی باشد. این نسبت معمولا یک به صد است یعنی یگ گرم ژل رویال را باید با صد گرم عسل مخلوط کرد. برخی نیز معتقدند ۳ تا ۵ درصد این ترکیب می‌تواند ژل رویال باشد. به عنوان مثال، می‌توان ۳۰ تا ۵۰ گرم ژل رویال را با ۱ کیلو گرم عسل مخلوط کرد.
هرچند شرایط نگهداری این ترکیب آسان‌تر از ژل رویال است اما باز هم شرایط خاص خودش را دارد و باید در دمای کمتر از ۱۵ درجه سانتی‌گراد نگهداری شود. این ترکیب را می‌توان تا شش ماه در یخچال نگهداری کرد.
برای درست کردن ترکیب ژل رویال و عسل، به این نکات باید دقت کرد:
رطوبت عسل: رطوبت عسلِ مورد استفاده در این ترکیب باید کمتر از ۱۷ درصد باشد تا ژل رویال اضافه شده به عسل تخمیر و فاسد نشود.
ظرف مات: این ترکیب را نیز مانند ژل رویالِ خالص باید در ظرف مات نگهداری کرد.
ژل رویال و عسل باید به خوبی و کاملا با هم مخلوط شوند: اگر این دو ماده به خوبی مخلوط نشوند، ژل بعد از مدتی روی عسل می‌آید و خواص خودش را از دست می‌دهد.

فاسد شدن ژل رویال

همان‌طور که بیان کردیم ژل رویال ماده‌ای حساس است و باید در شرایط ویژه‌ای نگهداری شود تا خواصش را حفظ کند. نگهداری ژل رویال در شرایط نامطلوب باعث می‌شود خواصش را از دست بدهد اما به معنای فاسد شدن آن نیست؛ البته اگر ژل رویال در شرایط خیلی بد و به مدت طولانی نگهداری شود، فاسد می‌شود.
از کجا بفهمیم ژل رویال خراب شده است؟
هرچند تشخیص ژل رویالِ فاسد بدون آزمایش بسیار دشوار است اما از روی برخی علائم و نشانه‌ها می‌توان تا حدی به خراب و فاسد بودن ژل رویال پی برد:
تغییر رنگ و ظاهر ژل رویال: ژل رویال شیری رنگ است اما اگر فاسد شده باشد رنگش قهواه‌ی می‌شود و گاهی رگه‌هایِ تیره‌ای هم در آن دیده می‌شود . علاوه بر این، ممکن است حباب‌هایی روی ژل فاسد باشد که ناشی از ترشیدگی آن است.
تغییر بوی ژل رویال: ژل رویال فاسد در واقع تخمیر می‌شود بنابراین بوی گندیدگی و ترشیدگی می‌دهد.
تغییر طعم و مزه ژل رویال: طعم ژل رویالِ تازه، ترش و تند و کمی شیرین است اما ژل فاسد طعم و مزه‌ی ترشیدگی می‌دهد و برای تشخیص آن باید فرق بین مزه‌ی ترش و مزه ترشیدگی را دانست.
تاریخ انقضای ژل رویال: برای استفاده از خواص ژل رویال باید به تازگی و اصل بودن آن دقت کرد، این نکات در قیمت ژل رویال موثر هستند. براساس قوانین بین‌المللی تاریخ انقضا همه‌ی محصولات غذایی باید روی آن‌ها نوشته شده باشد. بر روی بسته‌بندی بسیاری از برندهای ژل رویال تاریخ مصرف آن‌ها درج شده است. اما نکته‌ی حائز اهمیت این است که تاریخ درج شده به این معنی نیست که تحت هر شرایطی ژل رویال تا تاریخ انقضا، سالم می‌ماند.

رنگ ژل رویال

رنگ ژل رویال به سن ملکه زنبور عسل و نوع زنبور عسل بستگی دارد اما رنگ ژل رویالِ تازه، معمولاً سفید یا شیری رنگ است که با گذشت زمان ممکن است به زرد یا قهوه‌ای تغییر رنگ بدهد.

سخن پایانی

ژل رویال یک ماده ارزشمند طبیعی با خواص درمانی متعدد است که باید در شرایط مناسب نگهداری شود. نگهداری ژل رویال در شرایط نامطلوب و برای مدت طولانی باعث خرابی آن می‌شود. شرایط نامناسب حتی اگر باعث خراب شدن ژل رویال هم نشود، موجب از بین رفتن بسیاری از خواص آن می‌شود. بهترین راه نگهداری از ژل رویال، قراردادن آن در فریزر است که در این صورت می‌توان تا دو سال از آن استفاده کرد؛ البته در یخچال هم می‌توان تا شش ماه آن را نگهداری کرد.