استراتژی چین در زنجیره تامین خودروهای برقی
غلامرضا عینی سرکله- پژوهشگر موسسه پژوهشهای بازرگانی
چین عنوان بزرگترین مصرفکننده باتری لیتیوم یون در پنج ساله گذشته و همچنین بزرگترین تولیدکننده باتری لیتیومیون، توسط شرکت کاتل که تقریبا ۳۵ درصد بازار باتری لیتیوم یون را در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۲ به خود اختصاص داده است. کشور چین در حوزه باتریهای خورشیدی نیز حدود ۷۱ از سهم بازار جهانی را در اختیار دارد. امروزه توجه صنعت خودرو به انرژیهای نو و همچنین انرژی خورشیدی بهدلیل عدمانتشار کربن در محیط و موضوع زنجیره عرضه سبز به افزایش تقاضا در این بازار دامن زده است.
در این میان، با وجود موقعیت غالب چین در صنعت خودرو برقی و رشد دو رقمی این صنعت، این کشور در تامین واردات مواد اساسی و قطعات موردنیاز برای تولید باتری وابسته است و این امر باعث ایجاد آسیبپذیری در زنجیره تامین باتری در برابر نوسانات نرخ در چین شده است.
این موضوع بهعلاوه عدمتعادل در نسبت عرضه و تقاضا، توسعه نامتوازن در زنجیره تامین و همچنین عدمثبات کیفیت تولیدات، مانع رشد این صنعت در چین شده است. با ادامه این شرایط ممکن است این کشور در آینده در تامین باتریهای انرژی نو و انرژی خورشیدی برای صنعت خودرو خود دچار مشکل شود.
برای رفع این مشکل، دولت چین پیشنهادهایی همچون افزایش ظرفیت تولید باتری لیتیوم یون، بهبود نظارت بر کنترل کیفیت و همچنین تشویق همکاری و مشارکت بین بازیگران در این صنعت ارائه داده
است.
طبق آماری که از سوی وزارت صنعت و فناوری اطلاعات ارائه شده، در ســال ۲۰۲۱ ظرفیت کل باتریهـای لیتیـوم یـون بـه رکورد تازه، ۳۲۴ گیـگاوات سـاعت رسـیده کــه نســبت بــه ســال ۲۰۲۰ حدود ۱۰۶ درصــد افزایــش یافته اســت.
در نیمه اول سال ۲۰۲۲ نیز ظرفیت کل به ۲۸۰ گیــگاوات ســاعت رسیده کــه نســبت بــه نیمــه اول ســال ۲۰۲۱ حدود ۱۵۰ درصــد افزایــش یافته اســت.
در همیــن بــازه زمانــی، خروجــی باتریهــای لیتیــوم یـون ذخیـره انـرژی، بـه ۳۲ گیـگاوات سـاعت رسـید، و ایـن در حالـی اسـت کـه ظرفیـت نصـب شــده باتریهای خودروهــای انــرژی نــو تقریبــا بــه ۱۱۰ گیــگاوات ســاعت رســید.
دولت چین در راستای رفع ناکارآمدیهای زنجیره تامین و همچنین تعادل در روند توسعه تولید باتری لیتیوم یون، از مقامات محلی خواسته بر توسعه تولید باتری و تامین مواد اولیه تولیدی آن از مناطق محلی خود بیشتر متمرکز شوند و همچنین در راستای اهمیت توسعه تولید سبز از تنظیمکنندگان بازار محلی خواسته شده با جدیت بیشتری با مواردی همچون احتــکار محصــول، گرانفروشــی و رقابــت غیرمنصفانــه در ایــن صنعــت برخـورد کننـد.
علاوه بر این بهمنظور تضمین توسعه پایدار زنجیره عرضه در این صنعت، همکاری و ارتباط بین دینفعان مختلف در این زنجیره شامل تامینکنندگان مواد اولیه، تولیدکنندگان و حتی شرکتهای بازیافت و همچنین انعقاد قراردادهای بلندمدت و همکاریهای فنی بین ذینفعان که نقشی اساسی در ثبات بازار و تعمیق روابط ایفا میکنند را خواستار شده است.
دولت چین در راستای ارتقاء کیفیت باتریهای لیتیوم یون تولیدی توسط شرکتها، رعایت کامل استانداردها و مقررات تدوین شده از سوی دولت را اقدامی ضروری برای ارتقای این صنعت میداند.
در این راستا از یک سو دولت و مقامات ذیربط، شرکتهای مربوطه در این حوزه را در زمینه نوآوری و پایش کیفیت، بهینهسازی فرآیند و اخذ گواهینامههای کیفیت، حمایت و پشتیبانی خواهد کرد و از سوی دیگر، با نظارت مستمر بر کیفیت محصولات، با متخلفان از مقررات ملی کیفیت برخورد قانونی خواهد کرد. علاوه بر موارد ذکرشده دولت بر لزوم از بین بردن موانعی مانند حمایتگرایــی محلــی، رقابــت غیرمنصفانــه و... تاکید دارد.