البته کارشناسان تاثیر نرخ دلار را قطعی می‌دانند و تغییرات قیمتی بازار خودرو را بیشتر به نوسانات نرخ ارز نسبت می‌دهند. آنها همچنین بر این موضوع تاکید دارند که دولت می‌تواند با راهکارهایی از تاثیرگذاری شدید نرخ ارز بر بازار خودرو بکاهد. با بروز چنین نوسانات ناگهانی این‌گونه به نظر می‌رسد که هنوز از سوی متولیان امر، کنترل چندانی بر بازار خودرو وجود ندارد که به ضرر صنعت خودرو و مصرف‌کنندگان آن تمام خواهد شد. حال یکی از پرسش‌هایی که مطرح می‌شود این است که مصرف‌کنندگان در شرایط فعلی که قیمت‌ها در بازار خودرو ریزشی است برای خرید اقدام کنند یا دست نگه‌دارند؟ صمت در این گزارش نظر فعالان حوزه خودرو را درباره وضعیت بازار خودرو در هفته نخست اردیبهشت سال جاری جویا شده که در ادامه می‌خوانید.

نیم‌نگاهی به قیمت‌ها در بازار خودرو

آن‌طور که گزارش‌ها نشان می‌دهد، در یکی دو روز گذشته نرخ پراید ۱۵۱ SE مدل ۱۴۰۳ در بازار خودرو با افزایش ۵ میلیون تومانی به نرخ ۳۵۰ میلیون تومان و پراید ۱۵۱ SE مدل ۱۴۰۲ نیز با افزایش ۵ میلیون تومانی به نرخ ۳۲۵ میلیون تومان به فروش می‌رود. در این میان، نرخ پژو ۲۰۶ تیپ ۳ پانوراما مدل ۱۴۰۲ در بازار ۵ میلیون تومان کاهش یافته و ۶۶۵ میلیون تومان نرخ خورده است. پژو ۲۰۷ دنده‌ای مدل ۱۴۰۳ هم با کاهش ۵ میلیون تومانی، ۸۱۰ میلیون تومان به فروش رفت. اما پژو ۲۰۷ پانوراما اتوماتیک TU ۵ P مدل ۱۴۰۳ بدون تغییر، یک میلیارد و ۸۰ میلیون تومان به فروش رفت. پژو ۲۰۷ تیپ ۵ مدل ۱۴۰۲ با کاهش ۵ میلیون تومانی، ۷۱۵ میلیون تومان نرخ پیدا کرد. اما پژوپارس ELX-TU ۵ مدل ۱۴۰۲ در حدود ۸۴۰ میلیون تومان شد. پژوپارس LX مدل ۱۴۰۲ هم ۸۶۰ میلیون تومان نرخ پیدا کرد. تارا اتوماتیک V ۲ مدل ۱۴۰۳ در بازار به نرخ ۹۸۵ میلیون تومان و تارا دنده‌ای V ۱ مدل ۱۴۰۳ در حدود ۸۲۰ میلیون تومان نرخ خورده است. گزارش‌ها از بازار خودرو نشان می‌دهد دناپلاس اتوماتیک توربو آپشنال مدل ۱۴۰۳، با کاهش ۲۰ میلیون تومانی یک میلیارد و ۱۸۰ میلیون تومان نرخ خورد. دناپلاس اتوماتیک توربو آپشنال مدل ۱۴۰۲ اما ۱۰ میلیون تومان کاهش نرخ داشته و یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان نرخ خورده است.

راناپلاس مدل ۱۴۰۳ در حدود ۶۴۵ میلیون تومان و راناپلاس مدل ۱۴۰۲ در بازار ۶۱۵ میلیون تومان به فروش رفت. همچنین ساینا S دنده‌ای بنزینی مدل ۱۴۰۳ در بازار با کاهش ۱۵ میلیون تومانی، ۴۵۵ میلیون تومان و ساینا S دنده‌ای بنزینی مدل ۱۴۰۲ هم با ریزش ۵ میلیون تومانی، ۴۲۵ میلیون تومان نرخ خورده است. اما سمند سورن پلاس EF ۷ دوگانه‌سوز مدل ۱۴۰۳ در بازار با کاهش ۵ میلیون تومانی ۸۲۵ میلیون تومان فروخته شد. شاهین G اتومات CVT مدل ۱۴۰۳ هم ۵ میلیون تومان ارزان شد و ۸۶۰ میلیون تومان نرخ پیدا کرد. شاهین G اتومات CVT مدل ۱۴۰۲ در بازار با کاهش ۱۰ میلیون تومانی به نرخ ۸۲۰ میلیون تومان رسیده است. همچنین کوییک GX L دنده‌ای مدل ۱۴۰۳ به نرخ ۴۵۰ میلیون تومان به فروش رفت. کوییک GX L دنده‌ای مدل ۱۴۰۲ هم به نرخ ۴۲۵ میلیون تومان رسید.

نوسان دلار حاکم بر بازار خودرو

فریدون عطارد، فعال حوزه خودرو درباره وضعیت بازار خودرو در یکی‌دو هفته گذشته به صمت اظهار کرد: قیمت‌ها در بازار خودرو از اسفند تا اواسط فروردین نوسان چندانی نداشت، اما در ادامه با افزایش نرخ دلار شاهد افزایش قیمت خودروها بودیم که در چند روز اخیر باز هم متاثر از کاهش نرخ ارز، ریزش قیمت‌ها در بازار خودروهای داخلی اتفاق افتاد که نشان از تاثیر بسیار زیاد نرخ ارز بر بازار خودرو و در کل اقتصاد ما دارد. اگرچه وضعیت عرضه و تقاضا در این بازار همچنان مانند چند ماه گذشته در رکود است و شاهد خریدوفروش چندانی در بازار خودرو نیستیم، اما پیشنهاد ما به مصرف‌کنندگان این است که در صورت داشتن تصمیم برای خرید خودرو در شرایط کنونی اقدام کنند. واقعیت این است که بازار خودرو ما به‌شدت از نوسانات قیمت ارز و خبرهای سیاسی تاثیر می‌پذیرد که بارها شاهد آن بوده‌ایم و موضوع عجیبی برای بازار خودرو ما نیست.

عطارد ادامه داد: نرخ خودروها در حال حاضر کاهشی است و در برخی از خودروهای داخلی تا ۲۰ درصد ریزش قیمت‌ها را هم شاهد بوده‌ایم. هر چند افزایش نرخ اندکی هم در برخی از خودروهای مونتاژی داریم، اما در کل هم بازار خودروهای داخلی و هم مونتاژی با وضعیت به نسبت آرامی روبه‌رو است. عرضه خودرو همچنان پیش‌خور شده و از طریق سامانه یکپارچه انجام می‌شود.

وی درباره تاثیر سخنان اخیر وزیر صمت درباره سامانه یکپارچه و قیمت‌گذاری خودرو و نقش شورای رقابت در آن بر بازار خودرو و روند ریزشی قیمت‌ها، اظهار کرد: این موضوع تاثیر چندانی بر وضعیت بازار خودرو در سطح عرضه و تقاضا نداشته است و آنچه ما شاهد آن هستیم سیگنال‌هایی است که دلار به بازار خودرو می‌دهد. به واسطه کمبود عرضه در برابر تقاضای فراوانی که در بازار خودرو وجود دارد، دلار بر این بازار حکمفرمایی می‌کند.

فعال حوزه خودرو درباره وضعیت قیمت‌ها در سال جاری گفت: میزان تولید داخل می‌تواند بازار را به ثبات نسبی برساند. براساس علم اقتصاد عرضه و تقاضا تعیین‌کننده اصلی وضعیت هر بازار است و قطعا بازار خودرو نیز از این اصل مستثنا نیست. همان‌طور که بارها گفته‌ایم اگر میزان عرضه خودرو متناسب باشد، حتی می‌تواند از تاثیرگذاری نوسانات نرخ دلار بر بازار خودرو کم کند که البته عزم دولت را می‌طلبد. عطارد در پایان تاکید کرد: انتظار می‌رود دولت در سال ۱۴۰۳ میزان عرضه خودرو را بیشتر کند و علاوه بر این، کیفیت خودروها را بالا ببرد تا وضعیت بازار خودرو اندکی بهبود یابد.

بازار دوباره رکودی می‌شود

فیروز نادری، فعال حوزه خودرو نیز درباره بازار خودرو در هفته‌ای که گذشت به صمت اظهار کرد: بازار خودرو در سال جاری به‌تازگی فعالیت خود را به‌طور جدی شروع کرده است. این بازار در نیمه فروردین به‌دنبال افزایش نرخ دلار، افزایش ناگهانی قیمت‌ها را تجربه کرد و در نهایت در روزهای گذشته شاهد بودیم که با کاهش بهای ارز، قیمت خودرو روند ریزشی در پیش گرفت. با این حال، عرضه و تقاضای چندانی در بازار خودرو انجام نمی‌شود و حال و روز این بازار چندان مساعد نیست. بازار خودرو با رکود ادامه فعالیت می‌دهد و بعید می‌دانم به سرعت شاهد تغییرات مثبتی در این بازار باشیم.

نادری با اشاره به اینکه قیمت‌ها در بازار خودرو اندکی روند کاهشی داشته، افزود: در حال حاضر بازار اندکی روند ریزشی دارد، اما آنچه درباره آن قابل پیش‌بینی است در ادامه بازگشت رکود به این بازار است؛ از این‌رو به مصرف‌کنندگان پیشنهاد می‌کنم برای خرید خودرو اندکی صبر کنند. در حال حاضر هم البته خریدوفروش چندانی در این بازار انجام نمی‌شود و اگر در عرضه خودرو افزایش نداشته باشیم، دوباره رکود به این بازار برمی‌گردد. ضمن اینکه تاکید می‌کنم دلار عامل اصلی ریزش قیمت خودروها بود و تصمیمات متولیان این بخش تاثیری بر افزایش کنونی قیمت‌ها در این بازار نداشته است. این در حالی است که اقداماتی مانند خصوصی‌سازی، واردات و اجازه ورود خودروهای کارکرده می‌تواند به بازار خودرو برای رسیدن به تعادل کمک کند که متاسفانه بعید به نظر می‌رسد در این موارد تصمیم جدیدی از سوی متولیان امر اجرایی شود. عدم‌شفافیت و فضای بسته اقتصادی باعث شده شاهد وضعیت نامناسبی در بازار خودرو باشیم.

وی ادامه داد: در حال حاضر عرضه خودرو صرفا در سامانه یکپارچه مقدور است که آن هم برای یکی، دو سال پیش‌فروش شده و مردمی که تقاضای جدید در این بازار دارند، بلاتکلیف هستند و با توجه به نوسانات قیمت و فضای غیرشفاف حاکم نمی‌توانند نسبت به خرید خودرو اقدام کنند. نادری در پایان در پیش‌بینی وضعیت بازار خودرو در سال جاری با تاکید بر اینکه احتمالا رکود در بازار خودرو ماندگار خواهد بود، گفت: واقعیت این است که دولتی بودن صنعت خودرو بلای جان آن شده و تا زمانی که دو خودروساز بزرگ در قالب خودروسازهای دولتی برای بازار و صنعت خودرو تصمیم می‌گیرند، وضعیت این بازار بسامان نمی‌شود. اگر این صنعت خصوصی‌سازی شده و فضای رقابتی بر فعالیت فعالان آن حاکم شود در ادامه عرضه و تقاضا بازار را از ابهام خارج کرده و از نظر عرضه و تقاضا به سطح متعادل خواهد رساند.

موضوع دیگری که می‌تواند نقشی تعیین‌کننده بر بازار خودرو در شرایط کنونی که تشنه عرضه است، داشته باشد، واردات خودرو است، اما نه واردات قطره‌چکانی. واردات در حجم بالا و متنوع می‌تواند عرضه و تقاضا را بهم نزدیک کند و رضایت‌بخش زیادی از متقاضیان بازار خودرو را به‌دنبال داشته باشد.

سخن پایانی

اغلب کارشناسان و فعالان بازار خودرو معتقدند اصلی‌ترین متغیر تعیین‌کننده نرخ خودرو در سال ۱۴۰۳ همانند سال‌های قبل، نرخ دلار و شرایط بازار ارز است. شواهد بازار هم این نظر را تایید می‌کند. در همین حدود یک ماه و ده روزی که از سال جدید گذشته، شاهد بودیم که با افزایش نرخ دلار و به‌دنبال آن، شکل‌گیری انتظارات قیمتی، افرایش نرخ خودروها رقم خورد و حالا چند روزی است با کاهش اندک نرخ دلار، ریزش به بازار خودرو سر زده است. اینکه این ریزش ماندگار باشد یا نه، بیش از هر عاملی به نوسانات نرخ دلار برمی‌گردد و البته در ادامه اخبار سیاسی می‌تواند این وضعیت را تغییر دهد.

واقعیت این است که در این آشفته‌بازار چه قیمت‌ها روند صعودی داشته باشد، چه ریزشی مصرف‌کننده واقعی نمی‌تواند براساس شاخص‌های اقتصادی نسبت به خرید خودرو موردنیازش اقدام کند و بیشتر معاملات در این بازار به‌واسطه غیرشفاف بودن وضعیت اقتصادی کشور در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و گاها تحت‌تاثیر مولفه‌های غیراقتصادی است. با ادامه یافتن رکود و بی‌ثباتی بازار خودرو، علاوه بر مصرف‌کنندگان، فعالان این بازار هم متضرر خواهند شد و چه‌بسا بسیاری از آنها از این بازار خارج شوند و عطای آن را به لقایش ببخشند. بازار خودرو در حال حاضر همچنان سیبل خبرهای اقتصادی و سیاسی گوناگون است و در شرایطی که توان خرید مردم کاهش یافته، امیدی به خروج از رکود ندارد. البته صاحب‌نظران این بخش همچنان معتقدند که می‌توان با راهکارهایی از فشاری که بر بازار خودرو وارد شده و آن را به بیراهه برده، کاست، اما تحقق این امر بیش از هر اتفاقی نیازمند اراده حاکمیت است.