اصرار دولت بر بیراهه رفتن است
عبدالحسین کولجی-عضو اتاق اصناف قزوین
اخبارهای جدید حاکی از آن است که دولت قصد اجرای سراسری طرح کالابرگ الکترونیکی را دارد و در این باره باید به مسائل مهمی توجه کرد. یکی از اهداف دولت برای اجرای این طرح، کمک به اقشار متوسط و کم درآمد و همچنین بهینه سازی روند پرداخت یارانه ها است که به نظر می رسد در شرایط فعلی، دولت به هیچ یک از این اهداف خود نخواهد رسید. در ابتدا طرح کالابرگ الکترونیکی، در ذات طرحی مناسب و موثر است که در یک فضای امن و مطمئن اقتصادی می تواند پیامدهای مثبت داشته باشد، اما در حال حاضر، ارکان اقتصادی کشور متزلزل است و در نهایت با اجرای این طرح، شرایط بدتر خواهد شد. به طورکلی، برای تدوین و اجرای طرح های توسعه ای، باید در نظر گرفتن مولفه های مهم و ارزشمند اقتصادی بررسی شود و به نحوی صحیح، این مولفه ها در کنار یکدیگر قرار گیرند. در غیر این صورت، هر طرحی که در فضای ناایمن اقتصادی اجرا شود، کشور را نه تنها به جلو نخواهد برد، بلکه باعث عقبگرد خواهد شد. اگر نگاهی به روند اقتصادی کشور طی ۴ دهه گذشته بیندازیم، خواهیم دید هر اتفاق مثبت یا منفی اقتصادی، از وضعیت پایه های پولی متاثر شده و در حال حاضر،کاهش ارزش این پایه های پولی، تورم و سایر چالش های معیشتی را برای مردم به همراه داشته است. شاهد نزول لحظه ای پایه های پولی در کشور هستیم و این اتفاق، نه تنها سفره های معیشت مردم بلکه اقتصاد کلان کشور را نیز کوچک تر می کند. در چنین شرایطی، فشار سیستمی بر اقشاری بیشتر وارد می شود که درآمدهای ثابت دارند، اما هزینه ها بیش از توان مالی و دریافتی آنها است. در چنین شرایطی، دولت به هر میزان که یارانه به مردم پرداخت کند، آسیب هایی را که در اثر کوچک شدن پایه های پولی در حال رخ دادن است، نمی تواند جبران کند یا حتی بخشی از آن را پوشش دهد.
تمام این موارد در کنار هم، ناکارآمدی مدیریتی در سطوح کلان کشور را نشان می دهد که این نالایقی، گریبان تمام افراد جامعه را گرفته است. حال در چنین شرایطی که زیرساخت های اقتصادی ضعیف و متزلزل هستند، اجرای طرح هایی مانند طرح کالابرگ الکترونیکی به جای پیامد مثبت، معایب و خسارت های زیادی را به همراه خواهد داشت، چرا که اگر یک مزیت اقتصادی بدون ایجاد پایه های مناسب برای بخشی از افراد در نظر گرفته شود، رانت شکل گرفته است و بخش های دیگر مجبور به تحمل فشار ناشی از آن خواهند بود.
در رابطه با طرح کالابرگ الکترونیکی نیز به نظر می رسد تا زمانی که ساختار اقتصادی و زیرساختی کشور را اصلاح نکنیم و بهبود ندهیم، چنین معایب و رانت های مهمی در بازار شکل خواهد گرفت که به مشکلات اقتصادی فعلی اضافه خواهد کرد. اگر دولت نگاهی صحیح و رویکردی اصلاح شده به مسائل اقتصادی به ویژه در بحث تامین بازار و حفظ پایه های پولی نداشته باشد، جامعه روزبه روز درگیر گرفتاری های بیشتری می شود و عقبگردهای اقتصادی را در سطوح کلان شاهد خواهیم بود.
به نظر می رسد دولت همچنان تاکید بر اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی بدون در نظر گرفتن مشکلات فعلی دارد. اگر این طرح در سطح عمومی اجرا شده و همچنان پایه های پولی کشور در موضع ضعف قرار داشته باشند، شاهد اتفاقات مثبتی برای بازار نخواهیم بود. طرح کالابرگ الکترونیکی تنها تا مدتی کوتاه می تواند مسکنی موقت برای التهاب بازار باشد، اما در آینده ای نه چندان نزدیک، شاهد بدتر شدن مشکلات اقتصادی و تورمی خواهیم بود. بنابراین، نمی توان دیدی مثبت نسبت به اصرار دولت برای اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی بدون توجه به مشکلات اقتصادی حال حاضر داشت.
