-

تامین انرژی در ایران و صنعت تجدیدپذیرها

عبدالرزاق کعبی‌نژادیان- رئیس انجمن علمی حرارتی و برودتی ایران

در سال ۱۹۷۳ جهان شاهد نخستین شوک نفتی بود که تاثیر زیادی بر بازنگری و تغییر سیاست‌گذاری‌های انرژی در جهان داشت. این شوک نفتی موجب شد امریکا و سایر کشورهای غربی، صرفه‌جویی انرژی را دنبال کنند، به فکر توسعه انرژی جایگزین برای نفت باشند و انتشار گازهای آلاینده را که ناشی از سوخت‌های فسیلی است، کاهش دهند. در واقع به علت اینکه ممکن است «حداکثر تولید نفت» ( oil peak ) و همین‌طور «تخلیه ذخایر نفتی» ( oildepletion ) در آینده اتفاق بیفتد، کشورها در مسیر حرکت به سمت انرژی‌های نو و تجدیدپذیر گام برداشتند. امروزه بسیاری از کشورهای پیشرفته توانسته‌اند بخش عمده‌ای از انرژی‌های خود را از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر تامین کنند و در این صنعت به دستاوردهای علمی بالایی برسند. در زمانی که این شوک نفتی اتفاق افتاد در ایران صحبتی از انرژی‌های تجدیدپذیر مطرح نشد، چراکه ایران با داشتن منابع عظیمی از سوخت‌های فسیلی، احساس نگرانی نمی‌کرد اما کشوری مانند ژاپن که فاقد ذخایر سوخت‌های فسیلی است با این شوک نفتی، احساس خطر کرد و به‌دنبال انرژی جایگزین رفت.

این یک تفاوت فاحش میان کشوری مانند ژاپن با ایران است. در ژاپن که منابع عظیم سوخت‌های فسیلی وجود ندارد، متغیرهای اقتصادی مانند تورم تاثیر جدی بر سیاست‌گذاری انرژی آن کشور ندارد، چراکه ژاپن به‌دنبال تامین انرژی کشور خود است، حال چه تورم اقتصادی باشد، چه نباشد. اما در ایران با وجود ذخایر عظیمی از سوخت‌های فسیلی، این احساس نیاز به‌وجود نمی‌آید که به‌دنبال توسعه انرژی‌های جایگزین برود. برای ایران زمانی این جایگزینی مطرح می‌شود که سیاست‌مداران انرژی کشور مسائل «حداکثر تولید نفت» و «تخلیه ذخایر نفتی» را بررسی کرده و پیش‌بینی کرده باشند که در چه زمانی اتفاق خواهد افتاد. اگر در زمان کوتاهی به این دو مسئله برسیم، دیگر کشور ایران اجبار دارد براساس نیاز خود به‌دنبال توسعه انرژی‌های جایگزین برود. اما من این مسئله را مبهم می‌دانم که مثلا وزارت نفت «حداکثر تولید نفت» و «تخلیه ذخایر نفتی» بررسی کرده باشد. اگر هم بررسی کرده و می‌داند در چه زمانی اتفاق خواهد افتاد، به عموم اعلام نکرده تا بتوان سیاست انرژی‌های تجدیدپذیر را در ایران اعلام کرد. در ایران انرژی‌های تجدیدپذیر سهم اندکی در تامین انرژی کشور دارد اما به هر حال یک‌سری پروژه‌ها و طرح‌های تشریفاتی انجام شده که البته آن هم جای بحث دارد.

به این دلیل به پروژه‌هایی که تاکنون انجام شده می‌گویم تشریفاتی، چون اگر در این پروژه‌ها بازنگری کنیم، ممکن است ببینیم بسیاری از آنها یا فعالیت و تولید برقی ندارد یا بسیار پایین‌تر از ظرفیت خود مشغول به‌کار است. دلیل آن این است که هیچ‌کس برای بررسی، بازرسی، ارزیابی و مطالعه به این پروژه‌ها سر نمی‌زند و حال اطلاع دقیقی از عملکرد آنها نداریم. در کنار عدم‌انگیزه استفاده از انرژی ‌تجدیدپذیر در کشور باید به عامل تورم اقتصادی در ایران هم توجه داشت. تورم اقتصادی سال به سال باعث کاهش قدرت خرید مردم در کشور شده است. ژ ایران در شرایط اقتصادی خوبی نیست و مردم ترجیح می‌دهند برق ارزان‌قیمت شبکه‌های توزیع برق را استفاده کنند، نه اینکه سراغ انرژی‌های تجدیدپذیر که نرخ بالاتری دارد، بروند. مسئله تورم اقتصادی در ایران خود عامل عدم‌پیشرفت انرژی‌های تجدیدپذیر شده است. در هر صورت، این صنعت نیازمند توجه ویژه و ارائه راهکارهایی برای توسعه آن است. انرژی‌های تجدیدپذیر صنعتی نو است که در ایران نیاز به فعالیت‌های تحقیقاتی و تولید علم دارد. اما تاکنون ایران صرفا مصرف‌کننده این علم آن بوده است. در کشورهای خارجی این علم را با بودجه دولت تولید کردند اما در ایران دولت به اندازه کافی در این علم و صنعت سرمایه‌گذاری نکرده، چراکه این علم را جدی نگرفتند. علت این بی‌توجهی این است که دولتمردان ما احساس نیاز به این نوع انرژی نمی‌کنند.

دیدگاهتان را بنویسید

بخش‌های ستاره دار الزامی است
*
*

آخرین اخبار

پربازدیدترین