برای آن دسته از افرادی که غالبا در یک سال سفرهای هوایی زیادی (داخلی و خارجی) دارند، موضوع تاخیر در پرواز، چندان ناشناخته نیست. تاخیر در پروازهای داخلی و خارجی، گاه و بیگاه پیش آمده و ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت متغیر باشد. اما برای چنین شرایطی قوانین تاخیر در پرواز، تعریف شده تا حقوق مسافر و زیانی که به وی از این محل وارد می‌شود، تامین شود. حق مسافر در تاخیر پرواز، همان طور که انتظار می‌رود، مبلغی جریمه عددی است که باید از سوی شرکت هواپیمایی پرداخت شود.

تاخیر در پرواز چیست؟

تاخیر در پرواز به هر شکلی تاخیر در ساعت از پیش تعیین شده پرواز گفته می‌شود که البته باید توسط نماینده‌ای از شرکت هواپیمایی مربوطه به مسافران اعلام شود. این اطلاع رسانی در تابلوی اطلاعات پرواز نیز، انجام شده و مسافران می‌توانند به موقع نسبت به آن آگاهی یابند. در صورتی که این تاخیر، بیش از یک ساعت به طول انجامیده اما همچنان کمتر از دو ساعت باشد؛ مسافران باید مورد پذیرایی از سوی شرکت هواپیمایی (به صورت رایگان) قرار گیرند.
طبق آمار شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران، در آبان امسال ۲۷ درصد پروازهای خروجی تاخیر داشتند و متوسط زمان تاخیر پرواز ایرلاین‌ها به ۷۹ دقیقه رسید. به گزارش ایسنا، مرکز اطلاعات و آمار شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران، گزارش پروازهای ماه آبان را منتشر کرد. بر اساس این گزارش، کل پروازهای فرودگاه‌های تحت مالکیت شرکت در آبان ماه سال ۱۴۰۲ نسبت به ماه مشابه سال گذشته در نشست و برخاست دو درصد کاهش، اعزام و پذیرش مسافر بدون تغییر و در ارسال و پذیرش بار و پست هشت درصد افزایش داشته است.

تاخیرهای آبان

پروازهای داخلی فرودگاه‌های تحت مالکیت شرکت در آبان ماه سال ۱۴۰۲ نسبت به ماه مشابه سال گذشته در نشست و برخاست سه درصد، اعزام و پذیرش مسافر یک درصد کاهش و ارسال و پذیرش بار و پست شش درصد افزایش داشته است. پروازهای بین‌المللی فرودگاه‌های تحت مالکیت شرکت نیز نسبت به ماه مشابه سال گذشته در نشست و برخاست ۱۴ درصد، اعزام و پذیرش مسافر ۱۶ درصد و ارسال و پذیرش بار و پست ۲۲ درصد افزایش داشته است.
کل پروازهای فرودگاه‌های تحت مالکیت شرکت در آبان ماه سال ۱۴۰۲ نسبت به ماه گذشته در نشست و برخاست سه درصد، اعزام و پذیرش مسافر پنج درصد و ارسال و پذیرش بار و پست سه درصد افزایش داشته است. پروازهای داخلی فرودگاه‌های تحت مالکیت شرکت در آبان ماه سال ۱۴۰۲ نسبت به ماه گذشته در نشست و برخاست چهار درصد، اعزام و پذیرش مسافر هفت درصد و ارسال و پذیرش بار و پست هفت درصد افزایش داشته است. پروازهای بین‌المللی نیز نسبت به ماه گذشته در نشست و برخاست ۱۰ درصد، اعزام و پذیرش مسافر ۱۴ درصد و ارسال و پذیرش بار و پست ۱۲ درصد کاهش داشته است.

سهم پروازهای داخلی

در آبان ماه سال ۱۴۰۲ حداقل ۸۰ درصد نشست و برخاست کل پروازها به ترتیب در ۹ فرودگاه مهرآباد، مشهد، شیراز، کیش، اهواز، تبریز، اصفهان، بندرعباس و خلیج‌فارس (عسلویه) انجام شده است. همچنین حداقل ۸۰ درصد نشست و برخاست پروازهای داخلی به ترتیب در ۱۰ فرودگاه مهرآباد، مشهد، شیراز، کیش، اهواز، تبریز، اصفهان، بندرعباس، خلیج‌فارس (عسلویه) و کرمان انجام شده است. همچنین حداقل ۸۰ درصد نشست و برخاست پروازهای بین‌المللی در چهار فرودگاه مشهد، شیراز، تبریز و اصفهان انجام شده است.
در آبان ماه ۱۴۰۲، پروازهای داخلی ۹۳ درصد از کل نشست و برخاست پروازهای مسافری را اختصاص داده‌اند که حدود ۹۳ درصد اعزام و پذیرش مسافر و ۸۵ درصد ارسال و پذیرش بار و پست را شامل می‌شود.

مسیر مهرآباد به مشهد با تعداد ۸۵۰ پرواز، پرترددترین مسیر در پروازهای داخلی و بیشترین مسافر در مسیر مشهد به مهرآباد بوده است. همچنین مسیر نجف به مشهد با تعداد ۱۲۰ پرواز، پرترددترین مسیر در پروازهای بین‌المللی و بیشترین مسافر نیز در همین مسیر بوده است.
در جدول منتشرشده شرکت فرودگاه‌ها، نام ۲۳ شرکت هواپیمایی فعال آمده است که در آبان‌ماه سال ۱۴۰۲، در مجموع ۱۳ هزار و ۳۳۹ پرواز انجام داده‌اند و ۳۵۸۳ پرواز با تاخیرهای بیشتر از ۳۰ دقیقه داشته‌اند؛ میزان تاخیر پروازهای خروجی تاخیردار، ۲۸۴ هزار و ۴۴۱ دقیقه معادل ۴۷۴۱ ساعت و ۱۹۷ روز بوده که ۲۷ درصد پروازها را شامل می‌شود.متوسط زمان تاخیر پروازهای تاخیردار در آبان‌ماه به ۷۹ دقیقه رسیده است؛ در این میان ایرلاین‌های آساجت با ۱۲۳ دقیقه و اروان با ۱۰۲ دقیقه متوسط تاخیرهایشان بیشتر از ۱۰۰ دقیقه بود.در آبان ماه سال ۱۴۰۲ شرکت‌های هواپیمایی طوس‌ایر و وارش با ۱۰۰ و ۴۵ درصد بیشترین و شرکت‌های هواپیمایی یزدایر و آساجت به‌ترتیب با سه و پنج درصد در پروازهای برنامه‌ای مسافری، کمترین درصد تاخیر را دارند، به‌عبارت دیگر شرکت‌های هواپیمایی یزدایر و آساجت بهترین عملکرد را داشته‌اند. همچنین نسبت به ماه گذشته، شرکت‌های هواپیمایی طوس‌ایر، وارش، ایرتور و کیش‌ایر به ترتیب با ۸۶، ۱۰، ۱۰ و ۱۰ درصد افزایش بیشترین و شرکت‌های هواپیمایی ساها و قشم‌ایر به ترتیب با ۱۷ و هشت درصد کاهش در پروازهای برنامه‌ای مسافری، کمترین تغییر درصد رشد پروازهای تاخیردار را دارند، به عبارت دیگر شرکت‌های هواپیمایی ساها و قشم‌ایر بهترین عملکرد را نسبت به ماه گذشته داشته است.

پروازهای باطل شده

در بخش پروازهای باطل‌شده نیز شرکت‌های هواپیمایی سپهران، زاگرس و آساجت با ۶۶، ۶۵ و ۶۵ درصد بیشترین و شرکت‌های هواپیمایی طوس‌ایر، یزدایر، فالی پرشیا و پویاایر به‌ترتیب با ۰، ۰، ۹ و ۹ درصد درکل پروازهای دارای مجوز، کمترین درصد پروازهای باطل‌شده را دارند؛ به‌عبارت دیگر شرکت‌های هواپیمایی طوس‌ایر، یزدایر، فالی پرشیا و پویا ایر بهترین عملکرد را داشته‌اند.

دلایل تاخیر

هر تاخیری که در پروازها ایجاد شود، ایرلاین مربوطه باید یک‌سری اقدامات عمومی و خصوصی لازم را مطابق با قوانین سازمان هواپیمایی ایران انجام دهد. در اقدامات عمومی، نماینده ایرلاین باید در کمال احترام به مسافران، خبر تاخیر پرواز را به مسافران اطلاع‌رسانی کند. اما در خصوص اقدامات اختصاصی که بر اساس زمان تاخیر ایجاد شده، رده‌بندی می‌شود باید اقدامات زیر صورت بگیرد.

۱. تاخیر پرواز بین یک الی 2 ساعت: معمولا تاخیر در پروازهای داخلی حدود نیم ساعت تخمین زده شده است. در صورتی‌که این تاخیر بیشتر شود و به یک یا دو ساعت تاخیر برسد، شرکت هواپیمایی موظف است از مسافران خود به‌صورت رایگان پذیرایی کند. این پذیرایی معمولا شامل میان وعده اعم از نوشیدنی گرم یا سرد و شیرینی مناسب است. البته اگر زمان کافی برای پذیرایی وجود نداشته باشد نیازی به پذیرایی نخواهد بود، چراکه همین پذیرایی هرچند ساده و سریع باشد، می‌تواند منجر به تاخیر بیشتر شود.

۲. تاخیر پرواز بین ۲ الی ۴ ساعت: اگر تاخیر در پرواز هواپیما بیشتر شود و به بیش از دو ساعت و کمتر از چهار ساعت برسد، وظایف و اقدامات شرکت هواپیمایی در برابر مسافران بیشتر خواهد شد. در این نوع تاخیر شرکت هواپیمایی علاوه ‌بر پذیرایی از مسافران با توجه به امکانات داخل فرودگاه، باید امتیازهای ویژه‌ای به مسافران خود بدهد.

۳. تاخیر در پرواز بیش از ۴ ساعت: بدترین شرایطی که یک مسافر ممکن است با آن روبه‌رو شود، تاخیر در پرواز هواپیما بیش از ۴ ساعت است. در این شرایط، شرکت هواپیمایی در صورت درخواست انصراف مسافر از پرواز یا عدم اطلاع رسانی تاخیر، موظف است استرداد کامل مبلغ پرداخت شده بلیت را بپردازد.

پرواز در چه صورتی کنسل می‌شود؟

کنسل شدن پروازها امری عادی است؛ چراکه امنیت مسافران و تجربه یک پرواز خوب همیشه در اولویت است. کنسلی در پرواز هواپیما گاهی به دلایل مساعد نبودن شرایط جوی رخ می‌دهد. البته که شرکت‌های هواپیمایی به‌صورت مداوم وضعیت پیش‌بینی آب‌وهوا را بررسی می‌کنند؛ اما همیشه شرایط طبق وضعیت جوی پیش‌بینی شده پیش نمی‌رود و در یک لحظه وضعیت نامساعد می‌شود. در این مواقع ایرلاین مربوطه پرواز را کنسل می‌کند. از دیگر دلایل کنسل شدن پروازها می‌توان به موارد نقص فنی پیش‌بینی نشده اشاره کرد. اگر خلبان پرواز هنگام حرکت یا قبل از بلندشدن هواپیما متوجه نقص فنی شود، پرواز برای ساعاتی تاخیر می‌خورد یا ممکن است کنسل شود.