چرتکهاندازی برای تولید مسکن
چند سالی است که سیاستگذاری در میزان عرضه و تولید به روش سنتی انجام میشود و هیچ داده و اطلاعاتی در اختیار سرمایهگذاران نیست. این در حالی است که فعالان اقتصادی باید برای اخذ تصمیمات درست و بهسرانجام رساندن پروژهها به داده و آمار دسترسی داشته باشند. نبود آمار از وضعیت تولید مسکن نهتنها سردرگمی سرمایهگذاران را بهدنبال دارد، بلکه التهاب بازار ساختوساز را دوچندان خواهد کرد. بهگفته کارشناسان، ارائه آمار و دادهها میتواند حتی در تعیین متراژ واحدهای مسکونی تاثیرگذار باشد، چراکه مشخص میشود در حال حاضر چه طیفی از جامعه نیاز به مسکن دارد. با اینکه براساس قانون باید هر 5 سال یکبار گزارش سرشماری نفوس و مسکن منتشر شود، اما طی ۱۰سال گذشته خبری از ارائه آمار نیست. البته دلیل این تاخیر، استفاده از روشهای نوین آمارگیری مطرح شده است. این کوتاهی در ارائه آمار، فقط مربوط به مرکز آمار نیست و دفتر برنامهریزی و اقتصاد مسکن وزارت راهوشهرسازی هم از سال ۹۹، آمار و دادهای از بازار مسکن ارائه نکرده یا بانک مرکزی حدود یک سال است داده و اطلاعاتی از شاخص نرخ بازار مسکن در اختیار عموم قرار نداده است. هر نوع قصور در ارائه آمار، خوراک یک عده سودجو است تا وضعیت بازار را از ساختوساز گرفته تا خریدوفروش بهنفع خود تغییر دهند. بنابراین ضروری است وزارت راهوشهرسازی و مرکز آمار نسبت به ارائه داده و اطلاعات اهتمام جدی داشته باشند تا براساس نوع نیاز اقشار جامعه، مسکن تولید شود.
چشمانداز بازار مبهم است
در همین زمینه فرشید پورحاجت، دبیر کانون سراسری انبوهسازان مسکن اظهار کرد: برای تحلیل هر بازاری به دادهها و اطلاعات نیاز است، هرچه بیثباتی اقتصاد بیشتر باشد، باید آمار دقیقتری در اختیار عموم قرار گیرد، در غیر این صورت باید شاهد سیاستگذاریهای اشتباه از سوی مسئولان و فعالان اقتصادی باشیم، حتی مردم هم قادر نخواهند بود که تصمیم درستی بگیرند؛ به این ترتیب جای تعجب ندارد که چشمانداز اقتصاد روشن نباشد.
وی به صمت گفت: در بازاری نظیر ساختوساز که در حال حاضر در رکود بهسر میبرد، وجود آمار و اطلاعات از تعداد واحدهای مسکونی و تجاری، زمینهای خالی و میزان دسترسی خانوارها به مسکن میتواند چشمانداز این بازار را برای سرمایهگذاران روشن کند. این در حالی است که دفتر برنامهریزی و اقتصاد مسکن وزارت راهوشهرسازی از سال ۹۹، آمار و دادهای از بازار مسکن منتشر نکرده یا از سال ۹۵ گزارشی از سرشماری نفوس و مسکن ارائه نشده است. عدمارائه آمار و ارقام نهتنها برای مردم که حتی برای تحلیلگران و فعالان اقتصادی هم ابهامات زیادی بهوجود میآورد.
تاثیر انتشار آمار روی متراژ ملک
دبیر کانون سراسری انبوهسازان مسکن اظهار کرد: اگر داده و اطلاعات دقیق از آمار مجردان و متاهلان منتشر شود، برای انبوهسازان روشن میشود که برای چه طیفی از جامعه باید واحد مسکونی بسازند، در واقع انتشار داده و آمار دقیق حتی روی متراژ ساختمانها هم تاثیرگذار خواهد بود.
حاجتپور تصریح کرد: در حال حاضر وزارت راهوشهرسازی ضوابطی تعیین کرده که مشخص نیست ساخت این نوع واحد مسکونی متقاضی دارد یا خیر. بنابراین انتشار آمار و اطلاعات از مسائل بنیادی است که باید موردتوجه قرار گیرد، یعنی طی سالهای مشخصی دادهها در اختیار عموم مردم و فعالان اقتصادی قرار بگیرد یا بروزرسانی شود.
وی تاکید کرد: در صورتی که انبوهساز، آمار دقیقی در اختیار داشته باشد، حتی مشخص میشود که کدام منطقه یا حتی شهر به ساخت واحد مسکونی نیاز دارد و کدام منطقه اصلا نیازی به ساختوساز ندارد.
دبیر کانون سراسری انبوهسازان مسکن تاکید کرد: در حال حاضر واحدهای مسکونی براساس آمار و داده و اینکه متعلق به کدام طیف است، طراحی نمیشود، بلکه متناسب با پارکینگ ساختمان ساخته میشود. این در حالی است که ملاک ساخت واحد مسکونی در خارج از کشور تعداد نفرات یک خانواده است.
حاجتپور گفت: براساس آخرین گزارش نفوس و مسکن که در سال ۹۵ منتشر شده، تقریبا ۱۲میلیون نفر به سن ازدواج رسیدند یا سن ازدواج را رد کردند و اگر ۱۲میلیون نفر را یک خانواده در نظر میگرفتیم،هماکنون ۶ میلیون واحد مسکونی نیاز بود. از آنجایی که این آمار مربوط به سال ۹۵ است، دیگر قابلاتکا نیست و باید بروزرسانی شود.
افزایش تنش در سایه نبود آمار
وی گفت: عدمارائه آمار به هر دلیلی موجب میشود، مردم و فعالان اقتصادی به منابع خبری غیررسمی رجوع کنند و تصمیمات اشتباه بگیرند که کارآیی لازم را ندارد. از سوی دیگر، نبود آمار ضررهای بیشتری به یک بازار خواهد زد و تنش را افزایش خواهد داد، بنابراین نباید انتظار داشت با عدمانتشار آمارهای رسمی از بازار ملک، آرامش به یک بازار برگردد، بلکه نتیجهای معکوس بهدنبال خواهد داشت.
دبیر کانون سراسری انبوهسازان مسکن اظهار کرد: بنابراین باید با دوری از رویه نادرست گذشته، آمار و داده منتشر شود تا شاهد بازگشت اعتماد، امید به آینده و گام برداشتن در مسیر رشد اقتصاد باشیم.
فعالان اقتصادی سرگردان هستند
همچنین جمشید برزگر، رئیس کانون انبوهسازان مسکن و ساختمان گفت: تنها آماری که در اختیار انبوهسازان است و نشان میدهد که چه تعداد واحد مسکونی ساخته شده، صدور تعداد پروانههای ساخت است و به آمار دیگری دسترسی ندارند. عدمانتشار آمار دقیق منجر به تنش و بحران در هر بازار خواهد شد و فعالان اقتصادی برای تکمیل اطلاعات خود بهناچار به تحلیلهای ناقص و غیررسمی روی میآورند.
وی به صمت تاکید کرد: در حال حاضر نهتنها شاهد عدمانتشار آمار هستیم، بلکه بعضی مواقع داده و اطلاعاتی از مراجع رسمی منتشر میشود که با واقعیت فاصله زیادی دارد. این روند نهتنها به ضرر سیاستگذار خواهد بود، بلکه سرمایهگذار و فعال اقتصادی را هم سرگردان خواهد کرد، بهطوریکه قادر به اخذ تصمیم درست نیستند.
دیگر اعتمادی وجود ندارد
برزگر اظهار کرد: به این ترتیب هرگونه کوتاهی در انتشار آمار نهتنها اعتماد عموم مردم به نهادهای رسمی را کاهش میدهد، بلکه التهاب یک بازار را بالا خواهد برد.
رئیس کانون انبوهسازان مسکن و ساختمان تصریح کرد: شاهد آن هستیم کشورهایی که از لحاظ اقتصادی توسعه یافتهاند و در سطح بینالمللی حرفی برای گفتن دارند، از نظام آماری قوی و پیشرفتهای برخوردار هستند. در حال حاضر نقش ارائه آمار بهقدری در اقتصاد پررنگ است که چشمانداز وضعیت اقتصاد و برنامهریزی در سطح کلان بدون آمار و اطلاعات امکانپذیر نیست، در واقع آمار و اطلاعات از مهمترین ابزار برای سیاستگذاران در راستای تدوین نقشهراه برای هر بازاری بهشمار میرود.
برزگر گفت: آمارسازی یا دستکاری آمار، مانع از توسعه یک بازار میشود. در حال حاضر بسیاری از بازارها قفل شدهاند، این در حالی است که اگر آمار درست و دقیقی در اختیار فعالان آن حوزه قرار گیرد، تصمیمات کارآمدی میتوانند برای آن بازار بگیرند. به این ترتیب یک صنف نظیر انبوهسازان، حاشیه سود بهتری خواهد داشت و از رکود فعلی خارج میشود.
فرار سرمایه و دلسردی سرمایهگذار
وی ادامه داد: زمانی که آمار دقیقی در دسترس سرمایهگذار نیست، جای تعجب ندارد که با فرار سرمایه و دلسردی در سرمایهگذاری مواجه شویم، چراکه اصول و پایه هر سرمایهگذاری، اطلاع داشتن از داده و آمار یک بازار است.
رئیس کانون انبوهسازان مسکن و ساختمان تاکید کرد: حتی اگر سرمایهگذار از آمار و داده غیررسمی استفاده کند و به روش سنتی به فعالیت خود ادامه دهد، پیشبینی صحیح و دقیقی از چشمانداز یک بازار نخواهد داشت و عملا قادر به برنامهریزی و مدیریت پروژههای خود نخواهد بود.
نظام آمار باید متحول شود
وی تاکید کرد: بنابراین ضروری است که برای توسعه اقتصاد هم که شده، نظام آماری کشور متحول شود، یعنی از یکسو، باید به فناوریهای روز دسترسی داشته باشد تا آمار دقیقی منتشر کند و از سوی دیگر، باید در بازه زمانی مشخص، آمار هر بازار و بخشی را در اختیار عموم مردم قرار دهد. زیرا هرگونه دیرکردی، مشکلات و چالشهای زیادی بهدنبال خواهد داشت. البته نباید فراموش کرد که داده و اطلاعات منتشرشده، باید با استانداردهای جهانی مطابقت داشته باشد. هرگونه قصور در این زمینه نهتنها انحراف در تحلیل و عملکرد ایجاد میکند، بلکه از اعتماد عمومی نیز کاسته میشود.
برزگر با بیان اینکه دلیل کوتاهی در انتشار آمار اصلا مشخص نیست، گفت: شاید در نگاه اول، مسئولان گمان کنند که انتشار آمار، موجب التهاب یک بازار خواهد شد، اما این درست نیست، اگرچه در یک دوره قیمتها افزایش جزئی پیدا میکند، اما دیگر شاهد تورمهای ۵۰درصدی نخواهیم بود که بهعلت جولان سوداگران و دلالان در سایه نبود آمار دقیق رخ میدهد.
رئیس کانون انبوهسازان مسکن و ساختمان تصریح کرد: در حال حاضر نهتنها گزارشی از سرشماری نفوس و مسکن طی چند سال گذشته منتشر نشده، بلکه دفتر برنامهریزی اقتصاد مسکن در وزارت راهوشهرسازی هم داده و آماری از وضعیت مسکن ارائه نداده است.
وی گفت: عدمانتشار آمار، مسیر درستی برای کاهش التهاب یک بازار نیست، بلکه دولت باید از ابزارهای مختلف دیگر استفاده کند، حتی برای رفع این مشکل میتواند اتاق فکری با حضور بخش خصوصی و کارشناسان تشکیل دهد، نه اینکه از انتشار آمار خودداری کند.
سخن پایانی
پایه و اصول هر سرمایهگذاری، دسترسی به داده و اطلاعات دقیق است. هرگونه دیرکردی در ارائه آمار یا انتشار اطلاعات متضاد با واقعیت، نهتنها اثرگذاری سیاستگذاریها را کاهش خواهد داد، بلکه فعالان اقتصادی قادر نخواهند بود تا تصمیم درستی بگیرند. همچنین توسعه هر بازاری را کند و پرهزینه میکند. اگر قرار است به اهداف خود در هر زمینهای برسیم یا حتی بازارهای صادراتی را حفظ کنیم، باید به آمار و حتی بانک اطلاعاتی دسترسی داشته باشیم. در حال حاضر بازار مسکن از نبود داده و اطلاعات آسیب بسیاری دیده است، چراکه از یکسو، میزان تورم مسکن اعلام نمیشود و از سوی دیگر، برای سازندگان مشخص نیست، کدام منطقه به مسکن نیاز دارد و برای چه طیفی باید مسکن بسازند. این در حالی است که انتشار آمار حتی روی متراژ ملک هم موثر است.