شکل جدیدی از اقتصاد

یکی از ساده‌ترین تعاریف اقتصاد دیجیتال اقتصاد مبتنی بر فناوری‌های دیجیتال است.

در این نوع اقتصاد، فناوری‌های جدید و به ویژه اینترنت، نقش مهمی ایفا می‌کنند. تبادلات مالی، خرید و فروش، ارائه خدمات و … از شکل سنتی خارج می‌شود و شکلی دیجیتالی و مدرن به خود می‌گیرد.

همچنین این فضا سبب ایجاد انواع جدیدی از خدمات، محصولات و کسب و کارها شده است.

بنابراین اقتصاد دیجیتال را می‌توان شکل جدیدی از اقتصاد دانست که بر پایه فناوری‌های نوین شکل می‌گیرد و مزایای آن برای کشورها، سبب شده تا این نوع اقتصاد در همه کشورها مورد توجه قرار بگیرد.

ضرورت توسعه فناوری در صنایع

معاون سازمان صنایع کوچک گفت: شورای راهبری صنایع کوچک و متوسط می‌تواند با ایجاد هماهنگی بین نهادهای مختلف، سیاست‌گذاری توسعه فناوری را در واحدها عملیاتی کند.

طهمورث لاهوتی معاون صنایع کوچک سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران درباره لزوم دیجیتالی شدن صنایع اظهار کرد: صنایع برای اجرای برنامه‌های دیجیتالی‌سازی نیازمند سرمایه‌گذاری هستند. اما درحال‌حاضر، بیشتر منابع مالی آنها صرف هزینه‌های جاری و حفظ بقا می‌شود و متقاعد کردن آنها برای سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین دشوار است لذا لازم است حمایت‌های دولتی و سازکارهای عملیاتی مناسبی برای این امر در نظر گرفته شود.

وی افزود: سیاست‌گذاری در این حوزه‌ها میان وزارت صمت، وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، وزارت جهاد کشاورزی و سایر بخش‌ها به‌صورت پراکنده انجام می‌شود که در همین راستا، بر اساس پیگیری‌های سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی از معاون اول رئیس‌جمهور، پیشنهاد تشکیل شورای راهبری صنایع کوچک و متوسط با ریاست معاون اول رئیس‌جمهور و دبیری این سازمان مورد موافقت قرار گرفت.

لاهوتی ادامه داد: این شورا می‌تواند با ایجاد هماهنگی بین نهادهای مختلف، سیاست‌گذاری توسعه فناوری را در واحدهای صنعتی کوچک و متوسط عملیاتی کند.

معاون سازمان صنایع کوچک تصریح کرد: سال آینده، تصمیم داریم در هر استان یک شهرک صنعتی را به‌صورت پایلوت برای اجرای صنعت نسل چهارم انتخاب کنیم که در این شهرک‌ها، با حمایت‌های مالی و معنوی، برنامه‌های دیجیتالی‌سازی را در واحدهای صنعتی پیاده‌سازی خواهیم کرد. این پروژه به‌عنوان یک الگوی موفق در سطح استان مطرح خواهد شد تا سایر واحدهای صنعتی نیز بتوانند از آن الگو بگیرند.

لاهوتی یادآور شد: یکی از مأموریت‌های اصلی سازمان، عارضه‌یابی و اجرای برنامه‌های بهبود در واحدهای صنعتی کوچک و متوسط است اما درحال‌حاضر، داده‌های جامع و کاملی در حوزه‌های مختلف صنعتی نداریم. علت اصلی این موضوع، نبود زیرساخت مناسب برای جمع‌آوری و پردازش داده‌هاست که برای حل این مشکل، باید در مسیر توسعه دیجیتال حرکت کنیم و از ظرفیت‌های فناوری برای برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری دقیق‌تر بهره ببریم.

سهم اقتصاد دیجیتال در برنامه هفتم توسعه

رسول سرائیان، فعال حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات اظهار کرد: عصر دیجیتال و عصر انقلاب ۴ صنعتی منجر شده که اقتصاد دنیا به صورت نمادین نسبت به گذشته خود رشد کند، بزرگ شدن اقتصاد و رشد آن طی ۵۰ سال اخیر اصلاً قابل مقایسه با گذشته نیست و پیشران آن نیز عصر دیجیتال است.

وی با اشاره به ۲ مفهوم عصر دیجیتال و تحول دیجیتال گفت: اقتصاد دیجیتال اقتصادی است که بر پایه فناوری‌های دیجیتال برنامه‌ریزی شده، منظورم از اقتصاد دیجیتال اقتصادی است که چهار چرخ‌ها مبنی بر فناوری دیجیتال باشد صنعت تجارت آموزش و تمام المان‌های کسب و کار وقتی که بر اساس فناوری‌های دیجیتال فعالیت می‌کند، اقتصاد دیجیتال را محقق می‌سازد.

معاون اسبق وزیر ارتباطات با بیان اینکه درحال‌حاضر بزرگترین سهم اقتصاد دیجیتال را دیجیتالی شدن صنایع سنتی به خود اختصاص داده است، اضافه کرد: ۲۵ درصد از اقتصاد دنیا مربوط به اقتصاد دیجیتال است و رشد دو و نیم برابری نسبت به اقتصاد سنتی دارد و این در حالی است که درحال‌حاضر سهم اقتصاد دیجیتال در کشور ما حدود ۷ الی ۸ درصد است.

وی تصریح کرد: در برنامه هفتم توسعه قرار است از سال ۱۴۰۳ تا ۱۴۰۷ سهم اقتصاد دیجیتال در اقتصاد ایران به ۱۵ درصد برسد. سرائیان با بیان اینکه چشم‌انداز چین در سال ۲۰۲۵ رسیدن به سهم ۵۰ درصدی اقتصاد دیجیتال در رشد اقتصادی این کشور است، تصریح کرد: با این شرایط یعنی هر کالا و خدمتی که در چین تولید می‌شود هزینه آن تا ۱۵ درصد آن از نظر بهای تمام شده نسبت به اقتصادهای سنتی ارزان‌تر است و از سویی تنوع در تولید محصول به مراتب بالاتر از اقتصادهای سنتی است. وی با بیان اینکه اقتصاد دیجیتال درایور توسعه‌یافتگی در هر بخشی خواهد بود، گفت: بارها در اتاق بازرگانی صحبت کردیم، جلسه داشتیم و تا این حرف‌ها را می‌زنیم پاسخ صنعت این است که شما اگر برق مرا درست کنید من ۵۰ درصد بهره‌وری را افزایش می‌دهم، این در حالی است که چالش برق و آب و گاز نیز به دلیل بی‌توجهی به فناوری با مسیر خلق ثروت و نقش‌آفرینی در این مسیر است.

سخن پایانی

روند پیشــرفت و تحولات روزافــزون در محیط کسب وکار امروزی، واحدهای کوچک و متوسط را جزئی از شبکه‌ها و زنجیره‌های تولید جهانی قرار داده است که توانایی‌های فناوری، نیروی کار متخصص و مدیریت پیشــرفته از مهم‌ترین ویژگی‌های آن است.

صنایع کوچک با ایجاد فرصت‌های شـغلی و افزایش درآمد بر اقتصاد جهانی تاثیرگذارند؛ به علاوه شـدت یافتن رقابت جهانی، افزایش بی‌اطمینانی و تقاضای فزاینده برای محصولات متنوع باعث شده است اقبال به این صنایع بیشتر شود. مطالعات اخیر بانک جهانی حاکی از آن اســت که واحدهای کوچک صنعتی در کشورهای در حال توسعه، اثرات کاملا محسوسی بر اشــتغال و درآمد ملی داشته و از این نظر در حصول رشــد توزیع شده و برابر، نقش مهمی ایفا کرده‌اند، به نحوی که بالغ بر ۵۰ درصد اشتغال کشورها متعلق به صنایع کوچک است. در ایران نیز صنایع کوچک ۹۲ درصد کل صنایع کشور و سهم اشتغال ۴۵ درصدی از کل اشتغال صنعتی را به خود اختصاص داده‌اند.