کارخانه قند کرج که سال‌های متوالی به عنوان یکی از شرکت‌های تامین‌کننده قند کشور به شمار می‌رفت، اکنون در پی مشکلاتی زمینگیر شده و حلاوت گذشته را ندارد. کارگران کارخانه قند کرج که سال‌ها برای تامین قند مورد نیاز کشور میدانداری کرده که از کم توجهی برخی متولیان امر به مشکلات خود و کارخانه گلایه دارند. آنان می‌گویند: شب‌ها و روزها به امید آنکه چرخ کارخانه بهتر از گذشته حرکت کند پای کار بودند ضمن آنکه تمام توان خود را مصروف داشتند تا بتوانند به سهم خود در اقتصاد تحریم زده کشور نقش‌آفرینی کنند. شرکت تولیدی قند کرج سال ۱۳۱۱ در زمینی به مساحت ۶۰۰ هزار متر مربع به صورت شرکت سهامی عام تاسیس شد. این شرکت به منظور تولید قند و شکر و محصولات قندی از چغندر، نیشکر و شکرخام فعالیت خود را آغاز کرد.

انجام تمام امور صنعتی مربوط به صنعت قندسازی و سایر امور تولیدی کشاورزی از دیگر فعالیت‌های این شرکت است که از سال ۱۳۷۸ با جمع‌آوری خطوط مربوط به تولید فعالیت اصلی، استحصال شکر سفید از شکر خام در دستور کار این شرکت قرار گرفت.

بخوانیم از کارگران

یکی از این کارگران با بیان اینکه توقف خطوط تولید کارخانه قند کرج، شور و هیجان را از ما گرفت، گفت: نمی‌دانم چه عاملی باعث شد تا کارخانه قند به یکباره از حرکت باز ایستد اما هرچه هست معیشت ما کارگران و تامین قند کشور را نشانه رفته است.

وی ادامه داد: بارها بدون دریافت حقوق و مزایا و حق بیمه به کار خود ادامه دادیم تا مردم شهد شیرین قند این کارخانه را بچشند اما بدون حمایت متولیان امر سکان امور از دست ما گرفته شد و اینک حتی برای درمان بیماران خود باید هزینه آزاد پرداخت کنیم.

این کارگر گفت: حدود۶ ماه است که هیچ دریافتی نداشته‌ایم؛ کارخانه الان تعطیل است ؛ ما ۲۱۰ نفر بودیم که ۵۰ نفر آنها یا درجاهای دیگر کار می‌کنند و یا اینکه بازنشسته شده‌اند.

وی با اشاره به اینکه بیشتر کارگران کارخانه قند کرج بالای ۲۰سال سابقه کار دارند، افزود: مطالبه ما برقراری بیمه تامین اجتماعی، بیمه تکمیلی و وراه‌اندازی دوباره کارخانه است؛ ۱۸ ماه است که کارخانه قند با مشکل کمبود مواد اولیه مواجه است.

این سخنان و بیشتر درد دل تمام کارگرانی است که برای احیای کارخانه قند کرج و پرداخت هزینه‌های درمانی خود لحظه‌شماری می‌کنند.

مسئولان چه می‌گویند؟

مدیر کل صنعت و معدن و تجارت البرز با بیان اینکه کارخانه قند کرج از شرکت‌های مطرح کشور است به ایرنا گفت: بررسی وضعیت این کارخانه در دست اقدام است و اگر تجهیزات آن مستهلک شده باید نسبت به نوسازی فوری آن اقدام کنیم.

محمد انصاری افزود: هیات‌مدیره و سهامداران کارخانه قند کرج باید در ابعاد مختلف مشکلات تولیدی و کارگری این کارخانه را مدنظر قرار دهند؛ البته بخشی از کارگران قدیمی این کارخانه تعیین تکلیف شده و ما نیز درصدد هستیم تا نسبت به رفع مشکلات کارخانه قند کرج در اسرع وقت اقدام کنیم.

وی ادامه داد: پیگیری مشکلات تجهیزات و امکانات کارخانه قند در کنار مسائل کارفرمایی از وظایف اداره کل صنعت، معدن و تجارت است؛ چنین به نظر می‌رسد که بروزرسانی فناوری و بازسازی ماشین‌آلات مستلزم هزینه زیادی است که وحدت کلمه سهامداران را می‌طلبد. مدیر کل صنعت، معدن و تجارت البرز گفت: در هر صورت ما آماده کمک به رفع مشکلات این کارخانه هستیم.

پرداخت حق بیمه مشکل اصلی کارگران

حسین فلاح نژاد مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان البرز در این خصوص گفت: مشکل اصلی کارگران کارخانه قند کرج بحث بیمه است که کارفرما سهم خود را پرداخت نکرده و تامین اجتماعی هم بیمه را قطع کرده است.

وی ادامه داد: چندی پیش با اداره کل تامین اجتماعی البرز توافق شد تا یک قطعه زمین از املاک کارخانه قند کرج به جای پرداخت ریالی حق بیمه کارگران به صورت تهاتر به تامین اجتماعی واگذار شود. فلاح نژاد گفت: اکنون مشکل بیمه کارگران کارخانه قند کرج در حال برطرف شدن است اما مشکل دیگر نبود شکر است که کارخانه را به تعطیلی کشانده است.

استانداری البرز پیگیر است

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی البرز بیان کرد: اکنون استانداری البرز با سرعت پیگیر ترخیص شکرهای کارخانه قند کرج از گمرکات کشور است که به زودی این مشکل نیز برطرف می‌شود. وی ادامه داد: کارخانه قند کرج با ماشین‌آلات موجود می‌تواند راه‌اندازی شود و در زمینه تولید و تامین معیشت کارگران پاسخگو است.

مشکل تامین مواد اولیه است

رئیس هیات‌مدیره شرکت کارخانه قند کرج در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: تجهیزات این کارخانه نوسازی و احیا شده و از این بابت مشکلی وجود ندارد. مهدی زاهدی اول  یادآور شد: کارخانه قند کرج ۹۳ سال عمر دارد اما ساختار و دستگاه‌ها به‌روز شده و فناوری کارخانه که به حدود ۱۰۰ سال پیش بر می‌گشت در سال‌های اخیر تعمیر و نوسازی شده است.

تولید ۱۲۰ هزار تن قند در سال

رئیس هیات مدیره شرکت قند کرج گفت: براساس قرار داد باید شکر مورد نیاز این کارخانه تولید شود و سالانه ۱۲۰ هزار تن قند تولید کند. در زمان حاضر محموله‌های شکر این کارخانه در بنادر کشور به خاطر برخی مسائل مانند تغییر تعرفه توقیف شده که با همکاری استانداری البرز در حال آزاد‌سازی این محموله‌ها هستیم.

زاهدی اول با بیان اینکه گمرک مطابق با مقررات خود عمل می‌کند، افزود: ناهماهنگی‌ها در این بخش به تعطیلی کارخانه قند کرج ختم شده است؛ نیاز ماهانه کارخانه قند کرج ۱۰ هزار تن شکر است که قرار است تا ۲ ماه آینده ۲۰ هزار تن شکر این کارخانه ترخیص شود. وی با اشاره به وجود صنایع مختلف در استان البرز گفت: ۷۰ درصد صنایع این استان در زمینه مواد غذایی فعالیت دارند که بخش عمده آنها شکر مصرف می‌کنند؛ کارخانه قند کرج در واقع تامین‌کننده شکر این کارخانه‌ها است و باید هر چه سریع تر به چرخه تولید بازگردد. زاهدای اول بیان کرد: این کارخانه تا قبل از تعطیلی ۲۴۰ کارگر داشت که اکنون به ۱۵۰ نفر کاهش یافته و مابقی تعیین تکلیف شدند؛ طی یک‌سال گذشته ۲۶ مشکل کارخانه قند کرج برطرف شده و اکنون ۶ مورد باقی مانده است.

کارخانه قند کرج ثروت ملی است

سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان البرز روز شنبه ششم بهمن ماه در نشستی مشترک با مدیران کارخانه قند کرج، این مجموعه را ظرفیتی مناسب برای رونق گردشگری صنعتی و موزه‌ دانست و گفت: البرز با ویژگی‌های خاص خود می‌تواند محور گردشگری صنعتی باشد. نادر زینالی افزود: کارخانه قند کرج به عنوان یکی از قدیمی‌ترین کارخانه‌های ایران یک ثروت ملی است که باید در جهت حفظ و انتقال آن به نسل آینده تلاش کنیم. سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی البرز با تاکید بر اینکه کارخانه قند کرج به عنوان دومین کارخانه قدیمی قند کشور روایتگر تاریخ این صنعت است گفت: شرکت کارخانه قند کرج افزون بر بخش تولیدی دارای یک مرکز آموزش عالی علمی- کابردی است. 

سخن پایانی

مقدمات تاسیس کارخانه قند در سال۱۳۱۱ شروع و سفارش ساخت ماشین‌آلات و نصب و راه‌اندازی و به ظرفیت ۳۵۰ton/day به شرکت اشکوراچکسلواکی داده شده و ساختمان‌ها اعم از صنعتی و اداری و کوی کارکنان بوسیله شرکت تستاپ ساخته شده است.

 ساخت زمین کارخانه در بدو تاسیس ۲۷ هکتار بود که توسعه‌های بعد به ۶۰ هکتار افزایش یافت و اولین بهره‌برداری کارخانه در سال ۱۳۱۵ با مصرف ۱۲۳۷۵ تن چغندر شروع و در دومین بهره‌برداری در سال ۱۳۱۶ با مصرف ۲۲۶۵۹ تن چغندر بوده است.

چون موقعیت کارخانه برای چغندرکاری مناسب تشخیص داده شد امکان تولید چغندر پیش از ظرفیت ۳۵۰ تن برای هر روز بهره‌برداری وجود داشته است.

در سال ۱۳۴۵ ظرفیت کارخانه از ۶۵۰ تن به ۱۶۰۰ تن چغندر در شبانه‌روز افزایش یافت. در این توسعه قسمت خام کارخانه قدیم جمع‌آوری و فقط قسمت تبخیر آن حفظ شده است. امروز کارخانه قند کرج با بیش از ۹۰ سال فعالیت، از ۱۸ ماه پیش تاکنون در پس مشکلات متعدد مانند عدم تامین مواد اولیه در دوره نقاهت یا رکود تولیدی به سر می‌برد که ادامه این وضعیت به زیان کارگران و امور اقتصادی و تولیدی کشور است.