اهمیت دسترسی به لجستیک

بدون شک امکان  دسترسی به  لجستیک پایدار و باکیفیت به نحوی که از سرعت سیر مناسب و هزینه قابل قبول برخوردار باشد، در توسعه تجارت نقش بسیار حائز اهمیتی دارد؛ چه بسیار معادن باکیفیتی در دنیا صرفا به دلیل عدم‌امکان دسترسی به این مهم تاکنون دست‌نخورده باقی مانده‌اند. به‌عنوان مثال، می‌توان به معادن شرکت SBDT در کشور گینه اشاره کرد که اگر بتوان مسئله لجستیک آن را حل کرد، فصل جدیدی از توسعه این شرکت و معادن آن آغاز می‌شود. ‌در بین اقلام تولیدی در کشور، مواد معدنی و صنایع معدنی جزو بارهای ریل‌پسند بوده و در سال‌های قبل نیز سعی شده است در بیشتر معادن بزرگ دسترسی ریلی به شبکه کشور در اولویت‌های طرح‌های تجهیز قرار گیرد. اما، کاهش سهم بار ریلی بخش معدن و صنایع معدنی و کاهش سرعت بازرگانی در سال‌های اخیر به‌شدت بخش معدن را دچار چالش کرده است.

گزارش‌های بخش معدن، حاکی از رسوب زیاد واگن‌ها در مبادی و در طول مسیر، وجود تهدید برای تداوم تولید به دلیل عدم‌ارسال مواد اولیه و اجبار به حمل‌ونقل جاده‌‌‌ای مواد، عدم‌تخلیه بار متناسب با ظرفیت در اسکله‌های تجاری (مانند بارکو)، عدم‌النفع شرکت‌های بخش معدن به دلیل حمل جاده‌ای و... شده است. این موضوع موجب هدررفت انرژی، آسیب‌های جاده‌ای و مخاطرات ایمنی در بروز حوادث جاده‌ای دلخراش شده است. راه‌آهن در مقایسه با جاده می‌تواند ۳ تا ۵‌برابر، ظرفیت حمل‌ونقل بیشتری ایجاد کند. توجه به این نکته ضروری است که به ازای هر تن کیلومتر بار که از جاده به ریل منتقل شود، ۳۵سی‌سی صرفه‌‌‌جویی در مصرف سوخت اتفاق می‌‌‌افتد.  در چشم‌انداز ۱۴۰۴ مقرر بود میزان خطوط ریلی گرم کشور به ۲۵‌هزار کیلومتر ارتقا یابد که بخش اندکی از آن محقق شده است. سرمایه‌گذاری در این بخش نیز با توجه به زیرسازی برپایه استانداردهای ملی و هزینه‌های روسازی برای هر کیلومتر در حدود یک تا ۱.۵میلیون یورو است. با وجود افزایش تولید فولاد طی ۵‌سال گذشته حمل‌ونقل ریلی در این حوزه کاهش یافته است. آنچه مسلم است در برنامه‌های توسعه کشور و سیاست‌های کلی برنامه هفتم مکرر به لزوم توسعه این بخش اشاره شده است، اما وجود برنامه جامع و کلان با تدوین نقش برای افرای که سود زیادی می برند، شاید تنها شیوه بهبود وضعیت در میان‌مدت باشد.

پیشنهادات ارتقای حمل‌ونقل ریلی

با احتساب هزینه‌‌ سرمایه‌گذاری ۱.۵میلیون یورویی به ازای هر کیلومتر خط، مجموع سرمایه‌گذاری موردنیاز این بخش در حدود ۴.۹میلیارد یورو برآورد می‌شود. البته اجرای این موضوع دارای اولویت‌بندی است و بلوک‌های اصلی در احداث خطوط دوم در بخش‌هایی از کشور بسیار حائز اهمیت است.

۱.تامین لکوموتیو موردنیاز

تسهیل در ثبت‌سفارش شرکت‌های حمل‌ونقل بخش معدن و صنایع معدنی و افزایش اعتبار ثبت‌سفارش به دلیل نیازهای فوری واردات به‌صورت CBU انجام شود و در ادامه اجرای طرح PLB در دستور کار قرار گیرد. با نگاه واقع‌بینانه به ظرفیت‌های ساخت داخل، توسعه بخش عمق ساخت داخل نباید مانع دستیابی شرکت‌ها به زیرساخت‌های اولیه تولید بهینه شود.

2. افزایش بهره‌وری خطوط موجود با برنامه‌ریزی

با صدورمجوز قطار برنامه‌ریزی و قطار کامل، استفاده از ناوگان ریلی سرمایه‌گذاران در حمل بار خود و منطقه در اولویت‌های کاری قرار گیرد تا بازگشت سرمایه و بهره‌وری در هزینه‌ها مشوق ورود سرمایه‌گذاران به بخش‌های بعدی پیشنهادها، فراهم شود.

براساس جزء 3 بند «ث» ماده 57 قانون برنامه هفتم توسعه، مقرر شده است شرکت راه‌آهن اجرای قطار برنامه‌ای و قطار کامل را اجرا کند.  این پیشنهاد پس از اجرای بند «یک» به افزایش ظرفیت تخلیه و بارگیری در مبدا و تخلیه در مقصد منجر خواهد شد.

3. دوخطه کردن مسیرهای موردنیاز بخش معدن و صنایع معدنی و رفع گلوگاه‌ها

در این خصوص تجارب نسبتا ناموفقی که وجود دارد می‌توان به مواردی همچون رفع گلوگاه حمل ریلی از سنگان تا بافق و مشارکت در پروژه راه‌آهن سیرجان-بردسیر-کرمان اشاره کرد.  

به‌کارگیری ترکیبی از روش‌های BTL و سرمایه‌گذاری مشترک برای توسعه زیرساخت‌‌‌ ریلی در محتوای قرارداد با یک مدل مالی سودآور برای سرمایه‌گذاران با تضمین دولتی در خصوص اصل و سود سرمایه‌گذاری؛  تخصیص درآمد‌های حق دسترسی (تبصره19) و درآمد حاصل از صرفه‌جویی و مصرف سوخت موضوع ماده 12 قانون رفع موانع تولید به‌نحوی که نرخ بازگشت پروژه منطقی و دوره بازگشت قابل پذیرش حاصل شود؛  مشوق‌های مالیاتی سرمایه‌گذاران قابل پیش‌بینی در قانون بودجه سنوات اجرای پروژه در راستای تامین منابع. توسعه صنعتی به سرمایه‌گذاری در تامین کالاهای عمومی همچون توسعه حمل‌ونقل ریلی نیاز دارد.

آشنایی با حمل ریلی مواد معدنی

 با تمرکز بر  افزایش کارایی، حفظ و بالاتر بردن سطح ایمنی و پایداری، حمل‌ ریلی مواد معدنی به تکامل و انطباق با نیازهای رو به رشد صنایع گوناگون و زندگی بشر ادامه می‌دهد. در واقع، باربری ریلی داخلی و باربری ریلی بین‌ المللی مواد معدنی، مانند یک ریسمان محکم، صنایع مختلف را به یکدیگر مرتبط کرده و پیوند می‌زند. انتقال این مواد از مسیرهای ریلی به نقاط مختلف دنیا،‌ به صورت مستقیم روی تمام جنبه‌های زندگی افراد جوامع مختلف تاثیر می‌گذارد. با حمل ریلی مواد معدنی، نیازهای اولیه انسان مانند نیاز به مسکن، دارو، تجهیزات لازم برای داشتن یک زندگی بدون دردسر و موارد بی‌شمار دیگری را برطرف گشت.

بررسی اهمیت حمل ریلی مواد معدنی

از آن‌جایی که مواد معدنی وزن و حجم بالا دارند و گاهی از حساسیت بالایی برای جابه‌جایی برخوردار هستند، باید بهترین راه برای انتقال آن‌ها انتخاب شود. در صورتی که مواد معدنی با روش‌هایی غیر از باربری ریلی داخلی یا بین ‌المللی جابه‌جا شوند، ممکن است هم به محموله باری آسیب‌هایی وارد شود و هم به وسیله حمل‌کننده. برای مثال، اگر بخواهید برای حمل و نقل بین ‌المللی مواد معدنی از هواپیما استفاده کنید،‌ باید ظرفیت هواپیما را در نظر داشته باشید. این یعنی یک سد محکم از جنس محدودیت بر سر راه تجارت شما. حالا به این مورد، تاخیر و کنسل شدن پروازها به دلایل مختلف را هم اضافه کنید.

در سوی دیگر، حمل ریلی مواد معدنی به دلیل توانایی بالای آن در جابه‌جایی مقادیر زیاد محموله باری، برای باربری ریلی داخلی یا باربری ریلی بین‌ المللی این اقلام گزینه بسیار مناسبی است. مسیرهای ریلی و واگن‌های مسقف و مجهز، یک روش قابل اعتماد و مقرون به صرفه جهت حمل مواد معدنی در فواصل طولانی، اتصال معادن به کارخانه‌ها برای تولید مواد جدید، بنادر و مراکز صنعتی به حساب می‌آیند.

ظرفیت بالای شبکه‌های ریلی امکان حمل و نقل کالاهای فله‌ای مانند زغال سنگ، سنگ آهن و سایر مواد معدنی را فراهم می‌کند که توسط سایر روش‌های حمل و نقل، غیرعملی یا از نظر اقتصادی غیرقابل دوام هستند. علاوه بر این، پیوندی حیاتی بین مناطق دورافتاده معادن و مناطق شهری فراهم می‌کند و به طرز چشمگیری، فرصت‌های شغلی را افزایش می‌دهد. گفتنی است که این روش از ترابری محموله، علاوه بر توسعه اقتصادی، توسعه فرهنگی مجامع را نیز در پی خواهد داشت.

آشنایی با مزایای حمل و نقل ریلی مواد معدنی

۱.بالاترین میزان کارایی

این روش در مقایسه با سایر روش‌های مشابه، امکان جابه‌جایی حجم زیادی از مواد معدنی را در یک سفر فراهم می‌کند و نیاز به سفرهای متعدد را کاهش می‌دهد. این مورد به صورت مستقیم، هزینه‌های حمل و نقل، مصرف انرژی و رد پای کربن را در مقایسه با حمل و نقل جاده ‌ای یا دریایی کاهش می‌دهد.

۲.حفظ و افزایش سطح ایمنی

به دلیل رعایت قوانین سفت و سخت بین‌ المللی و نظارت دائمی‌ روی ریل‌های قطار و واگن‌های فعال، آمار تصادفات و آسیب‌های جانی و مالی در روش حمل ریلی مواد معدنی نسبت به روش‌های مشابه روالی نزولی داشته است.

خطوط ریلی اختصاصی و واگن‌های مناسب‌سازی‌ شده، سفری ایمن با جلوگیری از ریختن یا ورود هر گونه آسیب به مواد معدنی را تضمین می‌کنند.

۳.درک اهمیت فاکتور زمان  

بر خلاف سایر روش‌ها که تابع عوامل محیطی هستند، حمل ریلی مواد معدنی، بر اساس برنامه زمانی ثابت و مشخص عمل می‌کند. به همین خاطر، می‌توانید از تحویل به موقع آن اطمینان حاصل کنید. در صورتی که اگر بخواهید برای جابه‌جایی محموله‌های خود سراغ روش‌های دریایی یا هوایی بروید، باید شرایط دریا، وضعیت هوا و هزاران فاکتور دیگر را در نظر بگیرید.

۴.استفاده درست از زیرساخت‌ها و پتانسیل مناطق

راه‌آهن‌ها اغلب دارای شبکه‌های گسترده‌ای هستند که می‌توانند به مناطق دورافتاده دسترسی پیدا کنند. همچنین، دسترسی به منابعی را فراهم می‌کنند که در غیر این صورت استخراج آن‌ها دشوار و هزینه‌بر است. این سرمایه‌گذاری زیرساختی، توسعه منطقه‌ای را تحریک می‌کند و فرصت‌های شغلی را افزایش می‌دهد. در واقع، با استفاده درست از این زیرساخت‌ها، می‌توانید از پتانسیل‌های ناشناخته و نهفته بهترین استفاده را ببرید.

۵. طول عمر بیشتر و تخریب پذیری کمتر

مسیرهای ریلی در مقایسه با جاده‌ها طول عمر بیشتری دارند؛ به این منظور که هزینه‌های تعمیر، نگهداری و اختلالات ناشی از تخریب زیرساخت‌ها در روش حمل ریلی مواد معدنی بسیار کمتر است. این دوام طولانی مدت، این روش را گزینه‌ای مطلوب‌تر می‌سازد.

سخن پایانی

حمل ریلی مواد معدنی نقش مهمی‌ در جابه‌جایی آن‌ها به طور مؤثر، قابل اعتماد و ایمن دارد. باوجود محدودیت‌های آن، مزایای حمل‌ و نقل ریلی، از جمله کارایی بالا، ایمنی زیاد در طول سفر، به موقع رسیدن بار، پتانسیل نهان زیرساخت‌ها و طول عمر بیشتر، برای به حاشیه بردن گزینه‌های دیگر کفایت می‌کنند.