این داده‌ها به تولیدکنندگان کمک می‌کند با تحلیل روندها و الگوهای موجود، تصمیمات آگاهانه‌تری اتخاذ کنند. به‌عبارت دیگر، برنامه‌ریزی مؤثر در صنعت تنها زمانی ممکن است که براساس اطلاعات شفاف و داده‌های معتبر انجام شود. اگر آمارها به‌موقع و با صداقت ارائه شوند، می‌توانند نقاط قوت و ضعف را نمایان کرده و زمینه‌ساز بهبود فرآیندها شوند. با این حال، عدم‌دسترسی به داده‌های واقعی و به‌موقع می‌تواند منجر به سردرگمی و انحراف در برنامه‌ریزی برای آینده شود. تولیدکنندگان بدون آمار دقیق نمی‌توانند به‌درستی برای نیروی کار، نهاده‌ها و تامین منابع مالی موردنیاز خود برنامه‌ریزی کنند. این وضعیت نه‌تنها می‌تواند موجب تعطیلی و افول یک بنگاه اقتصادی شود، بلکه بر کل اقتصاد تاثیر منفی می‌گذارد؛ بنابراین ضرورت دارد سازمان‌ها و نهادهای متولی با شفافیت بیشتری به ارائه آمار بپردازند تا بتوانند بستر لازم برای رشد پایدار اقتصاد را فراهم آورند. حال در این شماره  به بهانه روز ملی آمار و برنامه‌ریزی نظر کارشناسان را درباره اهمیت دسترسی تولیدکنندگان و صنعتگران به داده‌های آماری جویا شده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

داده‌های آماری در دسترس تولید نیست

محمود نجفی‌سهی، کارشناس و فعال حوزه صنعت درباره اهمیت دسترسی به آمار برای تولیدکنندگان به  گفت: واقعیت این است که برنامه‌ریزی دقیق برای تولید از مسیر اطلاعات و داده‌های آماری واقعی و شفاف می‌گذرد و هیچ تولیدکننده و صاحب‌نظری در صنعت نیست که اهمیت ارائه آمارهای درست و واقعی از سوی دستگاه‌های اجرایی و حاکمیت را نداند. به اعتقاد من، اگر آمارها به‌موقع و درست ارائه شوند، بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور برطرف خواهد شد. با این حال، صنعتگران و تولیدکنندگان ما همواره از عدم‌ارائه به‌موقع و شفاف آمارها گلایه دارند. دسترسی نداشتن به داده‌های واقعی باعث می‌شود تولیدکنندگان نتوانند تصمیمات درستی اتخاذ کنند. آمارها باید به‌گونه‌ای باشند که تولیدکننده بتواند براساس آنها راه را از بیراهه تشخیص داده و با خطای کمتری تولید را ادامه دهد. با این وجود سال‌هاست اطلاعات موجود برای تولیدکنندگان و صنعتگران ما ناکافی و غیرقابل‌اعتماد است. نبود آمار دقیق در سطح کلان برنامه‌ریزی برای اقتصاد را دشوار خواهد کرد. اگر تولیدکنندگان از شرایط اقتصادی کشور اطلاعات دقیق نداشته باشند، نمی‌توانند به‌درستی برای نیروی کار، توسعه تولید، تامین سرمایه و... برنامه‌ریزی کنند و این ضعف در سطوح بالا به اقتصاد ما آسیب وارد خواهد کرد.

عددهای غیرقابل اعتماد

نجفی‌سهی با اشاره به اینکه داده‌های آماری موجود، قابل‌اعتماد نیست، ادامه داد: متاسفانه داده‌های آماری متاثر از ملاحظه‌کاری‌های گوناگون به صورت شفاف و دقیق در اختیار بخش‌های گوناگون اقتصاد قرار نمی‌گیرد. در این شرایط، داده‌های آماری متفاوت از یک شاخص درنهایت باعث سردرگمی استفاده‌کنندگان از آن داده‌ها خواهد شد و قطعا تولید را به بیراهه می‌برد. اطلاعات غیرشفاف ما را به برنامه‌های دور از واقعیت و محقق نشده می‌رساند. این داده‌ها در بودجه هم در طول یک سال برنامه‌ریزی را به محاق می‌برد. داده‌های غیرواقعی از تولید به‌عنوان نمونه باعث می‌شود در بودجه سالانه فشار مالیات بر تولید زیاد شود. چنانچه چندین سال است شاهدیم که فشار مالیاتی بر بخش تولید بسیار زیاد شده و درحالی‌که بخش خدمات و بازرگانی مالیات کمتری پرداخت می‌کنند، تولیدکنندگان تحت‌فشار قرار دارند. یکی از دلایل این رویکرد ناعادلانه به دسترسی نداشتن به داده‌های درست و بعضا اشتباه برمی‌گردد.

تولید بلاتکلیف است

کارشناس حوزه صنعت در پاسخ به این پرسش که در نبود داده‌های آماری روشن، تکلیف برنامه‌ریزی کلان برای صنعت چه می‌شود، اظهار کرد: تولید در کشور ما برنامه ندارد و چون برنامه ندارد، آمار و ارقام دقیقی هم برای آن وجود ندارد. چند سالی است آمارها به‌طور کامل و شفاف منتشر نمی‌شود که تولید را بلاتکلیف کرده، چون تولیدکنندگان نمی‌توانند براساس آن، برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت و بلندمدت داشته باشد. انتظار داریم نهادهای متولی آمارهای با جزئیات و قابل تجزیه و تحلیلی ارائه کنند تا خلأ نبود یا عدم‌شفافیت داده‌ها برطرف شود که خود نوعی کمک به صنعت و تولید کشور است.

وی ادامه داد: آنچه شاهد آن هستیم این است که به‌ویژه در چند سال اخیر مشکلات تولیدکنندگان به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته که این امر اشتغالزایی را هم تحت‌تاثیر قرار داده است. در این میان اعداد و ارقامی که درباره احیای واحدهای تولیدی و میزان اشتغالزایی، تولید و... منتشر می‌شوند هم فاصله زیادی با واقعیت دارند. به عنوان نمونه درباره اشتغال، واقعیت این است که بسیاری از واحدهای ما با ظرفیتی کمتر از ظرفیت اسمی فعالیت می‌کنند و تا زمانی که یک واحد به ظرفیت کامل نرسد، ظرفیت پیش‌بینی‌شده برای اشتغال در آن واحد نیز محقق نمی‌شود. داده‌های درستی دراختیار نداریم و بنابراین برنامه‌ریزی مناسبی هم نداریم و در این شرایط طبیعی است که تولید هم آینده روشنی ندارد؛ در نتیجه رشد اقتصادی مناسبی هم نخواهیم داشت.

تا فرصت داریم، اقدام کنید

 نجفی‌سهی در پایان با تاکید بر اینکه این وضعیت درنهایت تولید را دچار خسارت‌های زیادی می‌کند، گفت: ادامه یافتن این روند به نفع اقتصاد و صنعت کشور نیست ازاین‌رو انتظار می‌رود دولت در یک سازکار مناسب پیشقدم شود تا تمام سازمان‌ها و نهادها موظف باشند داده‌های اقتصادی و آمارهای واقعی را منتشر کنند تا حاکمیت و دستگاه‌های اجرایی بتوانند به‌درستی از آنها استفاده کنند. باز هم تاکید می‌کنم که بدون دسترسی به اطلاعات دقیق، برنامه‌ریزی برای آینده و تصمیم‌گیری‌های اقتصادی ممکن نخواهد بود. این وضعیت نیازمند توجه ویژه از سوی مسئولان است تا بتوانند شرایط را برای تولیدکنندگان تسهیل کرده و از این طریق به رشد اقتصادی کشور کمک کنند. تا فرصت باقی مانده به داد تولید برسید.

بلاتکلیفی تولید در نبود آمار درست

مهدی مطلب‌زاده، کارشناس حوزه صنعت نیز درباره تاثیر دسترسی به آمار بر فعالیت تولیدکنندگان به  گفت: متاسفانه در حال حاضر دسترسی به آمارهای اقتصادی ضعیف است. تولیدکنندگان به‌شدت نیازمند دسترسی به داده‌های آماری دقیق و به‌موقع هستند تا بتوانند تصمیمات استراتژیک و مؤثری در زمینه تولید و مدیریت منابع خود اتخاذ کنند. این داده‌ها به آنها کمک می‌کند تا روند بازار را تحلیل کرده و پیش‌بینی‌های دقیقی درباره تقاضا و عرضه داشته باشند. با استفاده از آمار، تولیدکنندگان می‌توانند به‌طور مؤثری برنامه‌ریزی کنند، از هدررفت منابع جلوگیری کرده و کیفیت محصولات خود را بهبود بخشند. در واقع، داده‌های آماری به‌عنوان یک ابزار کلیدی در فرآیند تصمیم‌گیری عمل می‌کند و به تولیدکنندگان امکان می‌دهد با اطمینان بیشتری به آینده نگاه کنند. علاوه بر این، دسترسی به داده‌های آماری می‌تواند به تولیدکنندگان کمک کند تا هزینه‌ها را مدیریت کرده و بهره‌وری خود را افزایش دهند.

مطلب‌زاده ادامه داد: اطلاعات دقیق درباره هزینه‌های تولید، نیروی کار و مواد اولیه، به آنها این امکان را می‌دهد که تصمیمات مالی بهتری اتخاذ کنند و از این طریق ریسک‌های اقتصادی را کاهش دهند. همچنین، با داشتن آمارهای مربوط به بازار، تولیدکنندگان می‌توانند محصولات خود را بهتر بازاریابی کرده و به نیازهای مصرف‌کنندگان پاسخ دهند. این امر نه‌تنها به افزایش درآمد آنها کمک می‌کند بلکه باعث تقویت زنجیره تأمین محصولات نیز خواهد شد.

وی افزود: در این میان، وجود یک سیستم اطلاعاتی شفاف و قابل‌اعتماد در صنعت می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های کلان اقتصادی کمک کند. دولت‌ها و نهادهای مربوطه با استفاده از داده‌های دقیق می‌توانند سیاست‌های مؤثرتری برای حمایت از تولیدکنندگان تدوین کنند و زیرساخت‌های لازم برای توسعه پایدار بخش صنعت را فراهم آورند. بنابراین اهمیت دسترسی به داده‌های آماری در بخش تولید نه‌تنها برای تولیدکنندگان، بلکه برای کل اقتصاد کشور حیاتی است، زیرا می‌تواند به تحقق اهداف توسعه پایدار و رشد اقتصادی کمک کند.

اطلاعات به موقع در دسترس نیست

مطلب‌زاده تاکید کرد: در حال حاضر، کشور با چالش‌های متعددی در زمینه آمارهای اقتصادی مواجه است که تأثیرات منفی قابل‌توجهی بر تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها دارد. یکی از اصلی‌ترین مشکلات، عدم‌دسترسی به داده‌های دقیق و به‌موقع است.

بسیاری از آمارها به‌دلیل ملاحظات سیاسی یا عدم‌شفافیت در ارائه اطلاعات، به‌طور کامل و درست منتشر نمی‌شوند. این امر باعث می‌شود تولیدکنندگان و صنعتگران نتوانند براساس داده‌های معتبر برنامه‌ریزی کنند و در نتیجه، بهره‌وری و کارآیی آنها کاهش یابد. علاوه بر این، داده‌های آماری موجود غالبا تحت‌تاثیر دستکاری‌ها یا عدم‌دقت قرار دارند. این وضعیت نه‌تنها به سردرگمی در میان فعالان اقتصادی منجر می‌شود، بلکه باعث ایجاد بی‌اعتمادی نسبت به آمارهای رسمی نیز خواهد شد. در چنین شرایطی، تصمیمات اقتصادی ممکن است بر مبنای اطلاعات نادرست اتخاذ شوند که می‌تواند پیامدهای منفی برای کل اقتصاد کشور داشته باشد. درنهایت، نبود یک سیستم اطلاعاتی جامع و یکپارچه که بتواند داده‌های گوناگون را به‌صورت شفاف و قابل‌اعتماد جمع‌آوری کند، یکی دیگر از چالش‌های اساسی است. این مشکل نیازمند همکاری نزدیک بین نهادهای اجرایی و نهادهای خصوصی است تا بتوانند بستر لازم برای ارائه آمارهای دقیق و مؤثر را فراهم آورند. در غیر این صورت، استمرار مشکلات اقتصادی و عدم‌توسعه پایدار اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.

نیازمند سیستم یکپارچه

فعال حوزه صنعت همچنین به نقش دولت در ارائه آمار درست اشاره کرد و گفت: دولت برای برطرف کردن نواقص آمار اقتصادی و کمک به تولیدکنندگان می‌تواند اقداماتی چندجانبه انجام دهد. نخستین گام، ایجاد یک سیستم اطلاعاتی جامع و یکپارچه است که بتواند داده‌های مرتبط با بخش‌های گوناگون اقتصادی را به‌صورت شفاف و قابل دسترس جمع‌آوری کند. این سیستم باید شامل اطلاعات دقیق درباره تولید، هزینه‌ها، بازار و تقاضا باشد تا تولیدکنندگان بتوانند براساس آنها برنامه‌ریزی کنند. همچنین، دولت باید اطمینان حاصل کند که این داده‌ها به‌موقع و بدون دستکاری منتشر می‌شوند تا اعتماد فعالان اقتصادی به آمارهای رسمی افزایش یابد. علاوه بر این، دولت می‌تواند با همکاری نهادهای خصوصی و دانشگاه‌ها، پژوهش‌هایی را در زمینه جمع‌آوری و تحلیل داده‌های اقتصادی انجام دهد. این همکاری می‌تواند به تولیدکنندگان کمک کند از تجربیات و دانش کارشناسان استفاده کنند و در نتیجه تصمیمات بهتری اتخاذ کنند. همچنین، برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی برای تولیدکنندگان درباره اهمیت داده‌ها و نحوه استفاده از آنها می‌تواند به افزایش آگاهی و توانمندی آنها کمک کند.

مطلب‌زاده در پایان تاکید کرد: متاسفانه در حال حاضر عدم‌دسترسی به آمار درست معضل بزرگ تولید است. دولت باید از طریق سیاست‌گذاری‌های مناسب، ضمن ارائه آمار درست، مشوق‌هایی برای تولیدکنندگان ایجاد کند که آنها را به استفاده از داده‌های آماری ترغیب کند. این مشوق‌ها می‌توانند شامل تسهیلات مالی، کاهش مالیات یا حمایت‌های دولتی دیگر باشند. با این اقدامات، دولت می‌تواند بستر لازم برای رشد پایدار صنعت را فراهم کرده و نواقص موجود در آمارهای اقتصادی را برطرف کند.

سخن پایانی

بنابراین گزارش و به اعتقاد کارشناسان در حال حاضر در کشور با نقص در ارائه اطلاعات و داده‌های آماری اقتصادی روبه‌رو هستیم. در شرایط کنونی اقتصاد و صنعت جهان، اهمیت دسترسی به داده‌های آماری دقیق و معتبر در حوزه تولید بیش از پیش نمایان شده است. این داده‌ها نه‌تنها ابزارهای لازم برای تصمیم‌گیری‌های استراتژیک را فراهم می‌آورند، بلکه نقش اساسی در شفافیت اقتصادی ایفا می‌کنند. با توجه به چالش‌های موجود در ارائه آمارهای درست، دولت و نهادهای مربوطه باید با اتخاذ رویکردهای شفاف و مؤثر، بستر لازم را برای جمع‌آوری و انتشار اطلاعات فراهم آورند. از سوی دیگر، تقویت همکاری بین بخش‌های دولتی و خصوصی می‌تواند به ارتقاء کیفیت داده‌ها کمک کند و زمینه رشد پایدار صنعت را فراهم آورد. در نهایت، دستیابی به یک نظام اطلاعاتی کارآمد نه‌تنها موجب افزایش بهره‌وری خواهد شد، بلکه به تحقق اهداف توسعه اقتصادی کشور نیز یاری خواهد رساند.