علیمردان عظیمی، مدیرعامل گروه صنعتی ایران‌خودرو ضمن تاکید بر اینکه سیاست‌گذاری اشتباه در صنعت خودرو موجب این شده امروز بیشترین مشکلات را در صنعت خودرو شاهد باشیم، گفت: به‌عنوان مثال در بحث قیمت‌گذاری به سمتی رفته‌ایم که خودرو از کالای مصرفی به کالای سرمایه‌ای تبدیل شده است. هیچ کالای دیگری در کشور نداریم که ۲۸۰ میلیون تومان با بازار آزاد اختلاف قیمت داشته باشد و بعد به مردم بگوییم برایش صف نکشید یا کالا نخرید.

عظیمی ادامه داد: نیاز کشور به خودرو سواری، یک میلیون تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه در سال است. امسال و سال گذشته بیش از نیاز، خودرو تولید شده، اما چرا مردم این میزان تقاضا دارند؟ تعدادی از متقاضیان مصرف‌کننده واقعی هستند، اما بخش قابل‌توجهی از این تقاضاها، تقاضای کسب سود ناشی از اختلاف قیمت است.

وضعیت بازار در نبود سود ناشی از اختلاف قیمت

این مدیرعامل خودروساز افزود: نیاز جامعه بین یک میلیون تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار خودرو است در حالی‌که سال گذشته حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار دستگاه خودرو تولید شده است. اگر واقعا این اختلاف قیمت را حل نکنیم، امکان پاسخگویی به این تقاضاهای کاذب وجود ندارد؛ کما اینکه امروز در بازار بعضی از خودروها هستند که اختلاف قیمتی با کارخانه ندارند، اما متقاضی چندانی هم برای آنها وجود ندارد و فروشندگان آنها به فروش قسطی روی آورده‌اند و در سراسر شهر تبلیغ هم می‌کنند، اما مشتری نیست. چرا؟ چون سود ناشی از اختلاف قیمت وجود ندارد. آمار و نموداری که از مقایسه اختلاف قیمت محصولات ایران‌خودرو با بازار در مقایسه با دیگر خودروسازان تهیه‌شده، نشان می‌دهد محصولات ایران‌خودرو به‌طور میانگین ۳۶ درصد اختلاف قیمت با بازار دارد. در سایپا نیز این اختلاف ۲۵ درصد است. اختلاف قیمت در گروه بهمن‌موتور ۱۷ درصد، در محصولات کرمان‌موتور حدود ۱۴ درصد، در مدیران‌خودرو تنها ۷ درصد و در سایرین هم یک درصد اختلاف قیمت محصولات درب کارخانه با بازار آزاد وجود دارد؛ این یک درصد هم به این دلیل است که قیمت محصول را براساس قیمت مواد اولیه و قطعات برای‌شان تعیین کرده‌اند. بر این اساس باید سیاست‌گذاری را اصلاح کرد. ما فقط به‌دنبال این نیستیم که بگوییم محصولات ما ارزان است؛ اشکالاتی هم در صنعت خودرو وجود دارد. بهای تمام‌شده در صنعت خودرو ما زیاد است که باید از اساس درست شود، اما یک‌شبه هم قابل اصلاح نیست؛ این اصلاح نیاز به برنامه‌ریزی دارد؛ چراکه سال‌ها طول کشیده که این موضوع در این صنعت نهادینه شده است.

این مقام مسئول در پاسخ به اینکه در دیگر خودروسازان که بهای محصولات به قیمت‌های بازار نزدیک است، آیا اجازه افزایش قیمت به این خودروسازان داده شده یا حمایت خاص از آنها صورت گرفته، اظهار کرد: تقاضای بالایی برای محصولات ایران‌خودرو وجود دارد. ایران خودرو سالانه بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار خودرو تولید می‌کند، اما باز هم تقاضا بیشتر است؛ ذاتا قیمت محصولات آن خودروسازان، در بخش قیمتی قرار می‌گیرد که تقاضا برایش کمتر است. علاوه بر این در جلسه‌ای که اخیرا با یکی از این مراجع ذی‌ربط داشتیم، اعلام می‌کردند که در بحث قیمت، افرادی که این خودروهای در کلاس قیمت بالاتر را می‌خریدند، توانایی مالی دارند، اما افرادی که متقاضی محصولات شما هستند، اکثرا بنیه ضعیف‌تری دارند، نمی‌توانیم همچون دیگر خودروسازان، محصولات شما را تعیین قیمت کنیم.

نگاه واقع‌بینانه به صنعت خودرو داشته باشیم

مدیرعامل گروه خودروسازی ایران‌خودرو ادامه داد: محصولات دیگر خودروسازان، خودروهای گران‌تری است و قشر مرفه به‌راحتی خرید می‌کنند، اما خودرویی که ما تولید می‌کنیم، عمدتا برای قشر ضعیف‌تر است و سبد خودروهای‌مان اقتصادی است. این درحالی است که برای مصرف‌کننده واقعی، اگر سیاست‌ها را اصلاح کنیم باید قدری واقع‌بینانه به این صنعت نگاه کنیم؛ چراکه صنعت خودرو دیگر بیش از این، توان این حجم از زیان انباشته را ندارد. چنانچه این زیان انباشته یک قدم دیگر جلو برود، ممکن است مسائلی پیش بیاید که دیگر همین تعداد خودرو را هم نتوانیم برای متقاضیان تامین کنیم. عظیمی در تشریح راهکارها برای کاهش بهای تمام‌شده محصولات، گفت: سال گذشته ما در خریدهای خارجی خود، حدود ۱۷۹ میلیون دلار کاهش بهای تمام‌شده، داشتیم. این بدان معناست که می‌توان در بخش‌های دیگر هم که وارد شده‌ایم، حتما بهای تمام‌شده را کاهش دهیم. واقعیت امر این است که در بحث قیمت مواداولیه و قطعات، بحث قطعات را باید قدری بیشتر مدیریت کنیم تا بهای تمام شده، کمتر شود. وی خاطرنشان کرد: طبق آمار مرکز آمار ایران، رشد شاخص تورم صنعت در این‌سال‌ها رشد چشمگیر و جهشی داشته‌است. این در حالی است که رشد تولید خودرو  ۵۸۱ درصد بوده است؛ مگر ما از همین موادی که صنعت رشد کرده استفاده نمی‌کنیم؟ چطور می‌شود که این قیمت‌ها را ما براساس این رشد تهیه کنیم، اما خودرو را براساس این نرخ رشد بفروشیم؟ مشکل همینجاست؛ فاصله بسیاری وجود دارد که بهای تمام‌شده با آن نرخِ رشد صنعت و فروش خودرو با آن نرخ، ایجاد می‌شود. این در حالی است که بازار با همان نرخ رشد تورم، بالا می‌رود. در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد محصولات ما زیانده هستند، چرا قیمت محصولات ما با بازار اختلاف ۲۸۰ میلیون تومانی دارد؟ چون ما رشد قیمت نداشته‌ایم.

مدیرعامل گروه صنعتی ایران‌خودرو در پاسخ به اینکه نظر و پاسخ مجلس و دولت به این چالش به‌عنوان نهاد تنظیم‌گر چیست، تصریح کرد: ما طرحی را ارائه و بر اساس آن اعلام کردیم، حداقل به همان میزانی که قیمت خودرو ما را تعیین می‌کنید، به همان میزان مواداولیه مورد نیازش را از همان منابع تامین کننده، کاهش دهید. اگر قرار است مواداولیه را از بورس خریداری کنم، اجازه دهند که در بورس هم عرضه کنیم اما اگرنه، قرار است که قیمت تمام‌شده خود را تحت شرایطی که نهادها تعیین می‌کنند، بفروشیم، تهیه مواداولیه را هم با همان ساختاری که تعیین قیمت می‌کنند، برای‌مان تامین کنند.

وی ادامه داد: همان‌طور که اشاره شد، واقعاً خودرو تحمل زیان انباشته را ندارد. هم‌اکنون نیز ۱۴۱ هستیم و باید حتما برای آن تصمیمی بگیرند؛ البته به‌نظر می‌رسد با روی کار آمدن دولت جدید، احتمال اینکه سیاستی را در پیش بگیرند که هم خودروسازها از شمول ۱۴۱ خارج بشوند و هم به آسانی خودرو در دسترس متقاضیانِ واقعی قرار بگیرد، وجود دارد. برای این منظور، می‌توانند بحث‌های مالیاتی را در نظر بگیرند یا با ادامه روند واردات خودروهای جدید، پیش روند. مجلس هم که با واردات خودرو موافق است و تصویب کرده‌اند؛ ما هم از ورود خودروهای جدید استقبال می‌کنیم اما نکته اینجاست که زمانی که خودرو وارد بازار می‌شود، باید فضای رقابتی را هم ایجاد کنیم.

دست‌مان را بستند، گفتند رقابت کنید

این مدیر صنعتی خاطرنشان کرد: معنای فضای رقابتی این است که همه بازیگران این صحنه، از یک امتیاز مساوی برخوردار باشند. نمی‌توان وارد یک بازی شد، دست یک طرف را بست و بگوییم که با طرفی که دستش باز است، با یکدیگر رقابت کنید. زمانی که قیمت محصولات خودروسازان را یک مرجعی تعیین می‌کند آن هم کمتر از قیمت تمام‌شده برای خودروساز، با خودرویی که از خارج از کشور وارد می‌شود و به‌خاطر آن، ارز هم از کشور خارج می‌شود و قیمت دستوری ندارد، به سختی بتوان رقابت کرد. باید شرایط تعیین قیمت محصولات من خودروساز را هم همچون خودروهای وارداتی در نظر گرفت، در غیراین صورت رقابتی صورت نمی‌گیرد.

وی ضمن استقبال از تصمیم دولت چهاردهم برای واردات خودرو و تخصیص ارز برای این منظور، خاطرنشان کرد: واردات سبب رقابت بیشتر در بازار و توسعه صنعت خودرو داخلی خواهد شد؛ ایران‌خودرو نیز تلاش خواهد کرد با قیمت و کیفیت رقابتی تولید خود را ادامه دهد.

هیچ خودروسازی با واردات خودرو مخالف نیست، اما باید هر شرایطی که برای قیمتِ خودرو وارداتی در نظر می‌گیرند، برای خودروهای ساخت داخل هم در نظر بگیرند.

این مقام مسئول گفت: هیچ خودروسازی با واردات خودرو مخالف نیست، اما باید هر شرایطی که برای قیمتِ خودرو وارداتی در نظر می‌گیرند، برای خودروهای ساخت داخل هم در نظر بگیرند؛ اگر واردکننده اسناد و مدارک ارائه می‌دهد، ما نیز همه خریدها و هزینه‌های خود را با اسناد و مدارک ارائه می‌دهیم و براساس همان هم به ما قیمت بدهند. اگر می‌خواهیم خودرو داخلی قابل رقابت با خودروی وارداتی داشته باشیم، اجازه دهند قیمت محصولات خودروسازان داخل هم آزاد باشد؛ این امر به سرعت سبب کاهش بهای خودرو در بازار خواهد شد.

عظیمی تصریح کرد: نیاز واقعی جامعه این‌قدرها که می‌بینیم نیست؛ در حال حاضر حدود ۱.۴ دستگاه خودرو در داخل تولید می‌شود، ۲۰۰،۱۰۰ هزار دستگاه خودرو هم وارد کشور کنیم، عرضه از تقاضا بیشتر شده و قیمت کاهش پیدا می‌کند. شرایط فعلی بازار به‌خاطر این است که فضایی از گذشته ایجادشده که تقاضا را بیش از عرضه جلوه داده شود؛ از همین رو تعداد زیادی خودرو در پارکینگ‌هاست و این خودروها را می‌گیرند، اما استفاده نمی‌کنند. این خودروها اگر وارد بازار شوند، مطمئن هستیم که قیمت خودرو کاهشی خواهد شد.

مدیرعامل گروه صنعتی ایران‌خودرو اظهار کرد: مطمئنم اگر قیمت محصولات ایران‌خودرو را هم اصلاح کنیم، بازار خودرو را تنظیم می‌کند و زمان زیادی طول نمی‌کشد که ما هم می‌توانیم خودرو قسطی عرضه کنیم؛ در این شرایط حتما قیمت بازار کاهشی می‌شود، چراکه میزان عرضه با میزان تقاضای واقعی متعادل خواهد شد. دهه ۹۰ اجازه دادند خودرو در حاشیه بازار عرضه شود، طولی نکشید که ایران‌خودرو و سایپا وام برای خرید خودرو ارائه می‌کردند تا مردم تشویق شده و خودرو بخرند. اکنون هم می‌توان با اصلاح این سیاست، همان‌گونه اقدام کرد.