برخی از کارشناسان نیز بر این باورند که اتفاقات سیاسی دو هفته اخیر به افزایش اعتماد عمومی منجر شده و خریداران را ترغیب کرده کم‌کم خریدهای خود را از سر بگیرند یا منتظر اتفاقات مثبت و جدیدی در بازار خودرو باشند و به همین دلیل انتظار می‌رود در روزهای آینده تقاضا برای برخی برندهای خودرویی نو و دست دوم افزایش یابد. در حال‌حاضر بازار خودرو همچنان راکد بوده و قیمت‌ها تا حدودی ثابت و البته متاثر از نوسانات نرخ ارز، قدری کاهشی است.  در این گزارش نظر کارشناسان را درباره وضعیت بازار خودرو در بازه زمانی تنفیذ رئیس دولت چهاردهم تا تشکیل کابینه جویا شده که در ادامه می‌خوانید.

رکودتورمی عمیق در انتظار بازار خودرو

مسیح فرزانه درباره آخرین تحولات بازار خودرو در یکی، دو هفته اخیر به  گفت: بعد از تشکیل کابینه چهاردهم و شروع به کار رسمی دولت، بازار خودرو عملا یک کاهش نسبی نرخ خودرو را تجربه کرد. در این میان، اگرچه نرخ ارز به‌واسطه تحولات منطقه دچار نوساناتی شد، اما تاثیر شگرفی روی نرخ خودروها و بازار نداشت. بخشی از کاهش جزئی نرخ در بازار خودرو در دو هفته اخیر برمی‌گردد به رکود بسیار شدیدی که بر این بازار حکمفرماست. در حال حاضر تعداد فروشندگان در بازار خودرو خیلی بیشتر از خریداران است. همان‌طور که می‌دانید این عدم‌تعادل بین عرضه و تقاضا در بازار خودرو نشأت گرفته از کالای سرمایه‌ای شدن خودرو است که مدت‌هاست شاهد آن هستیم و به نابسامانی این بازار دامن زده است.

سه سناریوی مختلف برای واردات

فرزانه درباره وضعیت عرضه خودروهای داخلی و خارجی در روزهای اخیر و تاثیر آنها بر بازار خودرو نیز اظهار کرد: در حوزه خودروهای داخلی به‌دلیل مشکلات مربوط به تخصیص ارزی و کمبود نقدینگی هم برای خودروسازان داخلی و هم مونتاژکار، آمار تولید و عرضه خودرو نسبت به مدت مشابه سال قبل منفی بوده است. تاثیر این موضوع به وضوح در بازار و صنعت خودرو قابل مشاهده است. در حوزه خودروهای وارداتی شاهد یک اتفاق خیلی جالب هستیم و آن عرضه قطره‌چکانی خودروهای وارداتی بعد از رفع ممنوعیت ۵ ساله واردات خودرو است. درباره واردات خودرو در حال حاضر با سه سناریو متفاوت و منحصر به فرد روبه‌رو هستیم.

یک سناریو صحبت‌هایی است که از سوی مسئولان و نهادهای متولی می‌شنویم. این بخش آمارهای جالبی را در برمی‌گیرد که با توجه به اینکه تاثیر عمیقی نیز بر بازار خودرو ندارد، بیشتر نمایی از یک سناریوی خبردرمانی را به تصویر می‌کشند. سناریو دوم، آمارهای عجیب با نوعی ایجاد جذابیت و انتشار خبرهای ضد و نقیض و نادرست است. در حال حاضر بخشی از خبرهای مربوط به واردات را فقط در فضای مجازی و پایگاه‌های خبری و متاسفانه یک‌سری خبرگزاری‌هایی می‌بینم که به‌طور خاص در حوزه خودرو فعالیت می‌کنند. گاها این رسانه‌ها با تصاویری غیرواقعی و نمایشی سعی در تایید اخبار خود دارند و در این میان با عناوینی مانند: «تسخیر بازار خودرو» یا «ورود سیل‌آسای فلان برند در بازار خودرو» و... به دنبال منافع خاصی هستند. در نهایت هم در کف بازار اثری از خودروهای وارداتی نمی‌بینیم. این سناریو سوم به واقعیت نزدیک‌تر است. واردات در اعداد و ارقام جالبی به ظاهر در حال انجام است، اما آنها را درکف بازار نمی‌بینیم. دقیقا در جایی که بر بازار خودرو و روند عرضه و تقاضا در این بازار تاثیر دارد یعنی کف بازار، فعلا خبری از عرضه خودروهای وارداتی در یک روند مشخص و شفاف نیست.

ارز تا همیشه تاثیرگذار

کارشناس حوزه خودرو در ادامه به تاثیر نرخ ارز بر نوسانات بازار خودرو در روزهای اخیر نیز اشاره کرد و گفت: از ابتدای فصل تابستان تا هفته اول شهریور ماه، تقریبا در میان‌مدت شاهد تاثیر تغییرات نرخ ارز بر نرخ خودرو بودیم. البته به اعتقاد من، نمی‌توان نقش ارز را از تورم و رکود و سایر مشکلات اقتصادی عرضه و تقاضا جدا کرد، چراکه تمام این عوامل در یک بسته بحرانی بر وضعیت بازار خودرو و قیمت‌ها در آن تاثیرگذار هستند. اینها تکمیل‌کننده پکیجی هستند که نهایتا مشخص‌کننده نرخ خودرو و میزان عرضه و تقاضا در بازار خواهند بود. نرخ ارز حتی روی نرخ آب معدنی در کشور ما هم تاثیر دارد، چه برسد به نرخ خودرو.

وی در ادامه به وضعیت تقاضا برای خودروهای دست دوم در ماه‌های اخیر اشاره کرد و افزود: در حال‌حاضر بیش از ۷۰ درصد در بازار خودرو فروشنده هستند و تنها ۳۰ درصد خریدارند که شاید ۲۰ تا ۱۵ درصد از این خریداران به‌دنبال خرید خودرو نو باشند. عموما بخش قابل‌توجهی از مصرف‌کننده همچنان به‌دنبال خرید خودرو دست دوم هستند، چراکه خودروهای نو از طریق سامانه در بلندمدت تحویل داده می‌شوند و از خودروهای وارداتی هم اکثرا با نگاه سرمایه‌ای و حفظ ارزش پول استقبال می‌شود و البته به‌دلیل قیمت بالا طیف خاصی خواهان آنها هستند و توان خرید آنها را دارند. در این روند بازار خودرو با متقاضی واقعی ترجیح می‌دهد به سمت استفاده از خودروهای دست دوم برود.

آرزوفروشی ادامه دارد

کارشناس حوزه خودرو درباه تاثیر برنامه فروش اخیر ایران خودرو بر بازار خودرو نیز گفت: به نظر می‌رسد پیش‌فروش‌های اخیر ایران خودرو با هدف جمع کردن نقدینگی بیشتر و آینده‌فروشی بوده و تاثیری روی روند بازار خودرو نداشته است. به هر حال این روند تجمیعی فروش خودرو یا به نوعی آرزو فروختن با توجه به شرایط صنعت خودرو و مشکلاتی که دارد و در بلندمدت نمی‌توان به آنها پاسخ دهد، خود منجر به نوسانات قیمتی رو به بالا می‌شود و کمکی به تعادل و تناسب میزان عرضه و تقاضا نخواهد کرد. ضمن اینکه آمارها نیز موضوع را تایید می‌کنند که خودروسازها نسبت به سال گذشته از تولید عقب هستند و قطعا در عرضه به موقع خودروهای پیش‌فروش شده با مشکلاتی روبه‌رو خواهند شد.وی ادامه داد: رکودتورمی بسیار شدید، شرایط اقتصادی خاصی را ایجاد کرده و همه بازارها و بخش‌ها را تحت‌تاثیر قرار داده است. بخش قابل توجهی از وضعیت نامناسبی که در حال حاضر با آن روبه‌رو هستیم به سیاست انقباضی سیاست‌گذار برمی‌گردد و بخشی دیگر به تصمیمات اشتباه و بعضا جزیره‌ای عمل کردن بخش‌های گوناگون. در نهایت شرایط سیاست‌گذار را در مواجهه با صنعت و بازار خودرو به سمت قیمت‌گذاری دستوری سوق داده که در بلندمدت بلای صنعت خودرو شده و هم مصرف‌کننده و هم تولیدکننده خودرو را متضرر کرده است.

فعلا بازار تغییر ندارد

 فرزانه در پایان با تاکید بر اینکه تصمیمات اشتباه صنعت و بازار خودرو را زمینگیر و دچار رکود عمیقی کرده، گفت: تصمیمات اشتباه سیاست‌گذاران عملا بازار خودرو را به مرز فروپاشی برده است. اگرچه پیش‌بینی وضعیت بازار خودرو در روزهای آینده سخت است، اما ادامه این رکودتورمی را تا پایان تابستان خواهیم داشت که عرضه و تقاضا در این بازار را به‌شدت متاثر خواهد کرد و باز هم شاهد تغییر رفتار مصرف‌کنندگان خواهیم بود. البته تغییر رفتار و پارادایم شیفتی که شاهد آن هستیم تازگی ندارد و مدت‌هاست گریبانگیر بازار خودرو ما شده است. هنوز نگاه‌ها به خودرو به‌عنوان یک کالای سرمایه‌ای برای حفظ دارایی است و بر این اساس افراد از هر موقعیتی برای خرید خودرو در سامانه داخلی یا وارداتی استفاده می‌کنند تا بتوانند ارزش پولشان را حفظ کنند. بازار خودرو به اعتقاد من همچنان این روند را ادامه خواهد داد و بعید به نظر می‌رسد به زودی شرایط این بازار خوب شود و ما شاهد تعادل در عرضه و تقاضا باشیم. به طبع خریداران این بازار نیز همچنان با احتیاط به این بازار ورود می‌کنند.

نرخ ارز همچنان اصلی‌ترین عامل تاثیرگذار بر بازار خودرو

امیرحسین برخورداری، کارشناس حوزه خودرو نیز درباره بازار خودرو در دو هفته اخیر بعد از روی کار آمدن دولت چهاردهم به  اظهار کرد: از ۲۱ مرداد روند نزولی قیمت‌ها و سپس ثبات آن شدت گرفته است.

این روند در پی روند کاهشی نرخ ارز شکل گرفته و اثر خارجی دیگری روی آن مشاهده نمی‌شود. نرخ ارز همواره اصلی‌ترین عامل تاثیرگذار بر ثبات یا کاهش نرخ خودروهاست. روند واردات خودرو به صورت قطره چکانی مانند گذشته ادامه دارد و ترخیص بسیاری از خودروهای وارداتی شدت گرفته، اما تعداد کم آنها نمی‌تواند اثربخشی لازم روی بازار را داشته باشد.عرضه خودروهای داخلی دو خودروساز دولتی نسبتا ثابت بوده و حتی کاهش تیراژ آنها نیز ادامه دارد و خودروسازان خصوصی به‌دلایلی مانند قطعی برق، مشکلات تولید و همچنین مشکلات گمرکات داخلی، روند نزولی عرضه به بازار را داشته‌اند.

بازار محتاط خودرو

برخورداری افزود: بازار همچنان در برابر خودروهای نو و دست دوم روند محتاطانه‌ای دارد. فروش خودرو جدید بر بازار اثر خاصی نداشته و در حقیقت فروش گسترده ایران خودرو و بلوکه شدن سرمایه عظیم در کشور از مهم‌ترین عوامل ثبات هفته‌های اخیر در بازار خودرو است.

این فنر احتمال بعد از مشخص شدن نتایج قرعه‌کشی ایران خودرو بیشتر خود را نشان می‌دهد و پس از مشخص شدن نتایج قرعه‌کشی شاهد بازگشت نرخ خودروها به وضعیت گذشته خواهیم بود.

کارشناس صنعت خودرو در ادامه با اشاره به اینکه وضعیت بازار باثبات نیست، گفت: ثبات بازار کاملا وابسته به شرایط مقطعی مانند فروش ایران خودرو یا تثبیت نرخ ارز است و با گذر از این دو مشخصه بازار باز هم شرایط رشد و حضور فعال دلالان را شاهد خواهد بود.

وی در پایان تاکید کرد: تورم همواره اصلی‌ترین دلیل شکل‌گیری دلالی در بازار و حفظ ارزش سرمایه در برابر کاهش ارزش ریال است و طبیعتا هرگونه افزایش تورم یا مشخصه‌ای که بر آن اثرگذار باشد، منجر به افزایش فاصله نرخ خودرو کارخانه و بازار خواهد بود. محصولات پرفروش ایران خودرو و برخی خودروهای جدید وارداتی از پرفروش‌ترین خودروهای بازار طی ماه‌های اخیر هستند و دیگر خودرو تقریبا روندی مشابه گذشته دارند.

سخن پایانی

براساس این گزارش، صنعت خودرو همچنان به تغییرات کوچک و بزرگ واکنش نشان می‌دهد و پیش‌بینی وضعیت آن حتی در کوتاه‌مدت هم سخت است.

البته اگر وضعیت اقتصادی کشور بهبود یابد و نرخ ارز در سطح معقولی ثابت بماند، می‌توان انتظار داشت که بازار خودرو نیز به سمت ثبات حرکت کند. در عین حال، هرگونه تغییر ناگهانی در سیاست‌های اقتصادی یا تحولات بین‌المللی می‌تواند دوباره بازار را دچار نوسان کند. به اعتقاد برخی کارشناسان، وضعیت بازار خودرو ایران در دو هفته اخیر بعد از روی کار آمدن دولت چهاردهم نشان‌دهنده یک دوره گذار است و به نظر می‌رسد این بازار در حال تجربه کردن دوره‌ای از ثبات نسبی است.