گرچه این اعلام نوری قزلجه به‌دلیل حمایت از تولیدکنندگان به‌علت توجه به ویژگی‌های تولید و هزینه‌های نگهداری و تغذیه دام زنده است، اما نگرانی‌هایی را در اذهان عمومی از بابت جایگاه این محصول در سبد غذایی خانوار ایجاد کرده است. بر همین اساس در این گزارش از صمت، بار دیگر به‌سراغ «خودکفایی در تولید گوشت قرمز» رفته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

بازار فروش گران‌تر گوشت قرمز در خارج از کشور

در شرایطی که تامین گوشت قرمز به یکی از چالش‌های کلیدی نظام غذایی کشور تبدیل شده است، غلامرضا نوری‌قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی از هدف دولت برای خودکفایی در تولید گوشت قرمز تا پایان دولت چهاردهم خبر داد و بااشاره به آمارهای رسمی، گفت: در حال ‌حاضر حدود ۲۰درصد از گوشت موردنیاز کشور از طریق واردات تامین می‌شود. اما با برنامه‌ریزی‌های انجام‌گرفته، امیدواریم تا پایان دولت به خودکفایی برسیم.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: ادامه تخصیص ارز ترجیحی برای واردات گوشت، فعلا در دستور کار است، اما به‌طورطبیعی، نرخ تمام‌شده در داخل کشور، عدد مشخصی دارد و این عامل مستقیما روی نرخ نهایی فروش تاثیر می‌گذارد.

وزیر جهاد کشاورزی با تاکید بر کیفیت بالای گوشت قرمز ایرانی گفت: گوشت تولیدی در ایران می‌تواند در بازارهای جهانی با نرخ بالاتر از نرخ داخلی به‌فروش برسد، بنابراین نباید انتظار داشت نرخ گوشت قرمز با گوشت مرغ برابری کند. گوشت قرمز، به‌دلیل ویژگی‌های تولید و هزینه‌های نگهداری و تغذیه، همواره نرخ بالاتری دارد. از طرف دیگر به‌دلیل اینکه در ایران، دام اغلب در محیط‌های بسته و با هزینه بالا نگهداری می‌شود؛ در حالی‌که در برخی کشورها، پرورش دام به‌صورت آزاد و کم‌هزینه انجام می‌شود. همین تفاوت، دلیل اصلی تفاوت در نرخ تمام‌شده است.

نوری قزلجه با بیان اینکه نمی‌توان از دامدار انتظار داشت، یارانه را از جیب خود بپردازد، گفت: باید با بهبود بهره‌وری و اصلاح نژاد، هزینه‌های تولید را کاهش دهیم، اما این فرآیند زمانبر است و نباید با وعده‌های غیرواقعی، توقع کاهش شدید نرخ را در جامعه ایجاد کنیم.

وی بااشاره به تجربه‌های گذشته افزود: «هدف اصلی ما تامین پایدار، باکیفیت و به‌صرفه گوشت قرمز برای خانوارهای ایرانی است. اما این هدف نیازمند تداوم حمایت، نظارت و اصلاحات ساختاری در زنجیره تامین دام و گوشت است.»

به اعتقاد وی؛ گوشت قرمز، ذاتا محصولی گران‌تر از سایر منابع پروتئینی است و حتی در صورت تحقق خودکفایی، انتظار قیمت‌هایی هم‌رده با گوشت مرغ، انتظاری نادرست و غیرکارشناسی است.

ارز واردات به تولید اختصاص یابد

فرهاد اکبری، رئیس هیات‌مدیره اتحادیه دامداران ایران درباره خودکفایی در تولید گوشت قرمز به روزنامه صمت گفت: برای دستیابی به خودکفایی باید به تولید بها داد، اگر ما تولیدکننده و پرواربند را حمایت کنیم، قطعا تولید به خودکفایی خواهد رسید، زیرا هم دام و هم مکان مناسب برای تولید در اختیار داریم.

وی در ادامه با پیشنهاد تخصیص ارز واردات در راستای حمایت از تولید داخلی گفت: اگر این دلارها و ارزها برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی صرف شود، تولید افزایش یافته و در نتیجه قیمت‌ها کاهش خواهد یافت و این‌طور نیست که قاطعانه بگوییم قیمت‌ها پایین نخواهد آمد.

رئیس هیات‌مدیره اتحادیه دامداران ایران بااشاره به اختلالاتی که سودجویان در این راه ایجاد می‌کنند، گفت: از آنجایی که دلالان و سودجویان به‌دلیل منفعت شخصی خود، اجازه واردات گوشت یا حتی صادرات و برنامه‌ریزی در این حوزه را نمی‌دهند، زمانی که مقرر است گوشت وارد شود، بر طبل دام مازاد در کشور و ماندن دام بر دست دامداران کوفته و زمانی که می‌خواهد صادر شود نیز، بر طبل گرانی آن می‌کوبند تا از واردات گوشت جلوگیری کنند. بنابراین برخی اجازه برنامه‌ریزی و اجرای این طرح در حوزه دام و گوشت قرمز را نمی‌دهند، بنابراین باید کسی قاطعانه وارد این موضوع شده و ارزی را که به‌منظور واردات گوشت قرمز تخصیص داده می‌شود، به پرواربندی دام تخصیص دهد که بسیار جوابگو خواهد بود.

وی در پایان گفت: در راستای طرح ارزانی گوشت، باید پرواربندی بیشتر شود، چراکه بازار همواره تابع عرضه و تقاضا است، بنابراین در شرایطی که عرضه افزایش یابد، قیمت‌ها نیز کاهش خواهند یافت.

خودکفایی در تولید، نیازمند سرمایه

منصور پوریان، رئیس شورای تامین‌کنندگان دام در گفت‌وگو با صمت در پاسخ به اینکه آیا ظرفیت خودکفایی در تولید گوشت قرمز در کشور موجود است، گفت: خودکفایی در تولید گوشت قرمز، نیازمند تامین پایدار منابع مالی و جلوگیری از خروج دام‌های مولد از چرخه تولید و مستلزم توجه به حلقه واسط زنجیره پرواربندی است.

وی ادامه داد: تقویت پرواربندی به‌معنای تولید گوشت به‌میزان بسیار زیاد است. دلیل اینکه در دهه ۱۳۹۰ شاهد رشد در تولید و صادرات دام بودیم، به‌دلیل توجه به این مسئله در آن سال‌ها بود؛ موضوعی که کم‌کم مورد بی‌توجهی قرار گرفت و در نتیجه به‌دلیل نبود سیاست‌های واضح و خروج سرمایه‌های فصلی موجب ضعف در وضعیت تولید دام کشور شد؛ زیرا در آن زمان هر پرواربندی، می‌توانست به‌میزانی مشخص، دام تولیدی خود را صادر کند، اما این امکان در سال‌های اخیر از بین رفته است که در نتیجه آن، سرمایه‌ها از این بخش خارج شدند،چرا که با تغییر سیاست‌گذاری، پرواربند مکلف به تولید و فروش دام در بازار داخل است.

به‌اعتقاد وی؛ دستیابی به خودکفایی، نیازمند تمرکز و توجه به پرواربندی به‌شکل قوی است؛ کاری که کشورهای مختلف در حال انجام آن هستند.

رئیس شورای تامین دام با تاکید بر اینکه ظرفیت تامین گوشت قرمز برای جمعیت ۵۰۰ میلیونی وجود دارد، گفت: اگر بخواهیم به خودکفایی در گوشت قرمز دست یابیم، باید علاوه بر توجه بر واردات دام‌های پایه‌پروار، برخی سیاست‌گذاری‌ها نیز اصلاح شود. همچنین نیاز است تا تامین نهاده‌های دامی مدت‌دار، باید تولید قراردادی نیز از سوی دولت اجرایی شود.

پیش از این نیز، پوریان درباره خودکفایی کشور در تولید گوشت قرمز به صمت گفته بود؛ باید توجه داشت که منظور از خودکفایی در بخش تولید است یا در بخش مصرف. خودکفایی در تولید، مرتبط با میزان و حجم تولیدی تولیدکننده و دامی است که در اختیار دامدار قرار دارد. در این زمینه، میزان و شرایط تولید به‌شکلی است که بیشترین بخش نیاز کشور از طریق تولید داخل تامین شود. خوشبختانه در حال ‌حاضر دامداران کشور به شرایطی دست یافته‌اند که میزان نیاز گوشتی کشور را تامین کنند. اما خودکفایی در بخش مصرف نیازی است که مصرف‌کننده دریافت می‌کند و این میزان با یکدیگر تفاوت دارد. رئیس شورای تامین‌کنندگان دام ادامه داد: در بخش مصرف نیز، همیشه کسری‌هایی داشته و داریم و این به‌دلیل تفاوت میزان نیاز با تولید در کشور است. باتوجه به آمارهای رسمی اعلام‌شده، میزان تولید و نیاز سالانه گوشت قرمز در کشور مشخص است. براساس این آمار، تولید سالانه گوشت قرمز حدود ۹۰۰ هزار تن و نیاز مصرفی نیز حدود یک‌میلیون و ۱۰۰ تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن است. اما باتوجه به اینکه آمار تولید گوشت قرمز و آمارهای دامپزشکی مربوط به خروجی لاشه است، نه گوشت خالص؛ بنابراین باتوجه به خروج ضایعات و جداسازی استخوان از گوشت، این میزان تولید به حدود ۷۵۰ هزار تن گوشت خالص می‌رسد، بنابراین باتوجه به این آمار، با کسری گوشت در بخش مصرف مواجه خواهیم بود که باید از طریق منابع غیرداخلی تامین شود.

نیازی به واردات گوشت قرمز نداریم

جواد آزاد، نایب رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون گفت: بنا بر آمار سال گذشته، ۹۲۳ هزارتن گوشت قرمز در کشور تولید شده است که بر این اساس، ۱۰ درصد کسری نیاز کشور از طریق واردات تامین می‌شود. با حمایت از تولید داخل و اجرای تولید قراردادی، امکان تامین ۱۰ درصد کسری گوشت در داخل کشور وجود دارد.

به‌گزارش بازار، وی با بیان اینکه واردات گوشت کماکان مانند سابق انجام می‌شود، گفت: برنامه دولت برای حمایت از مصرف‌کننده، واردات گوشت است.

آزاد با بیان اینکه نیازی به واردات گوشت قرمز نداریم، افزود: با حمایت از تولید داخل و اجرای تولید قراردادی، ظرف چند سال نه‌تنها امکان تامین ۱۰ تا ۱۵درصد کسری نیاز کشور وجود دارد، بلکه می‌توان به صادرکننده گوشت قرمز هم تبدیل شد.

نایب رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون، نرخ هر کیلو دام‌سبک را ۳۰۰ تا ۳۱۰ هزار تومان و دام سنگین را ۲۰۰ تا ۲۱۰ هزار تومان اعلام کرد و گفت: باتوجه به نرخ دام زنده، نرخ منطقی هر کیلو لاشه گوساله ۴۰۰ هزار تومان و لاشه گوسفند هر کیلو ۶۰۰ تا ۶۵۰ هزار تومان است.

سخن پایانی

گرچه دستیابی به خودکفایی در تولید محصولات دامی و کشاورزی به‌عنوان مهم‌ترین مهره تامین امنیت افراد یک جامعه یعنی امنیت غذایی به‌حساب می‌آید، تولید گوشت قرمز نیز به‌عنوان مهم‌ترین محصول پروتئینی آن نیز از این جمله است که در سال‌های اخیر نوسان زیادی داشته است و آمارهای ارائه‌شده از سرانه مصرف سالانه گوشت قرمز، از کاهش این میزان و رسیدن آن به محدوده ۴ تا ۱۱ کیلوگرم برای هر نفر خبر می‌دهند. در واقع این آمارها زنگ خطر  کوچک شدن سبد پروتئینی مردم و قرارگیری آن در مرز هشدار را به‌صدا درمی‌آورند. حال باتوجه به شرایط اقتصادی و تورمی روزانه حاکم در جامعه به‌ویژه در محصولات خوراکی و غذایی، بار دیگر این سوال مطرح می‌شود که باتوجه به کاهش مصرف، آیا خودکفایی در  تامین گوشت قرمز ممکن است؟