خسارات ناترازی برق به یکی از چالش‌های جدی در صنایع تولیدی ایران تبدیل شده است. با افزایش هزینه‌ها و اختلال در فرآیند تولید، وزارت صنعت، معدن و تجارت وعده داده است تا با اقدامات مختلف و بسته‌های حمایتی، این خسارات را جبران کند و از تولیدکنندگان حمایت نماید. یک ماه از قول وزارت صنعت از ارائه بسته حمایتی برای جبران خسارات ناترازی انرژی می‌گذرد و هنوز ارائه نشده، از طرف دیگر تشکلها نسبت به عدم مشورت وزارت صنعت نسبت به بسته حمایتی گلایه مند هستند.

آرمان خالقی عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت در گفتگو با خبرنگار صمت گفت: «در سال‌های اخیر، ناترازی برق به یکی از مشکلات بزرگ صنایع تولیدی در ایران تبدیل شده است. این وضعیت باعث اختلال در تولید و افزایش هزینه‌ها برای بسیاری از تولیدکنندگان شده است. وزارت صنعت، معدن و تجارت برای جبران خسارات ناترازی برق و حمایت از تولیدکنندگان وعده ارائه بسته حمایتی داده، اما هنوز در مرحله پیشنهاد باقی مانده است.»

او افزود: « در تهیه بسته حمایتی شفافیت وجود ندارد. چراکه تشکلها در تهیه آن نقشی نداتشته اند. وزارت صنعت باید پیش از تصویب و اجرایی شدن بسته حمایتی، جزئیات آن را با تشکل‌ها به اشتراک می‌گذاشت. ناترازی برق به طور مستقیم بر بخش خصوصی و صنایع تولیدی تاثیر می‌گذارد و نیاز به مشورت و هم‌فکری با آنها برای تدوین راه‌حل‌های مناسب وجود دارد.»

آرمان خالقی درباره ضرورت ارائه هرچه سریعتر بسته حمایتی برای صنایع آسیب دیده از ناترازی تاکید کرد: «هزینه‌های مربوط به مواد اولیه، نیروی انسانی و انرژی در حال افزایش است و این امر باعث کاهش سودآوری و نقدینگی صنایع می‌شود. نوسانات نرخ ارز و مشکلات تأمین ارز مورد نیاز برای واردات مواد اولیه و تجهیزات نیز از جمله مسائلی است که صنایع با آن مواجه هستند. این مشکلات در کنار تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های تجاری باعث کاهش دسترسی صنایع به بازارهای خارجی و منابع مالی بین‌المللی شده است.»

وزارت صنعت، معدن و تجارت به منظور کاهش خسارات ناشی از ناترازی برق، باید اقدامات متعددی را به اجرا بگذارد.گفته می‌شود که بسته حمایتی وزارت صنعت، معدن و تجارت شامل تسهیلات مالی متعددی است که به شرح زیر است: « امهال در پرداخت حق بیمه برای صنایع تحت تاثیر ناترازی. تعویق در پرداخت مالیات سررسید شده برای تولیدکنندگان آسیب‌دیده. تمدید دوره بازپرداخت اقساط وام‌ها برای کاهش فشار مالی بر تولیدکنندگان است.» اما این پیشنهادات به نسبت خسارت وارد شده به بخش صنعت بسیار ضعیف است.

نقش مشارکتی فولاد مبارکه در ناترازی انرژی

انتقادات وارد شده به وزارت نیرو شامل عدم توانایی در تامین گاز شرکت‌های فولادی است شرکت‌های بزرگ از جمله فولاد مبارکه از قطعی گاز متأثر شده‌اند و این مسئله باعث خاموشی نیروگاه‌های سیکل ترکیبی آنها شده است. وزارت نیرو اعلام کرده به دلیل محدودیت‌های اقتصادی و مالی، نتوانسته است برنامه‌های لازم برای ساخت و توسعه نیروگاه‌ها را اجرا کند. البته فولاد مبارکه پیشنهاداتی مانند توسعه سیستم‌های مدیا در نیروگاه‌های گازی و مشارکت در احداث نیروگاه‌ها را به وزارت نیرو داده‌اند، اما استقبالی نشده است.

عادل نجف‌زاده عضو کمیسیون صنعت، معدن و تجارت مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار بازار گفت:« پیشنهادات برای حل مشکل ناترازی برق شامل توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است که باید با سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های خورشیدی و بادی وابستگی به سوخت‌های فسیلی کاهش یابد. همچنین افزایش بازدهی نیروگاه‌های موجود و مدرن‌سازی آنها، کاهش هدررفت انرژی در شبکه توزیع با ارتقاء و بازسازی شبکه توزیع برق و استفاده از فناوری‌های جدید فراهم شود.»

او افزود« یکی از اقداماتی که در این راستا باید انجام شود سرمایه‌گذاری صنایع در ساخت نیروگاه است و وزارت صنعت در این زمینه رایزنی‌های با صنایع داشته‌است به همین دلیل باید زمینه‌ای فراهم شود که صنایعی که توان بالایی دارند در این زمینه نقش آفرینی کنند. تاکنون تنها فولاد مبارکه توانسته در ساخت نیروگاه به تعهدات خود عمل کرده و موفق بوده‌است.»

البته تعیین تعرفه‌های معقول و هوشمند برای کاهش مصرف اضافی و مدیریت تقاضا و زمان‌بندی مصرف می‌تواند برای رفع ناترازی راهگشا باشد که تاکنون وزارت نیرو در این زمینه چندان نتیجه نگرفته است. به همین دلیل موضوع ساخت نیروگاه باید به صورت جدی تری دنبال شود.

مشکلات سرمایه در گردش صنایع شامل کمبود سرمایه در گردش است. بسیاری از صنایع با کسری منابع مواجه هستند و نمی‌توانند به موقع به تعهدات مالی خود پاسخ دهند. این مشکل باعث کاهش نقدینگی و تأثیرگذاری بر تولید می‌شود. صنایع بزرگ معمولاً بدهی‌های بزرگی دارند که باید به بانک‌ها و سایر نهادهای مالی پرداخت کنند. این بدهی‌ها می‌تواند منابع مالی مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری‌های جدید مانند ساخت نیروگاه را محدود کند.کندی در دریافت تسهیلات مالی مشکل دیگر آنهاست؛ صنایع معمولاً به تسهیلات مالی دولت یا بانک‌ها وابسته هستند. اما روند دریافت این تسهیلات کند است و همین امر باعث کاهش توانایی صنایع در تأمین سرمایه در گردش می‌شود.

انتقادات وارد شده به وزیر صنعت شامل مواردی مانند عدم مشورت با تشکل‌ها است. نمایندگان تشکلها و کارشناسان اقتصادی معتقدند که وزیر صنعت در فرآیند تدوین بسته حمایتی، نظر تشکل‌های مرتبط و بخش خصوصی را جویا نشده است. در حال حاضر با توجه به وعده وزارت صنعت و بسته حمایتی تدوین شده، امید می‌رود که تولیدکنندگان بتوانند خسارات ناشی از ناترازی برق را جبران کرده و روند تولید خود را بهبود بخشند. این اقدامات نشان از تعهد دولت به حمایت از بخش تولید و اقتصاد کشور دارد.