گرانی روغن به ایران می‌رسد؟
قیمت ارزی روغن به دلیل تامین روغن خام مورد نیاز کشور و رشد قیمت جهانی این محصول افزایش یافته است. حال باید دید آیا در نهایت این اتفاق منجر به افزایش ریالی قیمت روغن هم می‌شود؟
دانههای روغنی یکی مهم‌ترین محصولات کشاورزی محسوب می‌شوند که نقش مهمی در تغذیه انسان و حتی تغذیه دام و طیور ایفا می‌کنند. از طرفی به دلیل صنعتی بودن دانههای روغنی، اهمیت این محصول دوچندان است. اما طی روز‌های گذشته، وزارت جهاد کشاورزی از افزایش قیمت ارزی روغن خام خبر داد که این مساله نگرانی طیف وسیعی از مردم را برانگیخته است. حال سوال اینجاست که علت افزایش قیمت ارزی روغن خام چیست؟
علت افزایش قیمت ارزی روغن خام چیست؟
آن‌طور که وزارت جهاد کشاورزی خبر داده، افزایش قیمت ارزی روغن خام به دلیل تامین روغن خام مورد نیاز کشور و همچنین رشد قیمت جهانی آن به تصویب رسیده است.
علیرضا شریفی، دبیر انجمن روغن نباتی ایران، درباره علت افزایش قیمت جهانی این محصول توضیح داد: افزایش قیمت جهانی روغن اتفاقی طبیعی است چراکه بارها شاهد بالا رفتن یا پایین آمدن قیمت روغن بوده‌ایم؛ ولی این بار شتاب افزایش قیمت‌ها نسبت به قبل بیشتر بوده است.
او ادامه داد: برای این افزایش قیمت دلایل مختلفی وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به کاهش میزان برداشت دانههای روغنی در کشورهایی همچون روسیه، اوکراین، بلغارستان و رومانی اشاره کرد. از سوی دیگر افزایش مصرف سوخت سبز به دلیل افزایش قیمت نفت و نزدیک شدن به فصل زمستان و التهابات و تنش‌های خاورمیانه در این اتفاق بی‌تاثیر نیست.
شریفی افزود: همچنین بحث‌هایی درباره افزایش مالیات‌ها برای روغن پالم از سوی دولت‌های مالزی و اندونزی مطرح شده که مجموع این عوامل موجی از افزایش قیمت روغن خام در سطح جهانی ایجاد کرده است.
قیمت روغن در ایران افزایش می‌یابد؟
دبیر انجمن روغن نباتی ایران در پاسخ به این پرسش که آیا قیمت روغن در داخل افزایش می‌یابد توضیح داد: در بازار داخلی قیمت‌های مصوب وجود دارد و از طرفی افزایش قیمت ارزی لزوماً به معنی افزایش قیمت در بازارهای داخلی نیست.
در کنار این اظهارات، باید توجه داشت افزایش قیمت این محصول طی چند روز گذشته از سوی دیگر کارشناسان هم پیش‌بینی شده بود.
چنان‌که داده‌های انجمن غلات نشان‌دهنده افزایش چشمگیر قیمت روغن طی هفته‌های اخیر است؛ طبق داده‌های منتشرشده، قیمت روغن سویای آرژانتین برابر با 1050 دلار به ازای هر تن است. همچنین روغن خام آفتابگردان در بندرهای اتحادیه اروپا با قیمت 1200 دلار به فروش می‌رسد.
البته یکی از علل افزایش قیمت جهانی روغن خام، شرایط نامساعد آب‌وهوایی در فرانسه و منطقه دریای سیاه بود. بارش‌های شدید و خشکسالی به تولید دانههای آفتابگردان آسیب جدی وارد کرده است.
در حال حاضر 150 کشور در عرصه تولید دانههای روغن خوراکی فعالیت می‌کنند. البته میزان تولید دانههای روغنی سالانه رو به افزایش است. از جمله بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده دانه روغنی می‌توان به اندونزی، مالزی، چین، اتحادیه اروپا، امریکا، آرژانتین و هند اشاره کرد.
تولید دانههای روغنی در ایران
در سال 1394، وزارت جهاد کشاورزی برنامه‌ای به منظور خودکفایی در زمینه تولید محصولاتی نظیر برنح، جو، گندم، حبوبات، پنبه، چغندر قند، ذرت و دانههای روغنی تدوین کرد. یکی از مهم‌ترین برنامه‌ها، خودکفایی در زمینه تولید دانههای روغنی بود. اما طبق اطلاعات منتشرشده از سوی جام‌جم، نه‌تنها پیشرفتی در این زمینه حاصل نشده، بلکه با کشور با کاهش تولید هم مواجه بوده است.
درحال حاضر کشور وابستگی 90 درصدی به واردات روعن و دانههای روغنی دارد که چهار تا پنج میلیارد دلار از درآمد نفتی کشور را به خود اختصاص می‌دهد.
گزارش‌ها حاکی از آن است که رشد این طرح از سال 394 تا 1400، از 6 درصد به 10 درصد رسیده است. البته در سال گذشته میزان خودکفایی ۶ درصد کاهش پیدا کرد و احتمال می‌رود این میزان در سال جاری دوباره کاهش یابد.
هرچند ایران جزو بزرگ‌ترین واردکنندگان دانههای روغنی در دنیاست زیرا در زمینه واردات دانههای روغنی رتبه ششم را کسب کرده است.
ایران یکی از بزرگ‌ترین وارد‌کننده‌های روغن خام و دانههای روغنی در جهان است. از آنجا که ایران از نظر آب‌وهوایی برای کشت دانههای روغنی مناسب نیست، می‌توان به جای واردات روغن خام، دانههای روغنی وارد کرد و از ظرفیت کارخانه‌ها بهره برد.
بر اساس این گزارش، از آنجا که شرایط آب‌وهوایی در کشورهای تولیدکننده مساعد نبود و قیمت جهانی روغن افزایش یافت، دولت هم برای تامین نیاز کشور اقدام به بالا بردن قیمت ارزی کرد. بنابراین به این خاطر که قیمت روغن در بازار داخلی از قبل مصوب شده، احتمال افزایش قیمت روغن در بازار داخل کم است.
