طی سال های گذشته صنعت سنگ نیز مانند بسیاری از صنایع دیگر با معضلات و بحران های ناشی از تحریم و مسائل اقتصادی روبه رو بوده است. از جمله این چالش ها می توان به ماشین‌آلات فرسوده و عدم دسترسی به تکنولوژی‌های جدید، دشواری حمل و نقل، محدودیت در صادرات و نقل و انتقال پول اشاره کرد. در کنار این مسائل، رکود صنعت ساخت و ساز در کشور نیز در سالیان اخیر به این چالش ها دامن زده است. متاسفانه وضعیت ساخت و ساز در داخل کشور هیچگاه ثبات نداشته است؛ از این رو در هر دوره زمانی که ساخت و ساز داخل با رکود مواجه بوده است، به طور مستقیم و به شکل گسترده ای بازار سنگ را تحت تاثیر قرار داده است. در چنین شرایطی تولیدکنندگان داخلی و صادرکنندگان محصولات سنگ کشور با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می کنند. در همین راستا گفت و گوی خبرنگار ما با سامان اسماعیلی، مدیرعامل شرکت ماهان سنگ فلات  در خصوص وضعیت و چالش های این صنعت در پی می‌آید.

به عنوان فعال صنعت سنگ بفرمایید که در حال حاضر وضعیت این صنعت چه شرایطی دارد؟

مسائل و بحران‌های سیاسی و اقتصادی که در طی چند سال گذشته گریبانگیر صنعت سنگ و تولید‌کنندگان بوده است، به ویژه تحریم‌های خارجی، ضررهای جبران ناپذیر و مشکلات عدیده‌ای را برای واحدهای صادراتی در بخش صادرات سنگ به وجود آورده است. از طرفی در سال¬های اخیر شاهد رکود صنعت ساختمان‌سازی و مسیر بسیار کند اجرای پروژه‌های خصوصی و دولتی بوده¬ایم که همین مسئله منجر به رکود در سنگ¬های ساختمانی نیز شده است.

به نظر شما چرا در صنعت تولید سنگ¬های ساختمانی، سازوکار منسجم و ساختار یافته¬ای در بخش¬های مختلف، از استخراج در معادن گرفته تا تولید محصولات و حتی مصرف سنگ، وجود ندارد؟ اصلاح ساختار صنعت سنگ باید از کدام بخش آن شروع شود؟

در بخش استخراج سنگ با چالش وجود ماشین‌آلات فرسوده در معادن مواجه هستیم. از طرفی با عدم حمایت دولت برای واگذاری و تجهیز معادن به ماشین‌آلات به روز روبه رو هستیم. این در حالی است که قراردادن این امکانات در اختیار معادن سنگ، باعث افزایش بهره‌وری و همچنین کاهش هزینه‌های تولید می‌شود. درنهایت می توانیم شاهد باشیم که کیفیت سنگ استحصال شده از معادن به مراتب بهتر خواهد بود و با قیمت مطلوب‌تری در اختیار کارخانه‌داران قرار می‌گیرد.

از این رو بدیهی است که‌ واحدهای تولیدی باید به تکنولوژی‌های جدید تولید تجهیز شوند، که در این صورت میزان بازدهی و بهره‌وری در تولید سنگ‌ افزایش می یابد و در عین حال از اتلاف و هدررفت منابع طبعی جلوگیری می کند. بدیهی است که مسائل مطروحه به دست دولت و قانون‌گذاران قابل اجرا و حمایت است.

اگر بخواهید از مزیت های سنگ ایران بگویید، مهمترین آن چه مواردی است؟ سهم ایران در بازارهای منطقه و جهانی به چه میزان است؟

از نظر بنده ایران مشخص‌ترین کشور دنیا در زمینه تنوع انواع سنگ‌های ساختمانی است. از شاخص‌ترین سنگ‌های ساختمانی ایران می‌توان به انواع تراورتن (سفید، قرمز، سیلور و...) تنوع بسیار زیاد در سنگ‌های مرمریت و مرمر و همچنین گرانیت اشاره کرد. بسیاری از سنگ‌های ایران در بازارهای بین‌المللی بسیار شاخص و شناخه شده است که متاسفانه با توجه به مشکلات در بخشی تولید و تحریم‌های ناشی از مسائل سیاسی، سهم بسیار کمرنگی در بازارهای صادراتی دارند.

در سال های اخیر تمایل کشورهای خارجی نسبت به صنعت سنگ و خدمات فنی و مهندسی کشورمان چه تغییراتی داشته است؟

در دهه ۸۰ با توجه به حمایت‌های دولت از صنعت سنگ، کارخانه های بسیاری در این صنعت تجهیز و یا راه‌اندازی شدند که این واحدهای تولیدی از تکنولوژی روز ایتالیا بهره بردند. به این ترتیب خوشبختانه این صنعت پس از سال‌ها رکود توانست مجددا با تولید و عرضه محصولات قابل توجه، در بازارهای خارجی حضور یابد. اما متاسفانه از دهه ۹۰ به بعد هیچ گونه تسهیلاتی به فعالان صنعت ارائه نشده و کمکی صورت نپذیرفته است. به ویژه در چند سال گذشته بانک‌ها از ارائه تسهیلات برای حمایت از فعالان صنعت سنگ کوتاهی می‌کنند.

چه چالش هایی در مسیر توسعه و رشد صنعت سنگ ایران در بازارهای جهانی وجود دارد؟

بزرگترین مشکل و چالش صنعت سنگ ایران مربوط به تحریم‌های سیاسی است. تحریم ها هم در زمینه حمل و نقل و هم در بخش مسائل مالی و بانکی، ضررهای جبران‌ناپذیری را برای ما به همراه داشته است. از این رو لازم است که مسئولان و  دولتمردان با اتخاذ یک سیاست و تصمیم جدی و عمل به آن، مشکلات به وجود آمده در این بخش را از سر راه تولیدکننده ها و صادرکننده ها بردارند.

در مقایسه با دیگر کشورها، محصولات سنگ ایران در حوزه قیمت گذاری چه وضعیتی دارد؟ تحت چه شرایطی سهم ایران از این صنعت در بازارهای جهانی افزایش خواهد داشت؟

با توجه به نرخ ارز (برابری ریالی ایران با ارزهای خارجی) شرایط بسیار مطلوبی برای محصولات فراهم است. قابلیت‌های زیادی درخصوص عرضه محصولات سنگ ایران در بازارهای خارجی وجود دارد، ولی با توجه به هزینه‌های بسیار بالای حمل و نقل و هزینه‌های سرمایه سربار حاشیه‌ای که برای صادرات مستقیم به بسیاری از کشورها صرف می شود، این موضوع باعث شده که قیمت تمام شده برای خریداران خارجی جذابیتی نداشته باشد. لذا رقبای ما به راحتی بازار را از دست ما می‌گیرند.

در این بین لازم به ذکر است که اگر حمل و نقل بین‌المللی زمینی و دریایی به صورت مستقیم سرویس‌دهی کند و بانک‌ها بتوانند گشایش اعتبار اسنادی و یا حواله سوئیفت مستقیم انجام دهند، صادرات ایران با جهش بسیار زیادی فعال خواهد شد و به راحتی از رقبای بین‌المللی پیشی خواهد گرفت.