بازار موازی پول و سرمایه
مهدی سوری-کارشناس بازارهای مالی
بازار پول و سرمایه از جمله بازارهای موازی هستند. تورم تنها یکی از فاکتورهای لازم برای رشد بازار سهام است و فقط با رشد نرخ تورم نمیتوان نسبت به رونق بازار امید بست. البته برخی سهامداران رشد تورم در افزایش ارزش سهمهای بورسی را به هیچوجه منکر نمیشوند اما بر این باورند که تشدید تورم بهتنهایی نمیتواند در کوتاهمدت منجر به رشد شاخصهای بورس شود، زیرا از جمله مهمترین عواملی که میتواند زمینهساز رونق بازارهای سرمایه در دنیا شود، شفافیت و ثبات در قانونگذاری است که به اعتقاد این کارشناسان، اثری از آن در بازار سهام تهران دیده نمیشود. باید دانست مادامیکه رشد نقدینگی از رشد اقتصادی پیشی بگیرد، بدون شک با مشکل تورم روبهرو خواهیمبود.
از سویی هم، تمام سیاستهایی که برای دو نرخیکردن ارز، دستوری کردن نرخگذاریها و... اعمال میشوند باعث شده دلالی در اقتصاد ایران تقویت شود و در این فضا نمیتوان انتظار اقتصادی پویا و بالنده را داشت. با اجرای سیاستهای پولی تلاششده تورمی که حاصل مابهالتفاوت رشد نقدینگی و رشد اقتصادی است در سالهای بیشتری سرشکن شود تا فشار بهیکباره به جامعه وارد نشود.
در ابتدای هر سال نیز بانک مرکزی بهعنوان نهاد سیاستگذار، هدفگذاری نرخ تورم را اعلام میکند اما در چند سال اخیر اتفاقاتی رخ داد که عنان تورم از دست بانک مرکزی خارج شد و به سطحی رسید که درحالحاضر شاهد آن هستیم. حالا با توجه به تحولاتی که در عرصه سیاسی کشورمان رخداده انتظار میرود نرخ تورم در ماههای آینده دستخوش تغییراتی شود که میتواند بازارهای گوناگون را نیز تحتتاثیر قرار دهد. برای مثال پیشبینی میشود احیای برجام منابع ایران را آزاد کند و همین مسئله میتواند منجر به افزایش درآمد دولت و کاهش میزان کسری بودجه شود که این اتفاق در نهایت نتیجهای به غیر از کاهش نرخ تورم (حداقل مقطعی) نخواهد داشت.
از سویی هم باید دانست که نوسانات تورم تاثیرات مستقیمی روی بازارهای مالی میگذارد، البته موضوع بازار ارز بهطور کلی با سایر حوزهها متفاوت است. اما درباره بازارهایی مانند سهام، مسکن و... این نرخ تورم و دلار است که میتواند نقش حیاتی را ایفا کند.
درباره بورس هم همواره سرمایهگذاری بلندمدت پربازده بوده و دلیل اصلی آن نیز تورم مزمن در ایران است، نباید از یاد برد که هیچگاه و در هیچیک از مقاطع تاریخی در طول ۵۰ سال اخیر (بهجز در دوره دولت هشتم) تورم کنترل نشده است. به همین دلیل، سرمایهگذاران همواره روی رشد تورم حساب باز میکنند تا با توجه به آن معاملات خود را انجام دهند. این معادله در بورس نیز جریان دارد، بهنحویکه ارزش سهمهای بورسی بهدلیل وجود همان تورم مزمن دائم در حال رشد است و گفته میشود سرمایهگذاریهای بلندمدت در بورس پربازده و سودآور است.
یک واحد پتروشیمی را در نظر بگیرید که سال گذشته مقدار مشخصی تولید متان داشته و نرخ سهام آن ۷۰۰ تومان بوده اما ارزش سهام همان شرکت باوجوداینکه میزان تولید آن هیچ تغییری نکرده و در همان سطح مانده، به حدود ۳ هزار تومان رسیده است. در واقع دلیل رشد این سهم بیش از هر چیز دیگری رشد تورم است که باعث شده ارزش داراییهای این شرکت افزایش پیدا کند، یا بهعبارتی سودآوری شرکتها یا بهدلیل رشد میزان تولید یا افزایش اقبال عمومی به آن افزایش مییابد یا اینکه باید داراییهای مجموعه گران شوند تا سهام آن هم سودآور شود. درباره اقتصاد ما نیز آنچه باعث افزایش نرخ سهام میشود رشد تولید و فروش بیشتر محصولات نیست، بلکه رشدی هم که واقعشده تنها و تنها بهدلیل تورم است.