درحال‌حاضر بازار مسکن با رکود تورمی مواجه شده است. دلایل زیادی برای این وضعیت مطرح می‌شود که در ادامه به بخشی از آنها اشاره خواهیم کرد. افزایش قیمت‌ها و هزینه‌های مرتبط با مسکن، مانند بهای خرید ملک و هزینه تسهیلات مالی، باعث کاهش قدرت خرید خریداران می‌شود.

در دوره‌های رکود اقتصادی، معمولا درآمد افراد کاهش پیدا می‌کند و بخش‌های مختلف اقتصاد نامتعادل می‌شوند. در این شرایط، افراد اغلب ممکن است از خرید مسکن خودداری کنند یا تصمیم به فروش ملک خود بگیرند که این امر باعث کاهش تقاضا و فعالیت در بازار مسکن می‌شود. تصمیمات و سیاست‌های دولت نیز می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی در بازار مسکن داشته باشد. به‌عنوان‌مثال، افزایش مالیات‌ها یا محدودیت‌های اعتباری روی وام‌های مسکن، می‌تواند بازار را تحت‌تاثیر قرار دهد و فعالیت را نزولی کند. به‌طورکلی، رکود در بازار مسکن نشان‌دهنده کاهش فعالیت و تقاضا، قیمت‌ها و فروش ملک‌ها است. این وضعیت برای خریداران می‌تواند فرصتی مناسب برای خرید مسکن با نرخ مناسب باشد، اما برای فروشندگان و سرمایه‌گذاران می‌تواند چالش‌هایی را به‌همراه داشته باشد.

بازار مسکن همچنان در رکود

در پی کاهش معاملات و ثبات نسبی قیمت‌ها در بازار مسکن که از خرداد ایجاد شده، قیمت‌های اعلامی نیز در مسیر کاهش تدریجی به‌سر می‌برند و نرخ مصالح ساختمانی نیز با افت مواجه شده است. بازار مسکن در هفته اخیر همچنان در جاده رکود ایست کرده؛ اتفاقی که از چند عامل شامل ثبات نرخ ارز، خبرهای مثبت درباره آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده ایران، کاهش نرخ مصالح ساختمانی و ثبات بازارهای موازی نشات می‌گیرد. آن‌طور که واسطه‌های ملکی می‌گویند قیمت‌های اعلامی از سوی مالکان روند کاهشی نشان می‌دهد. حتی در مواردی که سازندگان حاضر به فروش واحدهای نوساز خود با تخفیف زیادی هستند، کسی اقدام به خرید نمی‌کند. به‌نظر می‌رسد فعالان و سرمایه‌گذاران بازار مسکن در انتظار محرک‌های اثرگذار بر این بازار هستند تا وارد بازار شوند. در حالی که متغیرهای فعلی عمدتا پالس منفی به بازار ملک می‌دهند. گرچه سوددهی بالای مسکن در چندساله اخیر به خروج بازار مسکن از حالت مصرفی دامن زده، اما در طول زمان تمایل افراد نسبت به سرمایه‌گذاری در این بازار، با فراز و فرود همراه بوده است. وضعیت اقتصادی، مقدار درآمد، حجم ساخت‌وساز، نرخ تورم و نرخ دلار به همراه مسائل دیگر، بر رکود و رونق بازار مسکن تاثیر می‌گذارد. از این‌رو، مردم مشتاق هستند تا درباره پیش‌بینی نرخ مسکن در ماه‌های آینده بیشتر بدانند تا بهتر بتوانند برای پول و سرمایه خود برنامه‌ریزی کنند. برای آنکه دید بهتری از بازار مسکن داشته باشیم، باید با جوانب مختلف این بخش آشنایی پیدا کنیم. البته کارشناسان و متخصصان زیادی اذعان دارند که هنوز آثار افزایش نرخ دلار و تورم ناشی از آن به مسکن نرسیده است. هیچ قطعیتی درباره پیش‌بینی نرخ کالا و همچنین دیگر عناصر اقتصادی وجود ندارد. کارشناسان و متخصصان تلاش می‌کنند با بررسی آیتم‌ها و فاکتورهای مهم و تاثیرگذار بر نرخ مسکن، بتوانند یک پیش‌بینی حدودی از افزایش و کاهش نرخ آن داشته باشند. در شرایط فعلی باتوجه به ریسک‌های مختلفی که در اقتصاد حاکم است، پیش‌بینی، کار دشواری است، اما آن چیزی که می‌شود پیش‌بینی کرد، این است که بازار مسکن می‌تواند در حدود نرخ تورم عمومی حالا کمی کمتر یا کمی بیشتر حرکت کند و اگر با ریزش بیشتر نرخ ارز مواجه شویم، قطعا بازار هم از نظر تعداد معاملات و هم از نظر قیمت‌ها به رکود خواهد رفت.

خطرات جدی ادامه این وضعیت اسفناک

علیرضا پاک‌فطرت، نماینده مردم شیراز در مجلس درباره رکود فعلی در بازار مسکن و تحولات اخیر پیرامون خرید و فروش خانه به صمت گفت: این رویه را برای بازار مسکن به‌شدت خطرناک ارزیابی می‌کنم. این جریانات برای مسکن مهر نیز رخ داد، اما در ظاهر برخی قصد ندارند که از غفلت‌های سابق عبرت بگیرند. در آن مقطع زمانی، دولت شعار بزرگی درباره این طرح و فرآیند ساخت خانه‌های مسکن مهر دارد، اما در ادامه شاهد کمبودهایی بودیم که ترکش‌های آن تا به امروز هم حس می‌شود.

وی ادامه داد: در یک نمای کلی، دولت را نمی‌توان یک نهاد مسکن‌ساز قلمداد کرد و این مسئله را نباید از یاد برد. کسی این مطلب را فراموش نمی‌کند که مسکن مهر با آن همه سر و صدا و شعارهای آن‌چنانی، به ۲ میلیون واحد هم نرسید. پس از گذشت یک دهه از مطرح‌سازی این طرح، باید ثمرات آن برای عموم جامعه ملموس می‌شد که متاسفانه چنین چیزی را شاهد نبودیم و برای برخی متولیان نیز اهمیت چندانی ندارد.

مردم باید ایفای نقش کنند

پاک‌فطرت افزود: در صورت ساخت سالانه خانه توسط مردم به ‌میزان ۳۰۰ هزار واحد، شاهد ثمرات بهتری خواهیم بودیم و این مقدار از حواشی و کم‌کاری هم وجود نداشت. این اقدام منجر به کاهش هزینه‌های مربوطه و ممانعت از بروز تورم می‌شد که از این زاویه بسیار حائزاهمیت است. تزریق پول موجب تورم غیرقابل‌کنترل می‌شود و تاثیرگذاری مردم از این بابت می‌تواند مثمرثمر واقع شود.

عضو کمیسیون عمران مجلس در ادامه توضیح داد: درحال‌حاضر، بازار مسکن دچار یک رکود تورمی بدی شده و دولت هم در ظاهر برنامه خاصی برای مهار آن ندارد. فرآیند ساخت خانه‌های مسکن ملی طولانی شده و مردم گلایه‌مندی‌های فراوانی در این‌باره دارند که قابل‌درک است. مسلما این به‌طول انجامیدن ساخت خانه‌های نهضت ملی برای دولت اتفاق خوبی نیست و من از همین‌رو به دولتمردان هشدار جدی می‌دهم.

جهش نرخ مسکن ۱۰برابر شد

پاک‌فطرت در ادامه عنوان کرد: دولت باید هرچه سریع‌تر راهکاری برای این موضوع پیدا کند و به داد مردم برسد. در ابتدا امیدواری‌های زیادی نسبت به این طرح مطرح بود، اما هم‌اکنون شرایط طور دیگری رقم خورده که اصلا به‌نفع مردم و دولت نیست. در شرایط فعلی بازار مسکن، سرمایه‌گذار پول خود را در بخشی قرار می‌دهد که سود و منفعتی نصیبش شود که با این وضع کنونی، وقوع چنین امری محال به‌نظر می‌رسد.

نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه مطرح کرد: در ادامه این جریان، جهش نرخ مسکن ۱۰برابر شد و یک وضعیت اسفناک را پدید آورد که صدای اعتراض و گلایه همگان به آسمان رفت. به‌طبع این شرایط موردتایید شخص من نیست و مجلس نیز موضع مشخص و روشن خود را در این رابطه بارها و بارها اعلام کرده است.

ضرورت ساماندهی بازار

پاک‌فطرت در ادامه گفت: مسکن یک مسئله بسیار حیاتی و مهم برای خانوارها محسوب می‌شود و از این‌رو، دولت مکلف به حل نیازمندی‌های مردم در این حوزه است. باید به مطالبات بحق مردم در این بخش پاسخ شفاف داده شود و بازار مسکن، سروسامان اساسی پیدا کند. ساماندهی بازار یکی از وظایف مشخص قوه مجریه است و هیچ‌گونه کوتاهی در این مورد قابل‌پذیرش نیست.

وی در پایان اضافه کرد: سرمایه‌های مربوط به بخش مسکن، نباید از این قسمت خارج شود و باید از آن حمایت لازم صورت بگیرد و در حفظ آن، کارهای جدی و اساسی انجام بگیرد. تقویت بخش خصوصی در حوزه مسکن، یکی از سرفصل‌های مهم به‌شمار می‌رود که باید در دستورکار مسئولان باشد. در غیر این صورت، با ماندگاری رکود فعلی، پیامدهای بدی در انتظار بازار مسکن خواهد بود که رفع آن را با سختی‌ها و پیچیدگی‌های بیشتری مواجه می‌کند.

طرح مسکن ملی به کندی پیش می‌رود

محمدحسن آصفری، نماینده مردم اراک در مجلس در ارتباط با به‌طول انجامیدن نهضت ملی مسکن و موضع خانه ملت در این رابطه بیان کرد: مجلس قصد دارد تا از بعد نظارتی فشار لازم را به دولت وارد کند تا این طرح به سرانجام مطلوبی منتهی شود. تسریع در پیشبرد این طرح و اتمام ساخت این خانه‌ها، باید در اولویت برنامه‌های دولت باشد. تکمیل طرح مسکن ملی به‌کندی پیش می‌رود و پیمانکاران، دیگر توانی برای ادامه کار ندارند. مشکلات زیادی در این پروژه مهم وجود دارد که دولت برای حل آنها هیچ اقدامی نمی‌کند و این مسئله موجب حیرت من و بسیاری از نمایندگان دیگر شده است.

تنها ۳۰ درصد پیشرفت حاصل شد

نماینده مردم اراک در مجلس تصریح کرد: طبق برخی آمار موثق، مردم مبلغ قابل‌توجهی را واریز کردند و طی ۱۵ ماه گذشته هیچ‌گونه پیشرفتی حاصل نشده که این موضوع، گلایه‌مندی‌ها و اعتراضات فراوانی را به‌وجود آورده است. میزان پیشرفت ساخت این خانه‌ها در طول یک سال گذشته، تنها ۳۰ درصد گزارش شده که این آمار و ارقام به‌واقع نگران‌کننده است. دولت باید هرچه سریع‌تر به این جریان ورود کند و موانع موجود را از سر راه بردارد.

آصفری در ادامه خاطرنشان کرد: کنار گذاشتن پیمانکاران ناتوان در تکمیل فرآیند مذکور، کمترین کاری است که قوه مجریه در این زمینه می‌تواند انجام دهد. استانداران نیز باید بعد نظارتی خود را تقویت کنند و با برگزاری جلسات فوری، مانع از متضرر شدن مردم کشورمان شوند. به‌طول انجامیدن ساخت خانه‌های نهضت ملی، باعث افزایش نرخ خواهد شد و در این‌باره هیچ‌گونه تردیدی وجود ندارد. اجاره‌نشین‌ها به‌خاطر صرف هزینه و سرمایه‌گذاری‌های اخیر، به‌شدت زیان دیدند و حالا هیچ‌کسی پاسخگوی این عزیزان نیست.

مردم توان و تحمل گرانی‌ها را ندارند

او درباره وضعیت بازار مسکن در نیمه دوم سال عنوان کرد: درحال‌حاضر، بازار مسکن در یک رکود تورمی قرار دارد و وضعیت خوب و امیدبخشی در بخش معاملات دیده نمی‌شود. این رکود می‌تواند در آینده نزدیک منجر به افزایش بهای مسکن شود و از همین‌رو دولت باید برنامه‌ریزی جدی و اصولی برای جلوگیری از این رخداد داشته باشد. مردم دیگر توان تحمل رشد نرخ در بازار مسکن را ندارند و ما نیز در مجلس به‌خوبی نسبت به این موضوع مطلع هستیم. نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه مطرح کرد: مردم ما طی سال‌های اخیر فشار زیادی را از بابت قیمت‌های گزاف در بازار مسکن متحمل شدند. امیدوارم که در اسرع‌وقت فکری برای این معضل اندیشیده شود و با تکمیل طرح نهضت ملی، قدری از مشکلات موجود کاهش پیدا کند.

نایب رئیس دوم کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در پایان اضافه کرد: دولت در این مسیر می‌تواند با بهره‌گیری از سیاست‌های تشویقی، رایگان‌سازی نرخ زمین، اعطای وام‌ها و تسهیلات لازم، همکاری شهرداری در این زمینه و ساماندهی برخی سازمان‌های مهم، به یاری مردم بیاید و بخشی از دلمشغولی‌های آنان را از بین ببرد. درنظرگیری سیاست‌های حمایتی برای شهرداری در این راه می‌تواند بسیار مثمرثمر واقع شود و مردم در کوتاه‌مدت نتیجه آن را با تمام وجود حس کنند. شهرداری‌ها حق دریافت هزینه‌های سنگین از مردم بابت پروانه ساخت را ندارند و دولت در پیوند با این موضوع، باید دقیق و جدی عمل کند.

سخن پایانی

اتفاقاتی که در طول سال‌های گذشته، بر هزینه خانه‌دار شدن در تهران و شهرهای دیگر تاثیر گذاشته، گاهی مطابق و گاهی نیز خلاف انتظارات پیش‌بینی نرخ مسکن بوده است. این مسئله ریسک‌پذیر بودن سرمایه‌گذاری در این بخش را تایید می‌کند. شاید رشد قیمتی مسکن در چند سال گذشته، این باور را برای افراد به‌وجود آورده که هرگونه معامله در این بازار، کاملا به‌نفع سرمایه‌ها است. اگر چنین تصوری وجود داشته باشد و بدون داشتن تجربه، فردی بخواهد پول خود را به این بخش وارد کند، باید دست نگه دارد، چراکه این بازار عریض و طویل، قوانین چندان ساده‌ای هم ندارد. خریدوفروش مسکن در سال‌های پیش، به پیچیدگی زمان حال نبوده است.

در واقع، پیشرفت بازارهای موازی و تاثیرپذیری مسکن از آنها، پیچیده‌تر شدن روابط سیاسی و گردش پول در معاملات، به‌مرور بر تعداد متغیرهای موثر بر پیش‌بینی نرخ مسکن افزوده است.