سکوت شهرداری تهران و شورای شهر، بعد از مدت‌ها شکست و این نهادها چندی پیش نسبت به قطع درختان در خیابان ولیعصر واکنش نشان دادند. با این حال این سناریوی همچنان تکرار می‌شود و خبرهایی از خشکاندن و قطع کردن درختان در یک دانشگاه مطرح و یک مجموعه ورزشی معروف، واکنش‌های زیادی را به همراه داشت.

حالا بشنویم از قدمت درختان خیابان ولیعصر؛ قصه‌ای که آغاز آن شاید به سال ۱۳۱۸ برمی‌گردد؛ یعنی وقتی که ۶۰ هزار اصله درخت، خیابان ولیعصر را به بلندترین خیابان مشجر تهران و بلندترین خیابان خاورمیانه تبدیل کرده بود تا همین امروز که فقط نزدیک ۸ هزار اصله از چنارهای قدیمی خیابان ولیعصر باقی مانده است. این درختان قدمت بالایی دارند و در واقع سرمایه‌های کشور محسوب می‌شوند و از طرفی دیگر زیبایی خاصی به طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه داده‌اند.

آسیب به چرخه محیط‌زیست برای نفع شخصی

قطع درختان، آسیب بزرگی به چرخه محیط‌زیست می‌زند اما افرادی هستند که برای نفع شخصی خود، اقدام به خشکاندن و قطع درختان می‌کنند و گویا جریمه‌های سنگینی که برای این کار در نظر گرفته شده، کارساز نبوده است. چندی پیش، خبری مبنی بر قطع ۱۰ اصله درخت در خیابان ولیعصر منتشر شد که واکنش‌های زیادی را به‌دنبال داشت. مالک یک ساختمان نوساز برای آنکه بتواند از فضای بیشتری برای ساخت‌وساز استفاده کند، این درختان را از بین برده بود، اما این اقدام، از چشم‌ها دور نماند و خبرش به سرعت در فضای مجازی پیچید. شهرداری تهران (منطقه یک) و شورای شهر، نسبت به این اقدام بی‌تفاوت نبودند و ساکت نشستند و برای مالک ساختمان، جریمه بالایی را در نظر گرفتند. در این زمینه گفت‌وگویی با مهدی پیرهادی، رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران داشتیم. پیرهادی، گفت: مالک این ساختمان، آسیب جدی به سرمایه ملی کشور وارد کرده و درختانی را از بین برده که دارای قدمت بالایی هستند. ما با همکاران‌مان جلسه‌ای را برگزار کردیم و کمیسیون ماده ۷ در این زمینه جلسه تشکیل داد و موضوع را پیگیری کرد. وی گفت: کمیسیون ماده ۷ شهرداری تهران ۱۱۷ میلیارد تومان جریمه برای قطع درختان خیابان ولیعصر (عج) در نظر گرفت. علت این میزان جریمه این بوده که این خیابان یکی از خیابان‌هایی است که ثبت ملی شده و درختانی تنومند با بن بالایی دارد. باتوجه به زیاد بودن تعداد درختان خشکانده شده، شهرداری تهران این میزان جریمه را برای فرد خاطی لحاظ کرده و قوه قضاییه به‌صورت جداگانه جریمه لحاظ خواهد کرد. پیرهادی با بیان اینکه در زمینه جایگزینی درختان نیز قرار شد چندین برابر این ظرفیت شامل حداقل ۱۰۰ اصله درخت با بن مناسب در همان فضایی که درختان خشک شدند، کاشته شود، گفت: این رقم برای سایر سازندگان که به‌دنبال ساخت‌وساز هستند بازدارندگی ایجاد خواهد کرد.

قطع درختان در دانشگاه الزهرا

با رسانه‌ای شدن ماجرای درختان خیابان ولیعصر، خبری هم مبنی بر بریدن درختان در دانشگاه الزهرا دست به‌دست شد. انجام این اقدام توسط یک نهاد فرهنگی و آموزشی، اقدامی عجیب به‌نظر می‌رسد. دانشگاه الزهرا در یک تخلف جدید بدون کسب مجوز از کمیسیون ماده ۷، چند درخت کهنسال را قطع کرد، این در حالی است که به‌گفته مسئولان شهرداری طی سال‌های اخیر نیز ۱۱ درخت دیگر در این دانشگاه بدون کسب مجوز قطع شده بودند و هنوز دانشگاه جریمه این تخلف را پرداخت نکرده است. قدمت برخی درختان محوطه دانشگاه الزهرا و باغ ایرانی که در محدوده ده ونک است، به ۳۰۰ سال می‌رسد و گفته می‌شود این درختان در زمان میرزا حسن مستوفی‌الممالک معروف به «آقا» که در دوره قاجار و پهلوی اول وزیر دارایی بوده، کاشته شده است. اعضای شورای شهر تهران در واکنش به قطع درختان کهنسال در دانشگاه الزهرا اعلام کردند این تخلف را نادیده نمی‌گیرند و پیگیری می‌کنند. قطع درختان توسط یک نهاد عمومی و دانشگاهی غیر قابل قبول است. علی‌محمد مختاری، مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران در نخستین واکنش ابراز کرد: شهرداری منطقه نمی‌توانست هیچ مجوزی در این زمینه به مالک ارائه کند؛ بنابراین این جریمه باید توسط مالک پرداخت شود. این قضیه همچنان ادامه دارد و کار به جایی رسید که قطع درختان به باشگاه انقلاب رسید. این مجموعه فرهنگی و ورزشی طی اقدامی، چند اصله درخت را قطع کرد. مدیرعامل سازمان بوستان‌های شهرداری تهران درباره قطع درختان در باشگاه انقلاب نیز توضیحاتی ارائه کرد. علی‌محمد مختاری، درباره پرونده قطع درختان در باشگاه انقلاب گفت: تمامی درختان باشگاه انقلاب پلاک‌کوبی شده و شناسنامه دارند و تعداد درختان این مجموعه مشخص است. وی با بیان اینکه تعداد درختان این مجموعه ۱۹ هزار و ۳۳۷ درخت سبز و تعدادی نیز درخت خشک بود که بابت این مسئله از آنها شکایت کردیم، افزود: دادگاه به آنها حکم برائت داد، چراکه گفته بودند آب نداشتند، اما در ۱۹ مرداد به دادگاه تجدیدنظر شکایت کردیم و این مسئله در حال بررسی است. مدیرعامل سازمان بوستان‌های شهرداری تهران با بیان اینکه درباره درختان باشگاه انقلاب، شهرداری قبلا وارد شده بود و جریمه‌ای نیز برای آنها در نظر گرفته و بعد پرونده‌شان به دادگاه ارسال شد، گفت: ما از طریق قوه قضاییه و سازمان بازرسی این موضوع را پیگیری می‌کنیم و بازرسی کل کشور به این موضوع وارد شده و از درختان خشک و سبز بازدید کرده و به‌جد پیگیر موضوع وضعیت درختان در باشگاه انقلاب است. در ادامه داستان قطع درختان در تهران به‌تازگی مشاهده شده در یکی از محله‌های پاسداران تهران برای دیده شدن تابلوهای یک ساختمان پزشکان، درختان مقابل این ساختمان را قطع کردند.

تجربه کشورهای مختلف

حتما شما هم تصاویری از کشورهای مختلف دیده‌اید که درخت در وسط خانه برخی از مردم قرار دارد و شاید برای خیلی‌ها سوال باشد که چرا این درخت قطع نشده است؛ اما نگاهی به قوانین کشورهای اروپایی نشان می‌دهد یکی از مهم‌ترین دلایل این اتفاق قوانین سخت و جریمه‌های بالای قطع درختان در این کشورهاست. در اروپا بسته به نوع، سن، قطر درخت و محلی که درخت در آن روییده، قوانین متفاوت است. به‌طور مثال اگر درخت در زمین شخصی باشد و بدون مجوز قطع شود، آن فرد در کنار کاشت چندین درخت باید حداقل ۳ برابر ارزش مالی چوب آن درخت جریمه پرداخت کند. در ایالات متحده امریکا هم برای هرگونه آسیب به درختان از جمله زخمی کردن، قطع یا راه‌هایی برای خشک کردن آنها قوانین سختگیرانه‌ای وجود دارد و برای متخلف بین یک تا ۲ سال زندان در کنار جریمه نقدی در نظر گرفته شده است. در امریکا، اگر شما شاهد قطع بدون مجوز درخت باشید و آن را اطلاع ندهید، جریمه خواهید شد.

سخن پایانی

در هر صورت سریال قطع درختان همچنان ادامه دارد و کسی توجه خاصی به آن نمی‌کند. سودجویان به‌راحتی اقدام به قطع درختان با سابقه بالا می‌کنند تا بتوانند کار خودشان را پیش ببرند. امید است، شورای شهر تهران قوانین سخت‌تری را در این زمینه اعمال و جریمه قطع درختان را چند برابر کند. با اعمال این جریمه‌ها، قطعا دیگر شاهد چنین برخوردی با گنجینه‌های پایتخت نخواهیم بود.