بحران کم‌آبی در طول سال‌های گذشته به چالشی اساسی و فراگیر در سطح دنیا تبدیل شده، با این وجود این بحران با شیوه‌های کارآمدی مدیریت می‌شود. ایران نیز در منطقه خشک قرار دارد و بروز بحران و تنش آبی در کشور از قبل قابل پیش‌بینی بود، با این وجود، تاکنون راهکاری اساسی برای مقابله با این شرایط اندیشیده نشده است.

انتقادات بسیاری به احداث و توسعه صنعت فولاد در مناطق مرکزی و کم‌آب کشور وارد می‌شود، اما کشف مقصر در موقعیت کنونی، مشکلات حاکم بر این بخش را برطرف نمی‌کند، بلکه باید به‌دنبال راه‌حل برای اصلاح شرایط موجود بود. یا به‌بیان‌دیگر باید اصلاح سیستم مصرف آب را در حوزه‌های گوناگون در اولویت قرار داد.

راه‌حل اصلی برای مقابله با این شرایط را جذب سرمایه و احداث آب‌شیرین‌کن‌های متعدد در آب‌های آزاد است. در ادامه نیز برای اصلاح الگوی مصرف آب در تمامی بخش‌ها از کشاورزی تا صنعت و چه در بخش خانگی تلاش شود.

تولید فولاد جزو صنایع آب‌بر است، با این وجود، توقف تولید در این بخش راه‌حل مقابله با بحران کم‌آبی نیست. توقف تولید فولادسازی پیامدهای اقتصادی و اجتماعی متعددی را برای کشور به همراه خواهد داشت، چراکه از یک‌سو این صنعت اشتغالزایی بسیار گسترده‌ای را در سطح کشور ایجاد کرده و از سوی دیگر باید خاطرنشان کرد که فولادسازی جزو صنایع مادر است. این صنعت مواد اولیه موردنیاز برای سایر صنایع را تامین می‌کند. توقف تولید در این بخش، به‌منزله توقف در سایر حوزه‌های تولید خواهد بود.

بنابراین دولت باید با نگاهی بسیار دقیق به سودهای بالایی که فولادسازان ازآن خود می‌کنند؛ در همین حال با تکیه به یارانه قابل‌توجهی که این صنایع از دولت دریافت می‌کنند و همچنین معافیت و تخفیف‌های مالیاتی که در اختیار این صنایع قرار می‌گیرد؛ آنها را مکلف به سرمایه‌گذاری در حوزه آب و مدیریت منابع آبی کشور کند. به‌بیان‌دیگر، مسئولیت اجتماعی این شرکت‌ها را درباره مدیریت منابع آب کشور افزایش دهد.

متاسفانه در طول سال‌های گذشته و با حمایت یک‌جانبه دولت از حلقه‌های میانی زنجیره فولاد، شاهد بودیم که سود در این بخش تمرکز یافته، اما حلقه‌های انتهایی این زنجیره، با حداقل سود تولید می‌کنند یا در مواردی به ضرردهی رسیده‌اند. این در حالی است که فولادسازان بیشترین یارانه را ازآن خود می‌کنند. درنتیجه انتظار می‌رود این شرکت‌ها نگاه خود به مدیریت منابع آب را تغییر دهند. با تکیه بر سودآوری، به رفع مشکلات بحران آب نگاه نکنند. در واقع برای ورود به حوزه مدیریت منابع آبی، سودآوری را به‌عنوان یک اصل، ارزیابی نکنند.

این صنایع در طول سال‌های گذشته بخش بزرگی از منابع آب و آب‌های زیرزمینی کشور را مصرف کرده‌اند. بدون تردید جبران این کمبود آب، به‌راحتی ممکن نیست. در چنین شرایطی، این واحدها نمی‌توانند با تکیه بر استفاده از پساب، از مسئولیت خود مبنی بر جبران مسئله کم‌آبی کشور شانه خالی کنند. این واحدها به سبب سابقه گذشته خود در مصرف آب‌های زیرزمینی، اکنون مسئول هستند. بدین‌ترتیب از یک‌سو باید تجهیزات بازچرخانی خود را به‌روز و مصرف آب خود را کاهش دهند و از سوی دیگر، با نگاهی جامع‌تر و عمومی‌تر نسبت به مشکلات کم‌آبی کشور مسئول باشند.

در ادامه انتظار می‌رود فولادسازان بزرگ کشور در حوزه تولید انرژی از منابع انرژی تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری کنند. حوزه‌های کم‌آب کشور، مزیت‌های بسیاری برای تولید برق از منابع تجدیدپذیر همچون نور خورشید یا باد دارند.

البته به اعتقاد من تا زمانی که دولت این صنایع را به تغییر و اصلاح الگوی مصرف و همچنین تغییر عملکرد در حوزه انرژی مکلف نکند، تغییر جدی حاصل نمی‌شود. در نتیجه از دولت انتظار می‌رود با راهکارهایی همچون اخذ عوارض صادراتی از فولاد، این هزینه را به اصلاح شرایط انرژی و آب در کشور اختصاص دهد. بدین‌ترتیب از یک‌سو زنجیره تولید در کشور ارتقا می‌یابد و از سوی دیگر، امکان اصلاح شرایط فراهم خواهد شد.