مجلس در رأس امور
ناصر بزرگمهر-روزنامه نگار
۱۰ آذر طبق مصوبه شورای فرهنگ عمومی، به‌مناسبت سالروز کشته شدن سید حسن مدرس در تقویم جمهوری اسلامی ایران، به‌نام روز مجلس نام‌گذاری شده است.شاید مناسب‌ترین یادداشتی که بتوان در این روز نوشت حرف‌ها و سخنان خود آیت‌الله شهید سید حسن مدرس باشد؛ توصیه‌هایی که اگر عمل شود، مجلسی واقعی شکل خواهد گرفت و نمایندگانی پدید خواهند آمد که در تاریخ ماندگار خواهند شد.چند جمله معروف مدرس که با یک جست‌وجوی ساده در دنیای مجازی پیدا می‌شود:
۱- خداوند دو چیز را به من نداد؛ یکی ترس و دیگری طمع. هر کس با مصالح ملی و امور مذهبی همراه باشد، من هم با او همراهم.
۲ـ برای پیشبرد مقاصد خودمان نباید از سلاح برنده دین و تبلیغات مذهبی استفاده کنیم، چون اگر با شکست مواجه شویم، اعتقادات مردم متزلزل می‌شود.
۳ـ اگر واقعا غرض این است که چیزی که مملکت ما را خراب کرد، مسلمین را کم کرد، فواحش را زیاد کرد، فقیر را در مملکت ما زیاد کرد را بیابید و رفع کنید و می‌خواهید خدمت به ملت‌تان بکنید، ببینید کجا عیب دارد؛ همان جای معیوب را رفع کنید.
۴ـ مفاسد نوعیه، رافع نوعیه می‌خواهد. کتک زدن و جریمه کردن، رافع فساد نمی‌شود.
۵ـ دولت‌های مستعمره جوی اروپا از ۳ قرن پیش برای استعمار ممالک شرق کمر همت بستند و بیشتر ملل شرق را خواه از لحاظ سیاسی و اقتصادی و خواه از لحاظ اجتماعی به اسارت در آوردند و از میانه ملت‌های آسیای وسطی، قومی که در مقابل بیگانه مقاومت ورزید و خود را لقمه چرب اما پر از خاروخس نشان داد ملت ایران بود.
۶ـ اگر میبینید من نسبت به بسیاری از اسرار آزادانه اظهار عقیده می‌کنم و هر حرف حقی را بیپروا میزنم، برای این است که چیزی ندارم و از کسی هم چیزی نمیخواهم. اگر شما هم بار خود را سبک کنید و توقع خود را کم نمایید، آزاد میشوید.
۷ ـ تلاش و حرکت جامعه برای رسیدن به کمال انسانیت و آزادگی، زمانی بهترین نتیجه را به بار میآورد که با عقل و تدبیر آغاز و به آزادی ختم شود.
۸ ـ عاقل تا بصیرت پیدا نکند، سزاوار نیست صحبت کند.
۹- فردی چون من که عمامه‌اش بالش و عبایش روانداز او است و به لبی نان قانع است، هر کجا رود به‌راحتی زندگی برایش میسر است.
درباره حاضرجوابی‌های شهید مدرس هم برگرفته از کتاب ایشان، می‌توان نمونه‌هایی را عنوان کرد:
یک روز وقتی مدرس از مجلس به خانه بازگشت، عده‌ای از مردم به منزل او ریخته با سروصدای زیاد گفتند: آقا! این چه لایحه‌ای بود که امروز تصویب شد؟ خلاف مصلحت است.
مدرس پاسخ داد: اگر ۲۰ رأس اسب و الاغ و یک آدم را در مجلسی جمع کنند و از آنها بپرسند که ناهار چه می‌خورید، جواب چه می‌دهند؟
همه گفتند: جو.
مدرس گفت: آن یک نفر هم ناچار است سکوت کند. این وکلایی که شما انتخاب کرده‌اید، شعورشان همین است. بروید آدم انتخاب کنید.
درباره راه اصلاح کشور هم می‌گویند روزی مشیرالدوله به منزل مدرس آمد و به وی گفت: آقا! وضع این مملکت کی درست می‌شود؟
مدرس پاسخ داد: روزی که تو بروی نائین و مشغول زراعت شوی و من هم بروم اصفهان، دنبال کار طلبگی خودم.
در موردی که مدرس نسبت به فرمانفرما انتقاد کرده و ایراد گرفته بود، فرمانفرما به‌وسیله یکی از دوستان مدرس که با او نزدیک بوده، به مدرس پیغام می‌دهد: خواهش می‌کنم حضرت آیت‌الله اینقدر پا روی دم من نگذارند.
مدرس جواب می‌دهد: به فرمانفرما بگویید حدود دم حضرت والا باید معلوم شود، زیرا من هرجا پا می‌گذارم دم حضرت والاست.
شهید مدرس ویژگی‌های منحصربه‌فرد دیگری داشت که در کلام رهبر معظم انقلاب می‌توان آنها را یافت. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای می‌فرمایند: مدرس خصوصیت عمده‌اش این بود که هیچ عامل ارعاب و تهدید و تطمیع و فریبگری در او اثر نمی‌کرد. همان وقتی که علی‌الظاهر فضا را ضد او آنچنان متشنج کرده بودند که علیه‌اش شعار می‌دادند، او ایستاد و حرف خودش را زد.
وی در طول زندگی باکی از مرگ نداشت و تنها به منافع ملی و مصلحت جامعه سخن می‌گفت، حرکت کرده و مخالفت می‌کرد. نه تابع حزب بود و نه با وعده‌ها تطمیع می‌شد. مدرس پاکباخته‌ای بود که بحق به‌عنوان نمادی از عصاره ملت در مجلس شناخته می‌شود.
مقام معظم رهبری در آغاز به کار یازدهمین مجلس شورای اسلامی هم درباره مجلس و نمایندگان بخشی از حرف‌های مدرس را به زبان امروزی و باتوجه به شرایط فرمودند: علاوه بر مشکلات عمده مشهود، باید اذعان کنیم که در دهه پیشرفت و عدالت، نمره مطلوبی در باب عدالت به‌دست نیاورده‌ایم. این واقعیت ناخواسته باید همه را به تلاش فکری و عملی در باب معیشت طبقات ضعیف، به‌مثابه اولویت، وادار سازد. توصیه صاحب‌نظران به ما می‌گوید راه درست برای این مقصود اصلاح خطوط اصلی اقتصاد ملی یعنی اشتغال، تولید، ارزش پول ملی، تورم، اسراف و امثال آن است.
رهبر انقلاب عبارت «مجلس در رأس امور است» را به‌عنوان جامع‌ترین تعبیر از شأن و وظیفه مجلس قلمداد کردند و به رمز تحقق در رأس ماندن مجلس هم اشاره کردند و گفتند: آنکه می‌تواند مجلس را در این جایگاه شایسته بنشاند، نمایندگان محترم هستند. آنگاه که نمایندگان مجلس با شناخت درست از شرایط و اولویت‌های کشور و با کارشناسی و حضور فعال و منظم و با پاکدستی و امانتداری، وظیفه قانون‌گذاری و دیگر وظایف خود را انجام دهند، مجلس، نقطه امید مردم و نقطه اتکای مجریان و به‌معنی حقیقی، در رأس امور کشور خواهد بود.
ایشان در ادامه، یکی از شروط اینکه مجلس در رأس امور قرار بگیرد را قانون‌گذاری درست و بسنده و قابل‌اجرا عنوان کردند و البته شرط دیگر شایستگی مجلس را نمایندگان دانستند؛ یعنی شایستگی نمایندگان هم باید ارتقا پیدا کند تا مجلس در رأس امور قرار بگیرد.مسئله شایستگی نمایندگان به مواردی بستگی دارد؛ اولا شناخت آنها از اولویت‌های کشور، یعنی قدرت تشخیص نمایندگان نسبت به مسائل کشور؛ دوم پاکدستی و امانتداری نمایندگان.
