اوایل آبان که خبر شیوع و همه ‌ گیری آنفلوآنزا به گوش رسید، به ناگاه کمبود آنتی ‌ بیوتیک هم در گوشه ‌ گوشه شهرها و مناطق مختلف به ‌ عنوان یک مشکل جدی ازسوی مردم و مسئولان مطرح شد اما بخشی از این کمبود به ‌ دلیل تجویز غیرمنطقی دارو و استفاده نادرست مردم از این دارو و بخشی دیگر هم کاهش تولید آن است. برخی کارشناسان دارویی بخشی از دلایل کمبود آنتی ‌ بیوتیک را کاهش تولید داروی آنتی ‌ بیوتیک در 2 ماه گذشته در کشور و همزمان شیوع آنفلوآنزا نسبت می ‌ دهند.

پرده برداشتن از تخلف دو داروساز بزرگ

بهرام عین ‌ اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در روزهای اول پس از کمبود داروی آنتی ‌ بیوتیک اظهار کرد: باتوجه به اینکه همه ‌ گیری آنفلوآنزا به ‌ طور غیرقابل پیش ‌ بینی در اواسط مهر با بازگشایی مدارس و دانشگاه ‌ ها آغاز شده، به ‌ دلیل افزایش بیماران مبتلا، کمبود آنتی ‌ بیوتیک هم احساس شد.

وی استاندارد تجویز دارو در نسخ را ۱ . ۵ قلم در دنیا دانست و گفت: در کشور ما 4 قلم در نسخ تجویز می ‌ شود و این موضوع مصرف دارو را بالا می ‌ برد. اینکه علت کمبود آنتی ‌ بیوتیک منطقی نبودن تجویز دارو و مصرف بالای آن توسط مردم است یا خیر نیز مورد مناقشه بود تا اینکه وزیر بهداشت در تشریح دلایل کمبود این نوع دارو از تخلف دو شرکت بزرگ داروساز در تولید آنتی ‌ بیوتیک موردنیاز کشور پرده برداشت و گفت: این شرکت ‌ ها برای سود بیشتر تولید را کاهش دادند اما پس از احراز تخلف، ملزم شدند با کار سه ‌ شیفته کمبود اقلام دارویی را جبران کنند.

عین ‌ اللهی درباره کمبود آنتی ‌ بیوتیک ‌ ها اظهار کرد: سازمان غذا و دارو آمار نیاز آنتی ‌ بیوتیک کشور را اردیبهشت به شرکت ‌ های دارویی ارائه کرده، مواد اولیه موجود بوده و این شرکت ‌ ها باید در زمان مناسب داروی موردنیاز را تولید می ‌ کردند، اما متاسفانه دو شرکت دارویی در ارائه اظهارات تخلف کرده و تولید را به بهانه سود بیشتر، در شهریور کاهش داده ‌ اند.

به هر حال کمبود داروی آنتی ‌ بیوتیک در شرایطی که شمار مراجعان به مراکز درمانی به ‌ دلیل ابتلا به آنفلوآنزا در کشور ۴۰ درصد افزایش یافته، می ‌ تواند برای بسیاری از افراد نیازمند این دارو مشکل ‌ ساز باشد و چاره ‌ اندیشی برای رفع کمبود این دارو در کشور بر عهده وزارت بهداشت و دیگر نهادهای متولی است. گرچه برای جبران کمبود این دارو تاکنون اقداماتی صورت گرفته اما کافی نیست، زیرا تا زمانی که مردم نیازمند این داروها نتوانند برای درمان بیماری خود به ‌ راحتی به این داروها البته با تجویز پزشک دسترسی داشته باشند، نمی ‌ توان مهر تایید بر حل این مشکل زد؛ بنابراین تولید به میزان نیاز و در دسترس مردم بودن با تجویز منطقی پزشک خواسته و مطالبه مردم و بیماران نیازمند به آنتی ‌ بیوتیک است.

ضرورت جبران کمبود آنتی ‌ بیوتیک

در کش ‌ و ‌ قوس ‌ های پیش آمده برای تولید آنتی ‌ بیوتیک، این روزها آنفلوآنزا هم خودنمایی بیشتری می ‌ کند و شاید اگر این بیماری در کشور همه ‌ گیر نمی ‌ شد، این تخلفات و اقدامات نادرست برخی از شرکت ‌ های داروسازی در کاهش تولید آنتی ‌ بیوتیک نمایان نمی ‌ شد. اکنون که آنفلوآنزا با سرعت بالا در حال انتشار است، مصرف آنتی ‌ بیوتیک هم در بین مردم روند افزایشی یافته که به همین منظور وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و جمعیت هلال ‌ احمر برای جبران کمبود آنتی ‌ بیوتیک در شرایط همه ‌ گیری آنفلوآنزا برنامه ‌ ریزی کردند تا این مشکل به ‌ زودی حل شود. براساس آمارهای موجود روزانه حدود ۳۰ هزار نفر به ‌ دلیل ابتلا به آنفلوآنزا به کلینیک ‌ های سرپایی در کشور مراجعه می ‌ کنند که حدود هزار و ۴۰۰ نفر از آنها بستری می ‌ شوند. این افراد نیاز به مصرف آنتی ‌ بیوتیک دارند اما در شرایط کنونی شاید برخی مناقشات موجود در تامین این دارو برای سلامتی این افراد نیز مشکل ‌ زا باشد.

طبق آمارهای موجود موارد ابتلا به آنفلوآنزا به ‌ دلیل روند همه ‌ گیری این ویروس در کشور ۴۰ درصد افزایش یافته و ۵۰ درصد سرماخوردگی ‌ های شدید، ابتلا به آنفلوآنزا تشخیص داده می ‌ شود. به ‌ طور قطع چنین آمارهایی انجام برنامه ‌ ریزی ‌ های درست را برای تامین آنتی ‌ بیوتیک در کشور ضروری می ‌ سازد.

ورود محموله ۵۰ تنی آنتی ‌ بیوتیک از هند

پس از اعلام کمبود آنتی ‌ بیوتیک در کشور برخی مسئولان درصدد جبران این کمبودها برآمدند که در این راستا پیرحسین کولیوند، رئیس جمعیت هلال ‌ احمر روز 6 آبان اعلام کرد محموله ۵۰ تنی آنتی ‌ بیوتیک در پی درخواست سازمان غذا دارو از کشور هند وارد ایران شد. وی اظهار کرد: در صورت تقاضای وزارت بهداشت، امکان واردات دوباره آنتی ‌ بیوتیک با کمک جمعیت هلال احمر وجود دارد. این محموله شامل سوسپانسیون آموکسی سیلین ۱۲۵ ، سوسپانسیون آزیترومایسین ۱۰۰ ، سوسپانسیون آزیترو ۲۰۰ ، سوسپانسیون سفکسیم ۵۰ ( ۲ برند)، سوسپانسیون سفالکسین ۱۲۵ ، سوسپانسیون کوآموکسی کلاو ۴۵۷ و سوسپانسیون کوآموکسی کلاو ۲۲۸ است. محمود بیگلر، سرپرست سازمان غذا و دارو نیز خبر از افزایش دو برابری ظرفیت تولید آنتی ‌ بیوتیک ‌ ها به همت سازمان غذا و دارو و تولیدکنندگان داد و گفت: حمایت از تولید همچنان در اولویت این سازمان است و در این مسیر، صنعت نیز باید به تعهدات و مسئولیت خود در تامین داروی موردنیاز کشور پایبند باشد. در این صورت می ‌ توان امیدوار بود با تعامل مناسب مشکل کمبود دارو به حداقل برسد.

توزیع آنتی ‌ بیوتیک از ۱۰آبان در داروخانه ‌ ها

پدرام پاک ‌ آیین، سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز درباره توزیع ۵۰ تن آنتی ‌ بیوتیک وارد ‌ شده به کشور از روز سه ‌ شنبه، ۱۰ آبان در داروخانه ‌ های منتخب تهران، کرج و سایر استان ‌ ها به ‌ تدریج به ایرنا گفت: محموله ۵۰ تن آنتی ‌ بیوتیک واردشده به کشور توسط سازمان غذا و دارو نمونه ‌ برداری و شناسه ‌ گذاری شده است.

سخنگوی وزارت بهداشت تصریح کرد: هر سال در اواخر پاییز شاهد شیوع آنفلوآنزا در کشور بودیم، اما امسال به ‌ دلیل اینکه این بیماری زودتر شیوع یافت، یکباره مردم نیاز بیشتری به آنتی ‌ بیوتیک پیدا کردند، در حالی که از نظر پزشکان متخصص این بیماری ویروسی با مصرف آنتی ‌ بیوتیک درمان نمی ‌ شود و استراحت کامل و مصرف مایعات در روند بهبود حال بیمار موثر است. پاک ‌ آیین با تاکید بر واردات محموله ۵۰ تنی آنتی ‌ بیوتیک به کشور توسط سازمان غذا و دارو ادامه داد: توزیع آنتی ‌ بیوتیک ‌ ها از سه ‌ شنبه، ۱۰ آبان در داروخانه ‌ های منتخب تهران و کرج به ‌ دلیل نزدیکی مسافت آغاز شده و در سایر استان ‌ ها نیز عرضه می ‌ شود. پاک ‌ آیین اظهار کرد: به مردم اطمینان می ‌ دهیم در زمینه آنتی ‌ بیوتیک و داروهای فصلی موردنظر بازار به اشباع می ‌ رسد. تولید داخلی این داروها در کشور دو برابر شده و باتوجه به اینکه حمایت از تولید داخلی سیاست اصلی و کلان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است در صورت نیاز، واردات انجام می ‌ شود.

سخن پایانی

مسئولان وزارت بهداشت می ‌ گویند تامین و توزیع آنتی ‌ بیوتیک از اوایل آبان به ‌ قید فوریت آغاز شده و این نوع دارد به ‌ میزان کافی در دسترس مردم است، اما باید راهنمای تجویز منطقی دارو در کشور تدوین شود و پزشک براساس این راهنما برای بیمار داروی موردنیاز را تجویز کند؛ برهمین اساس می ‌ توان گفت اکنون با اقداماتی که ازسوی متولیان امر برای وارد کردن ۵۰ تن آنتی ‌ بیوتیک در کشور انجام شده، بخشی از مشکلات بیماران نیازمند این داروها حل خواهد شد، اما مهم ‌ ترین موضوع در این زمینه حل مناقشه ‌ ای است که برای کاهش تولید آنتی ‌ بیوتیک در کشور ایجاد شده است.