فناوری موج چهارم ضرورت امروز کشور
فراگیری و بکارگیری دستاوردهای فناوریک در چرخه زندگی روزمره و کسبوکار، فرصتهای تازهای را پیش روی بشر امروز قرار داده و تواناییهای ذهنی و فیزیکی افراد و سازمانها را دوچندان کرده است. فناوریهای نوین بهواقع رهیافتها، ارائهها و اصلاحات جدیدی هستند که بر فناوریهای پیشین افزوده شده و در اختیار بشر قرار گرفتهاند تا زندگی را بهبود بخشند و بر بازدهی فرآیندهای مدیریتی، صنعتی و اجرایی بیفزایند.
انسان امروز به پشتوانه «فناوریهای نوین» و همگام با پیشرفت علم و فناوری پا را از مقیاسها و مرزهای کنونی فراتر نهاده و دستاوردهای تازهتری را ارائه میدهد. ظهور هر یک از این فناوریهای تحولآفرین، علاوه بر اثرگذاری بر علوم مختلف، حذف برخی مشاغل و اضافه شدن فرصتهای شغلی دیگر را بهدنبال دارد؛ به دیگر بیان، «فناوری نوین» که دربردارنده تازهترین دستاوردها و پیشرفتها و نوآوریها در حوزههای مختلف است، بسترهای لازم را برای ترقی و تعالی روزآمد در زمینههای مختلف با سرعت و دقت متناسب با پیشرفتهای زمانه فراهم میسازد.
ناآشنایی با انواع فناوریهای نوین نرمافزاری و صنعتی، افزون بر بازماندگی افراد و سازمانهای اجرایی از چرخه توسعه و پیشرفت، از دست رفتن فرصتهای بیشماری را موجب میشود؛ بنابراین برای همگام بودن با این تحولات و برخورداری از سهم مناسب در بازار کسبوکار، لازم است ابتدا با فناوریهای روز آشنایی یافت و مهارتهای لازم را برای بکارگیری آنها کسب کرد.
متاسفانه در شرایطی که بسیاری از کشورها در حال بهرهگیری از فناوریهای موج چهارم در عرصه علم، درمان، صنعت، اقتصاد و در یک مفهوم کلی در راستای افزایش چشمگیر بهرهوری هستند، نگاهی به عملکردهای جاری در عرصههای اجرایی و مدیریت داخلی بر درجا زدن ایران در موجهای دوم و بهندرت سوم فناوریهای نوین حکایت دارد.
همچنین ما بهدلیل نبود عزم جدی برای ورود به موج بعدی، نهتنها از گردونه پیشرفت عقب ماندهایم، بلکه با درجا زدن در فناوریهای تاریخ گذشته و از رده خارج، بسیاری از بازارهای صادراتی هدف را از دست داده و از دستیابی به اهداف پربازده داخلی نیز بازماندهایم. از جمله این موارد میتوان به ناکارآمدی شبکه حملونقل کشور در بهرهگیری از فناوریهای روز اشاره کرد، زیرا در زمانهای که فناوریهای نسل جدید (موج چهارم)، با افزایش ظرفیت و سرعت حمل بار، به میزان قابلتوجهی از هزینههای سربار کاستهاند، هزینههای تولید و حملونقل محمولههای صادراتی ما با نرخهای روز دنیا به هیچ وجه قابل مقایسه و رقابت نیست.
ازدست رفتن درآمد یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومانی سال ۹۲ صادرات سنگ آهن کشور در فاصله زمانی دو سال پس از این تاریخ، ریشه در همین امر دارد. در همین زمان استرالیا با بهرهگیری از فناوری موج چهارم و کشتیهای ۶۰۰هزار تنی توانست هزینه حمل هر تن سنگ آهن به چین را به ۴ دلار تنزل دهد، در حالی که در همان مقطع، انتقال سنگ آهن از بافق یزد تا بندرعباس (با فناوری موج دوم) هر تن حدود ۱۷ دلار هزینه داشت! بگذریم که شیوه حمل سنگآهن استخراج شده در معادن سنگآهن ایران موج دومی است و این راهبرد در استرالیا با فناوری موج چهارمی صورت میگیرد. نمونه دیگر بهرهگیری چینیها در تولید ورقهای فولاد با استفاده از فناوری موج چهارمی است که نرخ را در مقایسه با سال ۲۰۰۱ (که با استفاده از فناوری موج سوم انجام میشد) به یکسوم رسانده و با این اقدام، در شرف قبضه کردن بازارهای جهانی فولاد است.
در جهان امروز که پیشرفت فناوری تمامی جنبههای زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داده، به جرأت میتوان گفت ظهور فناوریهای نوین در حوزه معماری هم موثر بوده و ابداع روشهای جدید، راه را برای ایجاد سازههایی هماهنگ با تغییر و تحولات آیندهگرایانه هموار میکند. درجا زدن و بهرهوری از فناوریهای قدیمی در تمامی عرصههای تولید، عمران و آبادانی، اقتصاد، صنعت و...، ضمن از بین بردن زمینههای صادرات به بازارهای هدف، در عرصه داخلی نیز به ناکارآمدی منابع بانکی و نقدینگیها دامن میزند و با درگیر کردن بیش از حد نقدینگی و طولانی کردن خواب سرمایه، باعث افزایش میزان بهره در ایران میشود.
شاهد مثال در این زمینه، فرازی از نوشته «دکتر محمدحسین ادیب» استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان درباره ضرورت بکارگیری موج چهارم فناوریهای نوین است: «اگر بهجای اجرای طرح مسکن مهر، در حومه شهرهای بزرگ با ایجاد زیرساختهای لازم، شهرهای اقماری احداث و با هزینه دولت شهرهای اقماری با مترو موج چهارمی به قلب کلانشهرها وصل میشد، نرخ زمین در تهران بهشدت سقوط میکرد. با قطار تندرو شهری موج چهارمی، مسیر ۵۰۰ کیلومتری طی یک ساعت طی میشود.
اگر ساکنان شهرکهای اقماری با شبکه ریلی نسل چهارمی از ۱۲۰ کیلومتری تهران طی ۱۵ دقیقه در میدان فردوسی پیاده میشدند آیا نرخ زمین در تهران همین حد بود؟» (نقل به مضمون) رهاورد بهرهگیری از فناوریهای نوین، افزایش توان فکری، عملیاتی و اجرایی انسان و بهبود سطح زندگی است که بهصورت تصاعدی راه را برای پیشرفتهای بیشتر هموار خواهد کرد.
از آنجا که فرصتهای کلان همگامی با تحولات و فناوریهای نوین در کشور ما به بهای درجا زدن و استفاده از فناوریهای از رده خارج، از دست رفته، وقت آن است که برای همراه بودن با روند پرشتاب پیشرفتهای نوین جهان مدرن، رهیافتها و دستاوردهای فناوریک روزآمد را پیوسته شناسایی کنیم و برای فراگیری و بهرهوری از آن بکوشیم؛ به این ترتیب، قادر خواهیم بود همگام با تغییر و تحولات و دستاوردهای فناورانه جهان، از امکانات پیش روی خود بهره ببریم. حتی هدر رفتن یک روز هم در این زمینه خوب نیست.