صنعت آلومینیوم یکی از صنایع مهم در کشور و فلز آلومینیوم یکی از فلزات اساسی در جهان به شمار می‌رود. تولید آلومینیوم به‌صورت تجاری برای نخستین بار در مقیاس تجاری در سال ۱۸۵۵ میلادی در فرانسه انجام گرفت و رفته‌رفته پس از گذشت سه دهه تکامل یافت. با پیشرفت فناوری ساخت، این فلز به‌عنوان یکی از رقبای اصلی فولاد در بسیاری از صنایع مطرح شد. از نقاط ضعف این صنعت در ایران وابستگی شدید به واردات مواد اولیه، مواد مصرفی و فناوری است. آلومینای جاجرم یکی از طرح‌های مهم فعال در زنجیره آلومینیوم کشور است. سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران در این واحد سرمایه‌گذاری کرده است. بنا به اظهارات رئیس هیات عامل ایمیدرو، میزان سرمایه‌گذاری این سازمان در طرح‌های توسعه‌ای آلومینای جاجرم 32 هزار میلیارد تومان است.سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران حدود ۳۲هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در طرح‌های توسعه‌ای مجتمع آلومینای جاجرم در برنامه دارد. به گزارش روابط‌عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران محمدرضا موثقی‌نیا، رئیس هیات عامل ایمیدرو در جریان افتتاح طرح‌های آلومینای جاجرم با بیان این مطلب اظهار کرد: در بخش تولید، ۵ طرح توسعه‌ای در برنامه این شرکت شامل طرح تولید پودر آلومینا با تکنولوژی سینترینگ با هدف کاهش نیاز کشور به واردات پودر آلومینا (۶۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری) قرار دارد.

توسعه با هدف ارتقای بهره‌وری

موثقی‌نیا ادامه داد: طرح تولید سود سوزآور با هدف پایداری تولید و کاهش نرخ تمام‌شده پودر آلومینا (۴۲ میلیون دلار سرمایه‌گذاری)، توسعه واحد فیلتراسیون گل قرمز در ۳ فاز و با هدف استحصال کاستیک و آب از گل باطله (۳۵۹ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری)، توسعه واحد جداسازی و شستشوی گل قرمز با هدف افزایش ظرفیت (۱۶۰.۴ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری) و نیز طرح بومی‌سازی شده واسطه سنگین با هدف استفاده از بوکسیت‌های کم‌عیار (۸۵ میلیارد تومان)، از دیگر طرح‌های توسعه‌ای است.

سرمایه‌گذاری برای تامین انرژی

رئیس هیات عامل ایمیدرو با اشاره به اجرای ۲ طرح زیرساختی تامین برق در مجتمع آلومینای ایران تصریح کرد: طرح احداث نیروگاه حرارتی با ظرفیت ۱۸۰ مگاوات در برنامه این شرکت است. اجرای فاز نخست این نیروگاه با ظرفیت ۹۰ مگاوات (۶۵ میلیون یورو سرمایه‌گذاری) آغازشده است.تولید آلومینیوم یکی از صنایع انرژی‌بر است. این صنعت با تکیه‌بر ذخایر فراوان و ارزان انرژی در کشور ما توسعه‌یافته، بنابراین دسترسی به انرژی یکی از مهم‌ترین نیاز صنعت آلومینیوم کشور است. همین نیاز نیز اهمیت سرمایه‌گذاری در این بخش را بیش‌ازپیش روشن می‌کند.

وی ادامه داد: با توجه به ناترازی انرژی گاز در کشور، طرح احداث نیروگاه خورشیدی با ظرفیت ۳۰ مگاوات در دستور کار این مجتمع قرارگرفته است. اکنون، فاز نخست آن با ظرفیت ۱۰ مگاوات (۶.۷ میلیون یورو سرمایه‌گذاری) در حال اجراست. همچنین، برای تامین آب موردنیاز طرح‌های توسعه این شرکت، طرح زیرساختی تصفیه پساب شهرستان‌های جاجرم و گرمه (۶۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری) در حال اجراست.

توجه به محیط‌زیست

فعالیت صنایع خطراتی را برای محیط‌زیست به دنبال دارد، بر همین اساس نیز از صنایع انتظار می‌رود اقداماتی را برای حفظ محیط‌زیست اجرایی کنند و سرمایه‌ای را به آن اختصاص دهند.

موثقی‌نیا با تشریح طرح‌های دیگر این شرکت گفت: طرح توسعه بند خاکی ضلع شمالی مجتمع آلومینا با هدف کنترل سیلاب و فرسایش خاک (۴۸.۴ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری) و طرح ساخت درمانگاه تخصصی تامین اجتماعی با مشارکت مجتمع آلومینای ایران و سازمان تامین اجتماعی (۴۵ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری)، ازجمله طرح‌های مذکور است.

وی افزود: طرح نهضت کاشت یک میلیارد نهال، اقدام ارزشمند دیگر این مجتمع در راستای صنعت سبز، توسعه محیط‌زیست و کاهش بیابان‌زدایی است.

۲۵ بهمن‌ماه کارخانه منحصربه‌فرد «تولید هیدرات‌های ویژه» با هدف تولید کندسوزکننده اشتعال انواع ساختار پلیمری همچون روکش کابل، مقره‌های برق و رنگ‌سازی با سرمایه‌گذاری یک هزار میلیارد ریالی و اشتغالزایی ۱۱۰ نفر با حضور رئیس هیات عامل ایمیدرو و استاندار خراسان شمالی افتتاح شد.

همچنین، فاز نخست طرح توسعه واحد فیلتراسیون گل قرمز (نصب فیلترهای پرس) با هدف استحصال کاستیک از گل قرمز با اضافه کردن شیر آهک، استحصال آب از گل باطله و افزایش ظرفیت ارسال گل قرمز به سد باطله و سرمایه‌گذاری ۶۰۰ میلیارد ریال به بهره‌برداری رسید.

سخن پایانی

آلومینیوم یکی از فلزات اساسی است که کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف ازجمله صنعت ساختمان، خودروسازی، حمل‌ونقل صنایع نظامی، دفاعی، بسته‌بندی الکترونیک و انتقال برق دارد. تولید آلومینیوم برای نخستین بار در مقیاس تجاری در سال ۱۸۵۵ میلادی در فرانسه انجام گرفت. آلومینیوم به‌دست‌آمده در این زمان، خلوصی کمتر از ۹۵ درصد داشت و هزینه تمام‌شده آن از طلا بیشتر بود.

صنعت تولید آلومینیوم صنعتی با مصرف انرژی بالاست بنابراین از دهه ۱۹۸۰ به بعد، سیاست کلی کشورهای واردکننده انرژی به انتقال واحدهای تولید آلومینیوم به کشورهای دارای انرژی تعلق‌گرفته و بر همین اساس نیز این صنعت در ایران توسعه‌یافته است.

صنعت آلومینیوم یکی از صنایع مهم و بزرگ کشور محسوب می‌شود. با پیشرفت فناوری ساخت، این فلز به‌عنوان یکی از رقبای اصلی فولاد در بسیاری از صنایع مطرح شد. تولید آلومینیوم در ایران از سال ۱۳۵۱ با ایجاد شرکت آلومینیوم ایران (ایرالکو) در اراک آغاز و سپس با تاسیس کارخانه آلومینیوم المهدی و هرمزال و مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب گسترش یافت. در ادامه شرکت آلومینای ایران در جاجرم نیز به تولیدکنندگان آلومینیوم خالص پیوسته است.

باوجود توسعه صنعت آلومینیوم در ایران، وابستگی شدید به واردات مواد اولیه، مواد مصرفی و فناوری وجود دارد. برای رفع نیاز مواد اولیه آلومینیوم نیازمند واردات بوکسیت و افزایش ظرفیت واحدهای پالایشی هستیم. ذخایر عمده بوکسیت کشور در منطقه جاجرم واقع‌شده است. البته ذخایر پراکنده بوکسیت نیز در نقاط گوناگون ایران کشف و به مقدار کمی مورد بهره‌برداری قرارگرفته است.