کره جایگزین ایران را پیدا کرد
تا پیش از سال ۲۰۱۸ و خروج ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین امریکا از برجام، ایران بزرگ‌ترین تامین‌کننده نفت کره‌جنوبی و جزو ۵ شریک بزرگ تجاری این کشور بود، اما پس از افزایش فشارها و تحریم فروش نفت ایران، کره جنوبی بنا به دلایل سیاسی و اقتصادی، سمت‌وسوی امریکایی خود را قوی‌تر کرد و کاهش مراودات مالی با ایران را در پیش گرفت، چراکه بازارهای جهانی و حتی بسترهای موجود در خود امریکا بسیار پرسودتر بود.
بنا بر آنچه گفته شد همزمان با رویکردهای سختگیرانه امریکا، کره‌جنوبی نیز مبادلات تجاری و نفتی خود با ایران را منتفی و حتی پول‌هایی را که از قبل بابت خرید نفت به ایران بدهکار بود، بلوکه کرد. باید اذعان کرد کره‌جنوبی یک بازار مطلوب و مناسب برای نفت ایران به‌شمار می‌رفت و با از دست رفتن آن، بدون شک فروش نفت برای ایران سخت‌تر شد. اما از سویی باید بررسی کرد که کره‌جنوبی چگونه و تا چه میزان در این سال‌ها توانسته خلأهای ناشی از قطع مراودات نفتی با ایران و نیازهای سوختی خود را مرتفع سازد. درباره تجارت نفت ایران با کره‌جنوبی، زیان‌هایی که طرفین با کاهش مراودات متحمل شدند و نیز راهکارهایی برای مدیریت این شرایط، صمت با کارشناسان و فعالان حوزه نفت و انرژی گفت‌وگو کرد که در ادامه می‌خوانید.
متکی نبودن کره به نفت ایران
مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس نفت و انرژی در گفت‌وگو با ^صمت کاهش اتکای کره جنوبی به نفت ایران را دلیل نبود بحران انرژی در این کشور پس از منتفی شدن مراودات نفتی با ایران معرفی کرد و در این باره توضیح داد: پیش از خروج ترامپ از برجام، ایران بزرگ‌ترین تامین‌کننده نفت کشور کره جنوبی بود، اما از سال ۲۰۱۸ تا امروز که خرید نفت ایران ازسوی کره‌جنوبی به‌دلیل افزایش تحریم‌ها و تنش‌ها به نزدیک صفر رسیده، شاهد بحران انرژی یا مشکلات اقتصادی ناشی از این مسئله در کره‌جنوبی نبوده‌ایم؛ به‌عبارتی کره جنوبی توانسته انرژی موردنیاز خود را از منابع دیگر و سایر کشورها تامین کند. باید این موضوع را در نظر داشته باشیم که نه‌تنها کره جنوبی بلکه به نفع هر کشوری است که نیازهای خود را از چندین بازار مختلف تامین کنند و تنها به یک یا دو کشور وابسته نباشند. با این شرایط حتی در صورت ایجاد تنش سیاسی با یکی از کشورهای طرف معامله، اقتصاد کشور وارد‌کننده دچار مشکل نخواهد شد.
وی ادامه داد: طی این سال‌ها به‌ویژه پس از خروج ترامپ از برجام و افزایش تحریم‌های امریکا علیه ایران، کره جنوبی نیز برای تامین نفت و سوخت موردنیاز خود، تنها به تعامل با ایران تکیه نکرد و چندین منبع را برای واردات خود در نظر گرفت. بازار نفت در جهان بازاری رقابتی است و باید در نظر داشته باشیم که اگر نفت ما در این بازارها حضور نداشته باشد و نتوانیم نقش پررنگی را در تعاملات نفتی بین‌المللی ایفا کنیم، بسیاری از کشورها هستند که به‌راحتی جای ما را خواهند گرفت.
لزوم حل مشکلات برجامی
این کارشناس انرژی در ادامه صحبت‌های خود تنها راه افزایش درآمدهای نفتی ایران را حضور بیشتر و موثرتر در بازارهای جهانی عنوان کرد و گفت: همان‌طور که کشورهای وارد‌کننده نباید تنها به یک کشور برای تامین کالاهای موردنیاز خود وابسته باشند، کشورهای صادرکننده نیز باید چندین کشور و بازار را برای صادرات محصولات و تولیدات خود در نظر گیرند، چراکه با افزایش گزینه‌ها امنیت اقتصادی کشور وارد یا صادرکننده افزایش می‌یابد. باید در نظر داشته باشیم که ایران برای دستیابی به درآمدهای نفتی مناسب، چاره‌ای جز ورود به بازار جهانی ندارد.
ایران به هر طریق ممکن باید دوباره وارد تعاملات جهانی نفت شود؛ به‌ویژه در شرایطی مثل امروز که نرخ جهانی نفت روندی صعودی دارد، ورود ایران به بازارهای جهانی نسبت به زمانی که فروش نفت دچار رکود است راحت‌تر و بهتر است.
بهروزی‌فر ادامه داد: همچنین باید به مسئله دریافت پول در ازای فروش نفت توجه فراوان شود، چراکه تهاتر یا همان فروش نفت در ازای واردات کالا، تنها با تعداد معدودی از کشورها امکان‌پذیر است و نمی‌توان این روش را به تعاملات با همه کشورها از جمله کشورهای اروپایی تسری داد. با حل نشدن مسئله برجام و بدون تعامل مناسب و درست با جهان، نمی‌توانیم انتظار رفع مشکلات اقتصادی و همچنین فروش مناسب نفت در بازارهای بین‌المللی را داشته باشیم.
ارجحیت کره با امریکا است
سعید میرترابی، کارشناس نفت و انرژی در گفت‌وگو با ^صمت در ابتدای صحبت‌های خود کره جنوبی را خریدار اصلی یکی از مهم‌ترین فرآورده‌های ارزشمند نفت ایران معرفی کرد و در این باره توضیح داد: اغلب خریدهای کره جنوبی از ایران مربوط به میعانات گازی که نوعی نفت خالص است، بوده و نفت خام و سایر فرآورده‌ها در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرند. زمانی که تحریم‌ها علیه ایران به میزان فعلی شدت نداشت، صادرات نفت ایران به کره‌جنوبی به ۱۰۰ هزار بشکه نیز رسیده بود. در آن زمان ایران می‌توانست نفت خود را به نرخ مناسب و به شیوه‌های معمول در بازارهای جهانی به فروش برساند. این کارشناس ادامه داد: هرچند میعانات گازی در میدان‌های گازی ایران به میزان زیاد وجود دارد، اما در بازارهای جهانی نیز تهیه آن به‌راحتی امکان‌پذیر و در عمل محصولی قابل‌دسترس است؛ بنابراین با خروج امریکا از برجام و تحریم فروش نفت ایران، کره‌جنوبی دچار مشکل نشد و نیازهای خود را از سایر بازارها تامین کرد. همچنین با فشارهای امریکا و مناقشات سیاسی پیش آمده، کره جنوبی بدهی‌های خود به ایران را نیز پس نداد، چراکه رابطه با امریکا برای این کشور از اهمیت زیادی برخوردار است. ضمن توجه ویژه کره‌جنوبی به امریکا، بسیاری از شرکت‌های این کشور در امریکا هستند و در صورت بروز هر چالش سیاسی، اقتصاد این کشور نیز تحت‌الشعاع قرار خواهد گرفت.
راه نامناسب تهاتر
میرترابی در ادامه تهاتر را راهکار مناسبی برای مبادلات اقتصادی ندانست و در این باره گفت: ما روندی که در سال‌های اخیر با تشدید تحریم‌ها علیه ایران برای معاملات نفتی خود در نظر گرفته‌ایم، تهاتر است که درباره آن باید گفت این کار به هیچ وجه به سود ما نیست، اما مجبور به استفاده از آن هستیم.
در تهاتر مجبور به تنها خرید از کشور مورد معامله خواهیم بود که در این شرایط انتخاب‌ها محدود می‌شود، این در صورتی است که ممکن است تولیدات کشور مقابل از نظر کیفی و تنوع مطابق میل و نیاز ما نباشد؛ از این رو همواره دریافت پول به ازای فروش نفت بهترین حالت تعاملات اقتصادی است. با تهاتر تنها بخشی از ارزش نفت و پول ایران برگردانده می‌شود و اگر بخواهیم این روش را با حالت طبیعی فروش مقایسه کنیم، به هیچ وجه قابل‌دفاع نیست. این کارشناس نفت و انرژی ادامه داد: تعاملات میان کره جنوبی و ایران برای هر دو کشور دارای منفعت بسیار بوده و اگر گشایشی در گره‌های موجود صورت گیرد، هر دو کشور از مزایای آن متنفع خواهند شد. باید دوباره بر این موضوع تاکید کرد که تنش‌های فعلی میان ایران و کره‌جنوبی به‌دلیل افزایش فشارها از سوی امریکا بوده و برای رفع تحریم‌ها باید سیاست‌های موثری در نظر گرفته شود.
سخن پایانی
با افزایش تنش‌ها در مراودات کره‌جنوبی و ایران، تمامی شراکت‌های تجاری نیز تحت‌الشعاع قرار گرفت و حوزه‌های مختلف تولید و اقتصاد درگیر چالش‌های جدی شدند. بازارهای هر دو کشور برای طرفین منفعت دارد و می‌توان گفت برای ایران بازار کره اهمیت بالاتری دارد، به همین دلیل باید حداکثر تلاش‌ها برای کاهش التهاب روابط میان دو کشور، به‌کار گرفته شود.
