درباره این موضوع بارها و بارها کارشناسان اقتصادی و فعالان حوزه تجارت اظهارنظر کرده‌اند اما همچنان شاهد بروز مواردی چون مورد یادشده در بنادر و انبارهای گمرک کشور هستیم.

در شرایطی که کشور دچار مشکلات فراوانی در تامین ارز است و هر روز به بهانه و دلیلی ارز ترجیحی یکی از کالاها را حذف می‌کنند، چرا همچنان باید شاهد چنین اتفاقاتی در مبادی ورودی کشور، آن هم درباره کالاهایی که امروز در بخش‌های مختلف به آنها نیاز داریم، باشیم؟ چه کسی مسئول واردات این محصولات است؟ چرا روند ترخیص آنها طی نشده و چه کسی باید پاسخگوی مشکلات ایجادشده برای آن باشد؟ با گزارش این صفحه صمت در این باره همراه باشید: 

مجید موافق قدیری، رئیس انجمن خوراک دام و طیور کشور درباره جوهای وارداتی جوانه‌زده در گمرک چابهار در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: طبیعتا این اقلام که با ارز ترجیحی وارد کشور می‌شوند باید به بهترین شکل به‌دست مصرف‌کننده برسند و نمی‌توان توجیهی برای سهل‌انگاری در این موارد داشت اما حقیقت را نیز باید پذیرفت که تجارت ما در این زمینه دچار مشکلات فراوانی است که دست واردکننده را برای اقدام به‌موقع می‌بندد.

دست واردات بسته است

صمتموافق‌قدیری در این زمینه تاکید کرد: موضوعاتی مانند تحریم و قوانین داخلی شرایط ترخیص این کالاها را دشوار می‌کند و مراحل ترخیص را زمان‌بر می‌سازد. مشکلات انتقال ارز توسط سیستم بانکی و دریافت مجوزهای لازم برای ترخیص می‌تواند خود یک عامل بازدارنده برای اقدام به‌موقع باشد.موافق قدیری در این زمینه تصریح کرد: البته بزرگ‌نمایی رسانه‌ای نیز در این موارد مزید بر علت می‌شود، زیرا این مشکل در بخش کمی از این محموله به‌وجود آمده اما در هر حال باتوجه به اهمیت موضوع ارز ترجیحی، به‌شکل جدی‌تری به آن پرداخته شده است.

رئیس انجمن خوراک دام و طیور همچنین در این باره تاکید کرد: بحث نهاده‌های دامی بحث بسیار مهمی است که باید مورد توجه زنجیره تامین قرار گیرد. دامداران کشور نباید برای تامین این نهاده‌ها که با ارز ترجیحی وارد کشور می‌شوند و این موضوع در محاسبه نرخ نهایی محصول آنها لحاظ می‌شود، در تنگنا باشند.

گمرک مطابق اختیارات ترخیص را انجام داد

روح‌الله لطیفی، سخنگوی گمرک ایران در گفت‌وگو با صمت درباره ویدئوی منتشر شده از جوانه زدن جوهای وارداتی در بندر چابهار اظهار کرد: آنچه در گمرک باقی مانده، ۱۰ درصد از این محموله ۱۳۵ هزار تنی جو وارداتی است. در واقع گمرک در حوزه اختیارات خود براساس مصوبه ترخیص ۹۰ درصدی، حدود ۱۲۰ هزار تن از این محموله را ترخیص کرده است.

صمت لطیفی عنوان کرد: البته برای ۱۵۰۰ تن دیگر از این محموله نیز مطابق اختیارات گمرک مجوز ترخیص صادر شده و در انتظار خروج است اما هنوز کامیونی ازسوی واردکننده برای حمل کالا تامین نشده، این در حالی است که همین واردکننده برای حمل ذرت‌های ترخیص شده خود، کامیون فرستاده است.

وی در این باره عنوان کرد: ۱۳.۵ هزار تن جو باقیمانده همان ۱۰ درصد باقیمانده‌ای است که براساس قانون،  واردکننده ‌باید برای ترخیص با صدور کد رهگیری بانک اقدام می‌کرد، اما با گذشت ۲ ماه هنوز هیچ اقدامی از سوی واردکننده که شرکت پشتیبانی امور دام بوده، انجام نشده است.

سخنگوی گمرک در این باره تاکید کرد: پیش از بارندگی‌های هفته گذشته چندین بار به‌صورت کتبی و شفاهی درباره احتمال بارندگی و خطر فساد کالا به شرکت پشتیبانی امور دام هشدار داده شد و حتی در این زمینه گمرک متذکر شد که واردکننده می‌تواند برای جلوگیری از خسارت، کالای خود را به انبارهای سقف‌دار گمرک منتقل کند اما واردکننده حتی از استفاده از پوشش نایلونی برای حفاظت از کالا خودداری کرد و در نتیجه به‌دلیل بارندگی و رطوبت هوا بخشی از باقیمانده این محموله دچار فساد شد.

 لطیفی همچنین در بخش دیگری از صحبت‌های خود متذکر شد: شرکت پشتیبانی امور دام حتی باوجود دریافت نکردن کد رهگیری، به‌دلیل دولتی بودن می‌توانست برای انتقال کالا به انبارهای خارج از بندر و تحت کلید گمرک اقدام یا برای تعیین‌تکلیف ۱۰ درصد باقیمانده درخواست کند تا باتوجه به دولتی بودن محموله و نیاز کشور به این کالا با هماهنگی مراجع تصمیم‌گیر، تصمیم‌گیری شود، اما هیچ یک از این اقدامات را انجام نداد.

البته شایان ذکر است مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام درباره جوهای باران‌خورده در انبارهای روباز گمرک نظر دیگری دارد.محسن مردی، مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام در یک برنامه تلویزیونی در این باره اعلام کرد: باقیمانده این محموله‌ به وزن حدود ۱۵ هزار تن به‌خاطر پر بودن ظرفیت انبارها در داخل بندر قرار گرفت و باتوجه به پیش‌بینی‌هایی که از قبل شده بود، برای محافظت از باران روی آن چادر کشیده شد. وی در این زمینه خاطرنشان کرد: در پایان بارندگی چادرها کنار زده شد و جوها را هوادهی کردند.

کالاهای اساسی بارها فاسد شده‌اند

اینکه چه اتفاقی برای این جوها افتاده که سبب فاسد شدن آن شده، ابعاد گسترده‌تری دارد و باید کمی به گذشته مراجعه کرد که تخریب کالاهای اساسی دپوشده در گمرک و بنادر حداقل در یک سال اخیر به دفعات اتفاق افتاده است؛ زمانی که برنج‌های وارداتی آنقدر در شرایط آب و هوایی بنادر ماند که تا آستانه فساد پیش رفت؛ ذرت‌ها در گمرک‌های مازندران به سم آفلاتوکسین آلوده شد؛ جوهای وارداتی در همین گمرک حشره گذاشت، در حالی که مجوز استاندارد را برای ترخیص داشت و جوهایی که در بندر چابهار در معرض توفان حاره‌ای قرار گرفت و مسئولان گفتند می‌خواهند روی آن نایلون بکشند و در مقابل توفان از آن حفاظت کنند.

بارها در مکاتبه‌های صورت‌گرفته از سوی مسئولان گمرک ایران، نسبت به تعیین‌تکلیف این اقلام اساسی هشدار داده شده بود، اما اقدامی صورت نگرفت. همچنین گمرک به وزارت اقتصاد درباره اوضاع رسوب کالا هشدار داده و اعلام کرده بود مثلا چندین هزار تن کالای اساسی با ارز ترجیحی بیش از ۸ ماه در گمرک‌ها مانده و رسوب کرده که قسمت زیادی از آن فاسد شده یا در آستانه فساد قرار دارد و طبق مقررات، متروکه اعلام شده و برای تعیین‌تکلیف در اختیار سازمان اموال تملیکی قرار گرفته، اما باتوجه به شرایط آب و هوایی، مابقی اقلام نیز به‌زودی فاسد خواهد شد.

سخن پایانی

جوهای جوانه‌زده تنها مشتی نمونه خروارها اتفاق از این دست است. این نخستین بار نیست که کالاهای اساسی و مورد نیاز کشور در انبارهای گمرک می‌ماند و به‌دلیل بی‌توجهی شرکت‌های واردکننده دچار فساد می‌شود. اما دلیل این اتفاق چیست؟ مگر سود و زیان اقتصادی برای واردکنندگان کالاها اهمیت ندارد؟! البته پاسخ کاملا مشخص است، زیرا سود و زیان اقتصادی چنین غفلت‌هایی به هیچ وجه برای شرکت واردکننده دولتی و مدیران مقطعی آنها اهمیت ندارد. هیچ مدیری بابت هیچ گونه بی‌توجهی از این دست مورد بازخواست قرار نمی‌گیرد و این موضوع در سیستم تجاری کشور بارها تکرار می‌شود. این موضوع نه فقط در بحث واردات که در هر بخشی از اقتصاد که دولت به آن ورود کرده دیده می‌شود.

مدیران مقطعی شرکت‌ها و نهادهای مسئول در حوزه تولید و تجارت بی‌آنکه مورد بازخواست قرار بگیرند، مدام در حال تکرار همین اشتباهات هستند و در بدترین حالت تنها از صندلی این ارگان به صندلی مشابهی در ارگان دیگر انتقال می‌یابند.

آن وقت تولیدکننده ناگزیر، در حالی که نهاده موردنیازش زیر باران مانده، باید آن را در بازار سیاه به چندین برابر نرخ جست‌وجو کند و نهادهای دولتی به‌جای اینکه سرچشمه گرانی را عملکرد مدیران نالایق ببیند، تمام تمرکز خود را در بازارهای مصرف بر اعمال قیمت‌های دستوری معطوف می‌کنند که نتیجه‌ای جز عقیم شدن تولید در کشور ندارد. در واقع جوهای جوانه‌زده و فاسد شده در گمرک شاید طعنه بجایی به دست‌اندرکاران این حوزه باشد که «دریغ از یک جو توجه».