حذف خرید تضمینی گوشت قرمز
افشین صدردادرس-رئیس اتحادیه دام سبک
امنیت غذایی یکی از اصلیترین کارویژههای دولتهاست. این مهم بعد از جنگ روسیه و اوکراین بیش از پیش برای دولتها حائزاهمیت شد، چراکه این جنگ کاهش عرضه کالاهای اساسی و افزایش نرخ این محصولات در بازارهای جهانی را بهدنبال داشت؛ از این رو بسیاری از کشورها اقدام به دپو و برنامهریزی برای تولید این محصولات کردند. دولت سیزدهم با هدف جراحی اقتصادی اقدام به حذف ارز ترجیحی کرد و این جزو مهمترین اقدامات اقتصادی این دولت تلقی شد. بهنظر بنده حذف این ارز بیشترین آسیب را به تولیدکنندگان بخش کشاورزی وارد کرد. اصلیترین پیامد حذف این ارز افزایش نرخ نهادههای دامی و کاهش توان مالی تولیدکنندگان بود که این موضوع در نهایت افزایش نرخ نهایی تولید را به همراه آورد و از آنجاییکه این افزایش نرخ با کاهش توان خرید مصرفکنندگان همراه شد، تولیدکنندگان بیش از پیش در تولید با چالش مواجه شدند.صنعت دام و دامپروری بعد از حذف ارز ترجیحی با چالشهای جدی مواجه شد. در ۲ سال اخیر خشکسالیهای پیاپی امکان تغذیه دام در مراتع را از دامداران گرفت و آنها به ناچار تغذیه دستی برای دام انجام میدادند. حذف یارانه نهادههای دامی، جهش قیمتی این محصولات را به همراه آورد و این موضوع در نهایت نرخ تمامشده تولید را افزایش داد و در نتیجه شاهد بالا رفتن نرخ گوشت قرمز در بازار داخلی بودیم. تولیدکنندگان این حوزه بر این باورند که دولت بعد از گذشت یک سال از حذف ارز ترجیحی نتوانست سیاستهای حمایتی خود را اجرا کند و صنعت دام و طیور را با مصائب جدی درگیر کرد.
دولت بارها از خرید تضمینی گوشت قرمز خبر داده اما تا امروز خرید تضمینی گوشت انجام نشده است. براساس ماده ۱۴ قانون تاسیس وزارت کشاورزی و ماده ۲۰ قانون نظام دامپروری دولت موظف است هر سال اقدام به خرید تضمینی گوشت قرمز کند، اما در عمل این اتفاق رخ نداده است. هرچند مسئولان خرید گوشت قرمز در سال گذشته را تضمینی عنوان میکنند، اما طبق قانون تضمین محصولات کشاورزی باید نرخ محصولات در شورای قیمتگذاری تعیین شود؛ در حالی که نرخ خرید گوشت قرمز در شورای قیمتگذاری استانها تعیین شد؛ از اینرو آن خرید تضمینی و قانونی نبود.
متاسفانه واردات قاچاق گوساله از پاکستان زیاد شده و برخی تلاش دارند گوسالههای لاغر را از مجاری قانونی و غیرقانونی از پاکستان وارد استان سیستانوبلوچستان کنند. حجم گوسالههای وارداتی قابلتوجه است و در نظر دارند که این گوسالهها را پروار و در بازار عرضه کنند و از آنجاییکه پاکستان جزو آلودهترین نقاط دنیا از نظر امراض دامی و بیماریهای مشترک انسان و دام است، این نگرانی وجود دارد که این موضوع به شیوع بیماری دامی و بیماریهای مشترک انسان و دام منجر شود.مرکز آمار ایران جمعیت دام سنگین را ۵ میلیون ۳۰۰ هزار رأس و جمعیت دام سبک را ۶۸ میلیون رأس اعلام کرد. درست است که جمعیت دام سبک کاهش پیدا کرده، اما با کاهش مصرف سرانه این حجم میتواند پاسخگوی نیاز داخل باشد؛ از این رو چندان نیازی به واردات گوشت از کشورهای دیگر نداریم.نرخ تمامشده تولید دام در کشور بالاست. در بخش تولید و تامین مشکلی وجود ندارد و دولت باید مردم را برای خرید گوشت قرمز توانمند کند یا اینکه سیاستهای حمایتی را در پیش بگیرد تا در نهایت نرخ تمامشده تولید کاهش پیدا کند.هزینههای تامین خوراک و نهادههای دامی، بعد از حذف ارز ترجیحی افزایش یافت. تولیدکنندگان هیچ مشکلی در تامین دام سبک و سنگین ندارند و تولید بهراحتی جوابگوی نیاز کشور است. بهجرات میتوان گفت حذف ارز ترجیحی بدون در نظر گرفتن برنامههای جایگزین مناسب، بزرگترین ضربه را به صنعت دام و طیور کشور وارد کرد و شاهد افزایش نرخ گوشت مرغ و گوشت مرغ در بازار هستیم.بهنظر میرسد سیاستهای دولت در راستای خرید تضمینی محصولات اساسی نتوانست رضایت کشاورزان و فعالان این بخش را جلب کند و لازم است برای تامین امنیت غذایی با جدیت بیشتری به موضوع پرداخت.